نخستوزیر کانادا از جمهوری اسلامی خواسته به مریم ممبینی اجازه دهد از ایران خارج شده و نزد خانوادهاش در کانادا بازگردد. جاستین ترودو همچنین خواستار روشنشدن ابهامات مرگ کاووس سیدامامی شدهاست.
جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا ۲۸ اسفند، در حساب کاربری خود در توئیتر، نوشتهاست «ایران باید اجازه دهد مریم ممبینی، خاک آن کشو را ترک کرده، عازم کانادا شود تا در کنار خانوادهاش باشد».
آقای ترودو افزوده است «حکومت [ایران] باید به پرسشهای موجود در مورد درگذشت همسر [مریم ممبینی] کاووس سیدامامی، در زندان اوین، پاسخ دهد».
فرزندان کاووس سیدامامی، کنشگر محیط زیست، که در زندان درگذشت، چهارشنبه ۱۶ اسفند اعلام کردند، به هنگام ترک ایران، ماموران فرودگاه مانع خروج مادرشان از کشور شدند. آنچه ساعتی بعد مورد تائید وزارت خارجه کانادا قرار گرفت. کریستیا فریلند، وزیر خارجه کانادا، از این جریان انتقاد گرده و گفته بود دولت متبوعش خواستار آن است که خانم ممبینی، به عنوان یک کانادایی، از آزادی بازگشت به خانه برخوردار باشد.
هفته پیش فرزندان آقای سیدامامی مستقیما از نخستوزیر کانادا خواستند برای خروج مادرشان از ایران، به تهران فشار بیاورد. رامین و مهران سیدامامی در مصاحبهای با آسوشیتدپرس اظهار داشتند آنها به رغم تهدیدها، «ساکت نخواهند نشست» و امیدوارند که بتوانند مادر خود را به ونکوور بازگردانند. خانواده سیدامامی دارای تابعیت ایرانی و کاناداییست.
کاووس سیدامامی روز چهارم بهمنماه سال ۹۶ به همراه چند تن دیگر از کنشگران محیط زیست ایران، بازداشت شد و ۱۹ بهمن ماه ۹۶ در زندان اوین درگذشت. مقامهای قوه قضائیه علت مرگ این استاد دانشگاه را «خودکشی» اعلام کردهاند. آنها، پیش از آنکه محاکمهای صورت گیرد، گفته بودند آقای سیدامامی دست به «جاسوسی» و «جمعآوری اطلاعات طبقهبندی شده در حوزههای استراتژیک در قالب پروژههای علمی و محیط زیستی» زدهاست.
اما این اتهامها با انتقادهای مختلفی روبهرو شدهاست. سعید پیوندی، جامعهشناس، در یادداشتی در رادیو فردا میگوید «مقامات قوه قضایی با زیر پا گذاشتن بدیهیترین اصول حقوقی و اخلاقی سیدامامی و دیگران را بدون برخورداری از حق دفاع و به گونه یکسویه به «جاسوسی» و داشتن رابطه با «کشورهای خارجی» متهم میکنند. اتهام سنگینی که نه در هیج دادگاهی به اثبات رسیده و نه تا کنون هیچ دلیل قانع کنندهای برای آن ارائه شدهاست».
مقامهای قضائی میگویند دوربینهای مداربسته «خودکشی» کاووس سیدامامی را ثبت کردهاند. اما به گفته یک عضو فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، در فیلمی که در اختیار مجلس گذاشته شده، این اتفاق «دیده نمیشود».
در کنار همه اینها هنوز مشخص نیست چرا همسر آقای سیدامامی اجازه خروج از ایران را پیدا نکردهاست و مقامهای قضائی هنوز واکنش رسمی به این موضوع نشان ندادهاند. هادی قائمی، مدیر اجرایی کمپین حقوق بشر ایران، به رادیو فردا گفتهاست «تنها دلیلی که میشود دید ترسیست که مقامهای ایران از مطرحشدن پرونده» درگذشت کاووس سیدامامی دارند و به همیندلیل همسر او را «به گروگان گرفتهاند».
۲۴ اسفند ماه سازمان دیدبان حقوق بشر، عفو بینالملل، کمپین حقوق بشر در ایران و سازمان «عدالت برای ایران» در بیانیهای مشترک از مقامهای ایران خواسته بودند به «کارزار آزار و ارعاب خانوادههای افرادی که به طور مشکوک در زندانها جان باختهاند»، پایان دهند.