اتحادیه اروپا ساز و کار مالی تجارت با ایران، موسوم به اینس‌تکس، را بعد از چهار سال از راه‌اندازی آن لغو کرد.
وزرای خارجه آلمان و فرانسه روز پنجشنبه ۱۸ اسفندماه اعلام کردند بعد از امتناع مداوم ایران از کار با این موسسه، ۱۰ کشور سهیم در اینس‌تکس به این نتیجه رسیدند که هیچ مبنایی بر ادامه این ساز و کار نیست.
شرکای این ساز و کار مالی تجارت ایران با اتحادیه اروپا که بهار ۱۳۹۸ برای تسهیل تجارت با ایران به رغم تحریم‌های آمریکا طراحی و راه‌اندازی شد، شامل فرانسه، آلمان، بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد و بریتانیا هستند.
آسوشیتدپرس می‌نویسد این ساز و کار مالی از زمان راه‌اندازی تاکنون، تنها یک عملیات نقل و انتقال مالی انجام داده است. این در حالی است که هدف از این ساز و کار، ادامه تجارت ایران با اتحادیه اروپا و برخورداری جمهوری اسلامی از مزایای برجام بود.
بیانیه وزرای خارجه فرانسه و آلمان تصریح می‌کند که تصمیم برای منحل کردن اینس‌تکس صرفاً به دلایل تجاری و مستقل از عوامل دیگر گرفته شده است.
در مارس ۲۰۲۰، دولت آلمان اعلام کرد که اینس‌تکس اولین معامله را انجام داده که صادرات کالاهای پزشکی از اروپا به ایران را تسهیل می‌کرد.
در بیانیه روز پنجشنبه وزرای خارجه فرانسه و آلمان گفته می‌شود ایران «به دلایل سیاسی» به طور سیستماتیک از انجام وظایف اینس‌تکس جلوگیری کرده است: «تهران تنها یک معامله را تایید کرد و متعاقباً معاملات پیشنهادی بیشتر را مسدود کرد».
این بیانیه می‌افزاید: «امتناع ایران از استفاده از اینس‌تکس جنبه سیاسی داشت و نشان می‌دهد رهبری ایران با امتناع از همکاری‌ها در زمینه صادرات دارو و سایر کالاهای حیاتی، اقدام علیه منافع مردم خود را انتخاب کرده است.»
هنوز مقامات ایران توضیح نداده‌اند علت امتناع آنها از این ساز و کار مالی چه بوده، اما جمهوری اسلامی در ابتدای راه‌اندازی اینس‌تکس امیدوار بود از این طریق بتواند صادرات نفت خود به اروپا را ادامه دهد.
این در حالی است که ایالات متحده آمریکا بعد از خروج از برجام در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، صادرات نفت ایران را تحریم کرد و هم‌اکنون تنها پالایشگاه‌های خصوصی و کوچک چین از طریق واسطه‌ها و بصورت غیرمستقیم نفت از ایران خریداری می‌کنند.
بر اساس گزارش مرکز آمار اتحادیه اروپا، یوروستت، اعضای اتحادیه در سال گذشته میلادی نزدیک ۴.۲ میلیارد یورو صادرات به ایران داشت و ایران نیز بیش از یک میلیارد یورو صادرات به ۲۷ عضو این اتحادیه داشته است.
