هزاران اسرائیلی پس از انتشار خبر رهایی چهار تن از گروگان‌ها در غزه در پی عملیات کوماندویی اسرائیل، به شادی و پایکوبی پرداختند؛ عملیاتی که رسانه‌های اسرائیل آن را «متهورانه‌تر» از طرح نجات گروگان‌های هواپیمای ربوده‌شده در ماجرای ۴۸ سال پیش در فرودگاه آنتبه اوگاندا خوانده‌اند.
این عملیات کوماندویی ظهر ۱۹ خرداد در اردوگاه نُصیرات در مرکز باریکۀ غزه انجام شد و ابتدا «میوۀ تابستان» نام داشت. اما بعداً به یاد آرنون زامورا، فرمانده کشته‌شدۀ آن، به «عملیات آرنون» تغییر نام یافت.
منابع وابسته به گروه افراطی حماس که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا گروه تروریستی شناخته می‌شود، کشته شدن ۲۷۴ فلسطینی در جریان این عملیات را گزارش کرده‌اند. اسرائیل تأکید کرده است که شمار تلفات فلسطینی‌ها بسیار کمتر از آن بوده و بهدلیل آتشباری سنگین به سوی خودرو حامل گروگان‌های نجات‌یافته و فرمانده زخمی عملیات اتفاق افتاده است.
نجات چهار گروگان اسرائیلی در عملیات اخیر، موفق‌ترین برنامۀ اسرائیل در جنگ پرتلفات غزه به‌شمار می‌رود که از نُه ماه پیش در پی حملۀ گروه افراطی حماس به جنوب اسرائیل آغاز شده است.
گزارش‌هایی که طی دو روز گذشته در رسانه‌های اسرائیلی و شبکه‌های عرب‌زبان خاورمیانه و یا بر اساس گفته‌های فلسطینیان نصیرات منتشر شده است، جزئیاتی از برخی مراحل «عملیات آرنون» را به تصویر می‌کشد:
ماجرای آپارتمان طبقۀ همکف
اسرائیل از مدت‌ها قبل آگاه بود که گروه افراطی حماس نوعا آرگامانی، گروگان زن ۲۶ ساله را در یک آپارتمان در طبقۀ همکف یک ساختمان در نزدیکی بازار اردوگاه نصیرات مخفی کرده است.
نوعا همراه با نامزدش، آوی‌ناتان اور، روز ۱۵ مهر پارسال هنگام شرکت در جشنواره موسیقی نووآ در نخستین ساعات حملۀ غافلگیرانۀ گروه حماس به خاک اسرائیل ربوده شد.
فیلم ربودن او در حالی که گروهی از مهاجمان، نوعا را سوار بر موتورسیکلت می‌بردند و او فریادزنان از نامزد به گروگان گرفته‌شدۀ خود درخواست کمک می‌کرد، به نمادی از اقدام حماس در ربودن و انتقال ۲۵۳ گروگان اسرائیلی به داخل غزه مبدل شد.
لی‌اورا، مادر چینی‌الاصل نوعا سرطان پیشرفته دارد و پیش از وخیم‌تر شدن حالش، بارها از رهبران اسرائیل و جامعۀ جهانی خواسته بود تلاش کنند تا او بتواند پیش از مرگ یک بار دیگر دخترش را ببیند.
حماس از نوعا آرگامانی دو فیلم منتشر کرده است. در یکی از فیلم‌ها چند ماه پیش او با خشم از مرگ دو گروگان مرد خبر داده بود.
دومین فیلم هفتۀ گذشته، بدون نشان دادن چهرۀ نوعا ولی حاوی صدایی از او منتشر شد که در آن، برای تشدید فشار بر دولت اسرائیل برای معامله با گروه حماس، از مردم اسرائیل درخواست کمک کرده بود.
در آن ویدئو، در پس‌زمینۀ صدای نوعا نقاشیهایی که او در این هشت ماه کشیده بود، نشان داده شد. پدرش تأیید کرد که صدای دخترش را شنیده و نقاشی‌های سیاه‌قلم نیز سبک کار نوعا است.
در زمان پخش فیلم دوم، اسرائیل دست‌کم می‌دانست که نوعا از یک ماه و نیم پیش دقیقاً کجاست.
کشف مخفی‌گاه دوم
اسرائیل ابتدا برنامه‌ریزی کرده بود که نوعا را نجات دهد، ولی دریافت خبرهایی متقن و نهایی از این‌که سه گروگان مرد شامل آلموگ مئیر جان، آندره کوزولوف و شلومی زیو هم در آپارتمانی در ۲۰۰ متری مخفی‌گاه نوعا نگه‌داری می‌شوند، طراحان عملیات کوماندویی اسرائیل را به فکر راه چارۀ دیگری انداخت:
این‌که باید هر چهار گروگان را در عملیاتی واحد نجات دهند، زیرا اگر می‌خواستند تنها به یکی از آن دو خانه حمله کنند، امکان داشت که اعضای حماس، گروگان‌ها را در خانۀ دوم به قتل برسانند.
