شیمون پرز سال ۱۹۲۳ در منطقه‌ای به دنیا آمد که آن زمان بخشی از لهستان و امروز متعلق به بلاروس است. وی اوایل نوجوانی همراه با خانواده‌اش به تل آویو مهاجرت کرد و سایر افراد خانواده از جمله پدربزرگش که در اروپا ماندند، در جریان هولوکاست کشته شدند.
فعالیت سیاسی شیمون پرز که روز چهارشنبه هفتم مهر در ۹۳ سالگی چشم از جهان فرو بست، با نخستین اقدامات برای شکل‌گیری کشور اسراییل گره خورده است. او به سرعت پله‌های ترقی را در حزب کارگر اسراییل پیمود و تبدیل به یکی از دستیاران ارشد بِن گوریون اولین نخست‌وزیر اسراییل شد. پرز که پیش از سی سالگی به وزارت دفاع اسراییل پیوست مناصب مهمی را در سال‌های بعد بر عهده داشت، از جمله وزیر امور خارجه، وزیر دارایی، نخست‌وزیر و رییس‌جمهوری اسراییل بود.
امروز وقتی از میراث شیمون پرز سخن می‌رود، حدود هفت دهه فعالیت پررنگ سیاسی وی با چند موضوع در هم آمیخته است. از یک سو از پرز به عنوان نقش‌آفرین در شکل‌گیری صنعت نظامی اسراییل و برنامه هسته‌ای آن کشور یاد می‌شود و از سوی دیگر گفته می‌شود که او از برجسته‌ترین مدافعان صلح با فلسطینی‌ها بود. دوگانه‌ای که مئیر جاودانفر از مرکز پژوهشی خلیج فارس در دانشگاه حیفا آن را این‌گونه توضیح می‌دهد:
«اگر اسراییل قوی نبود نمی‌توانست صلح کند. نباید فراموش کنیم که تا میانه دهه هشتاد میلادی، سازمان آزادی‌بخش فلسطین، اسراییل را به رسمیت نمی‌شناخت و می‌خواست ما را اخراج کند و می‌گفت اسراییل اصلا نباید وجود داشته باشد. هر دفعه کشورهای عربی به اسراییل حمله کردند هدف‌شان صلح نبود و رهبران‌شان می‌گفتند می‌خواهند یهودی‌ها را به دریا بریزند. در نتیجه از یک سو تاسیسات نظامی اسراییل که آقای پرز یکی از بنیانگذارانش بود و برنامه اتمی اسراییل که به نقل از رسانه‌های خارجی او در بنیانگذاری آن نقش داشت، توانست اسراییل را به مرحله‌ای برساند که بتواند به اندازه کافی احساس امنیت کند و اکثر کشورهای منطقه به جز جمهوری اسلامی ایران را متقاعد کند اسراییل نابود شدنی نیست، و سپس خیلی از آنها متقاعد شدند که باید وارد مذاکرات صلح با اسراییل شوند و در آن بخش هم آقای پرز یکی از پررنگ ترین و فعالترین سیاستمداران اسراییل بود».
نقش کلیدی شیمون پرز در دستیابی به اولین پیمان صلح با فلسطینی‌ها در اسلو، جایزه صلح نوبل را برای او به ارمغان آورد. جایزه‌ای که در سال ۱۹۹۴ به طور مشترک به او، اسحاق رابین نخست‌وزیر وقت اسراییل و یاسر عرفات رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی داده شد.
سخنگوی حماس پس از اعلام خبر درگذشت شیمون پرز، وی را یک «جنایتکار» و محمود عباس رهبر تشکیلات خودگران فلسطین او را شریکی شجاع در صلح توصیف کرد.
با آنکه شیمون پرز دهه‌ها در عرصه سیاسی اسراییل نقش ایفا کرد اما تنها یک دهه پیش بود که در نهایت توانست از سوی پارلمان به عنوان رییس‌جمهور انتخاب شود و هیچگاه نتوانست در عرصه انتخابات اسراییل موفق ظاهر شود. گروهی این موضوع را نتیجه رویاپرداز بودن شیمون پرز می‌دانند و با تاکید بر پافشاری او بر صلح با فلسطینی‌ها می‌گویند او بیشتر یک آرمانگرا بود تا عملگرا. نقدی که یوسی مکلبرگ تحلیلگر روند صلح در بنیاد «چاتم هاوس» با آن مخالف است.
«به نظرم اینکه بگوییم شیمون پرز بیشتر از آنکه عمل کند، رویا در سر داشت، عادلانه نیست چون او در حدود هفتاد سالی که در عرصه سیاست فعال بود، کارهای بسیاری انجام داد. درباره روند صلح نباید فراموش کنیم که او تنها در یک دوره بسیار کوتاه در این روند، نخست‌وزیر اسراییل بود که چند ماه پس از ترور رابین بود. و مردم اسراییل در سال ۹۶ تصمیم گرفتند که نتانیاهو را انتخاب کنند. اگر پرز نخست‌وزیر می‌ماند، شاید وضعیت به گونه دیگری بود. از دیگر دستاوردهای او این است که اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها درباره صلح صحبت می‌کنند. قابل قبول بودن راه حل دو کشور تا پیش از سال ۹۳ اصلا مطرح نبود، یا حتی موضوع اورشلیم به عنوان پایتختی برای هر دو ملت یا رسیدگی به وضعیت پناهجویان، موضوعاتی بود که کسی درباره آن صحبت نمی‌کرد. و به نظرم اینها از جمله، میراث جاودان شیمون پرز خواهد بود همان طور که او ممکن بودن صلح را وارد گفتمان رایج اسراییل کرد و این بخشی از شخصیت او نیز بود. او رویاهایی داشت بدون آنکه خیال‌پرداز باشد، یعنی آرمان گرایی بود که در عین حال پاهایش روی زمین بود».
شیمون پرز که تا دو سال پیش منصب تشریفاتی ریاست‌جمهوری را در اسراییل در اختیار داشت، در کنار تلاش برای صلح با فلسطینی‌ها، در نوروز سال ۹۳، پیامی را خطاب به مردم ایران فرستاد.
او در آن زمان در گفت‌وگویی که فرنوش رام برای رادیوفردا انجام داده بود در پاسخ به سوالی درباره چشم‌انداز ایجاد رابطه بین اسراییل و ایران گفته بود:
«از آنجايی که من بسيار جوان هستم، فکر می‌کنم ايران هيچ چاره ديگری ندارد، اين حرف من را يادتان باشد، اسرائيل هم هيچ چاره‌ای ندارد، جز اينکه در صلح زندگی کند. دست آخر وقتی يکی در ايران بگويد «شليک کنيد»، مردم از او خواهند پرسيد «چرا؟ به دنبال چه هستيد؟ اگر شليک کنيد، به شما شليک می‌کنند، آن موقع چکار می‌کنيد؟ اصلاً چرا لازم است دست به چنين کاری بزنيد؟» ايران در تلاش برای فرار از مشکلات اقتصادی خودش است، آيا پرتاب موشک و شليک با تفنگ راهش است؟ پناه بر خدا! اين کار هزينه مالی دارد، در واقع تلف کردن پول است. من فکر می‌کنم که حقيقت و منطق پيروز نهايی است. فکر نمی‌کنم که اشتباه و حماقت آينده ما را رقم خواهد زد».
شیمون پرز و تلاش‌های او ، همراهان فراوانی در جامعه بین‌المللی برایش به ارمغان آورد که بسیاری از آنها روز نهم مهر برای خاکسپاری او به اسراییل خواهند رفت. از آن جمله باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا، و پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان قرار است در این مراسم شرکت کنند.