از شش هفته پیش، اولین اقدام ارتش اسرائیل برای طراحی این عملیات نجات آغاز شد. ارتش و سازمان امنیت داخلی اجرای بخش اصلی عملیات را برعهدۀ «یامام»، یگان کوماندوهای نخبۀ وابسته به پلیس اسرائیل گذاشتند.
تمرین‌های مشترک همراه با شماری معدود از خلبانان زبدۀ بالگرد در نیروی هوایی اسرائیل برای عملیات به مدت شش هفته ادامه داشت.
به گزارش رسانه‌های اسرائیل، دلیل این‌که ارتش در هشت ماه اخیر از انجام هر نوع عملیات در نصیرات خودداری کرده بود، آگاهی از وجود گروگان‌ها در این محل بود.
آمریکا و بریتانیا نیز در گردآوری اطلاعات مربوط به مخفی‌گاه کمک کرده بودند اما نقشی در اجرای این عملیات نداشتند.
اولین موعدی که برای عملیات تعیین شده بود، در آخرین دقایق لغو شد زیرا شرایط یک‌باره تغییر کرده بود. سپس موعد دوم برای انجام عملیات تعیین شد: روز ۱۷ خرداد. ولی آن تاریخ هم بهدلیل تغییرات ناگهانی در شرایط منطقه لغو شد.
بامداد ۱۹ خرداد نخست‌وزیر، رئیس ستاد ارتش، رئیس شباک، فرمانده کل پلیس و دیگر مقام‌های ارشد اطلاعاتی و امنیتی در حالی‌که هنوز مردم اسرائیل در خواب بودند، روانۀ مقر ویژه شدند. قرار بود عملیات ظهر همان روز انجام شود؛ در روشنایی روز.
نقشۀ نجات نوعا
گروهی از کوماندوهای زن و مرد حدود ساعت ۱۱:۳۰ صبح شنبه با لباس عربی و وسایلی مانند تشک و چند بقچه و چمدان خود را با شکل‌وشمایل فلسطینیان گریخته از «بمباران‌ها در رفح» با خودرو به خیابانی در مرکز بازار اردوگاه نصیرات رسیدند؛ منطقه‌ای که هر دو مکان نگه‌داری گروگان‌ها، شامل نوعا آرگامانی و سه گروگان مرد، در آن‌جا قرار داشت.
گروهی دیگر از کوماندوها با کامیون وارد آن منطقه شدند. ارتش اسرائیل بعداً استفاده از کامیون خدمات بشردوستانه را رد کرد.
دو بالگرد با خلبانان نخبه‌ای که برای عملیات انتخاب شده بودند، بر فراز دریای مدیترانه به پرواز درآمدند تا موعد حضور آن‌ها در ساحل مشخص شود.
ورود کوماندوها به خانه‌ای که نوعا را در آن مخفی کرده بودند، با «سهولت نسبی» انجام شد و محافظان او کشته شدند. نوعا به درون یک خودرو انتقال یافت که به سرعت از خیابان پرازدحام گذشت و بالگرد اول برای نجات او به ساحل نزدیک شد.
رسانه‌های اسرائیل، فیلم ورود نوعا به درون بالگرد را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد خلبان چطور از موفقیت کوماندوها در آن عملیات نجات هیجان‌زده است.
پایان پیچیده
مرحلۀ پیچیده‌تر عملیات، آن‌طور که ارتش اسرائیل در بیانیۀ خود پس از نجات گروگان‌ها روایت کرده، حمله به محل سکونت یک روزنامه‌نگار فلسطینی بوده که گروه افراطی حماس سه گروگان مرد اسرائیلی را در آن پنهان کرده بود. ارتش اسرائیل شواهد و مدارکی ارائه نکرده است که تأیید کند این سه گروگان تا پیش از نجات، در خانۀ روزنامه‌نگاری فلسطینی نگه‌داری می‌شدند.
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی سرگرد آرنون زمورا، فرمانده یگان نخبۀ «یامام»، نخستین کوماندویی بود که وارد آن محل شد.
کوماندوهای دیگر به سرعت بر سه گروگان مسلط شده و آن‌ها را برای جلوگیری از هر نوع آسیب احتمالی، احاطه کردند. سایر کوماندوها، محافظان عضو گروه حماس را از پای درآوردند و سه گروگان را به خودروی منتظر در خیابان منتقل کردند.
اما دیگر اعضای حماس در محل که از عملیات آگاه شده بودند به خودرو حامل سه گروگان مرد، از جمله با آرپی‌جی آتشباری کردند که پنچر شدن لاستیک‌های خودرو را در پی داشت.
برخی گزارش‌ها حاکی است که در پی آتشباری‌های سنگین و احتمالاً در نتیجۀ شلیک موشک ضد تانک «ان‌لاو» به خودرو حامل اسرائیلی‌ها، وضعیت جسمانی آرنون، فرمانده کوماندوها که زخمی شده و سوار همان خودرو بود، رو به وخامت گذاشت.
نیروهای دیگری از لشگر ۹۶ ارتش اسرائیل به محل فرا خوانده شدند تا با انجام عملیات موسوم به «نجات در نجات»، سه گروگان و کوماندوهای درگیر را از محل برهانند. این وضعیت یک ساعت طول کشید. آتشباری آن‌ها منجر به تلفات زیاد در آن خیابان باریک و پررفت‌وآمد شد.
بازگشت «الماس‌ها» به اسرائیل
با وجود تلفات و تبادل سنگین آتش در عملیات ظهر شنبه، خودروی حامل اسرائیلی‌ها توانست بگریزد و دومین بالگرد نجات هم پس از فرود در ساحل، گروگان‌ها و کوماندوها و فرمانده شدیداً زخمی را به اسرائیل بازگرداند.
بالگردها کمتر از نیم ساعت بعد در مرکز درمانی «شیبا» در تل‌آویو فرود آمدند. رئیس بیمارستان و شمار معدودی از کادر درمان اسرائیل تنها چند ساعت قبل‌تر، از احتمال انجام این عملیات باخبر شده و آماده بودند.
خلبانان بالگردها هنگام بازگشت به اسرائیل، به نخست‌وزیر، رئیس ستاد ارتش و سایر فرماندهان ارشدی که از اتاق ویژۀ جنگ شاهد و ناظر عملیات بودند، خبر دادند که «الماس‌ها» در دست ما هستند؛ «الماس‌ها» نام رمز گروگان‌های نجات‌یافته بود. در عملیات پیشین برای آزادسازی دو مرد اسرائیلی در شهر رفح نیز همین نام رمز به کار رفته بود.
با موفقیت عملیات، افسران اسرائیلی شروع به تماس با خانواده چهار گروگان کرده و این خبر را به آن‌ها مژده دادند. خانواده‌ها سراسیمه به سوی مرکز «شیبا» شتافتند. با انتشار این خبر، اسرائیلی‌ها در سراسر کشور و بسیاری نیز در خارج به رقص و شادمانی پرداختند.
درخواست «سازش با حماس»
خانواده‌های ۱۱۶ اسرائیلی دیگر که هنوز در اسارت گروه افراطی حماس هستند، ضمن ابراز خشنودی عمیق از بازگشت چهار گروگان، از دولت اسرائیل خواسته‌اند برای انجام معاملۀ سیاسی با حماس بیشترین سازش را نشان دهد زیرا به باور آن‌ها، «امکان ندارد که بتوان همه گروگان‌های دیگر را از طریق عملیات کوماندویی نجات داد».
هرتسی هالوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل هنگام بازدید از نیروهای کشورش در باریکۀ غزه، عملیات اخیر را «وظیفۀ اخلاقی» برای بازگرداندن ربوده‌شدگان دانسته بود. سخنگوی ارتش اسرائیل نیز گفته است: ما «اقدامات غیرقابل تصور» را انجام داده و خواهیم داد.
در طرف فلسطینی، رویترز به نقل از کادر درمان غزه گزارش داده که میزان بالای تلفات روز ۱۹ خرداد، فلسطینی‌ها را در بهت فرو برده است.
ارتش اسرائیل کشته شدن ۲۷۴ فلسطینی در این عملیات را رد کرده و گفته است یک مأمور نیروی ویژه که در تبادل آتش با اعضای حماس در بلوک‌های مسکونی آن منطقه کشته شد، پیش از مرگ از کشته شدن «کمتر از ۱۰۰ فلسطینی» در محدودۀ عملیات خبر داده بود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، عملیات اخیر برای نجات چهار گروگان اسرائیلی را «قتل عامی دیگر علیه غیرنظامیان» خوانده و گفته است اتحادیه اروپا این اقدام ارتش اسرائیل را به «شدیدترین وجه ممکن» محکوم می‌کند.
وزارت خارجۀ آمریکا پیشتر بر این نکته تأکید کرده که بهدلیل استفادۀ گروه حماس از «زیرساخت‌های غیرنظامی برای مقاصد نظامی و غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی»، راستی‌آزمایی اقدامات اسرائیل علیه غیرنظامیان دشوار است.
