نزدیک به ۴۰۰ میلیون شهروند اتحادیه اروپا این هفته برای انتخاب اعضای پارلمان اروپا یا نمایندگان پارلمان اروپا در یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای دموکراتیک جهانی به پای صندوق های رأی رفته‌اند.
این انتخابات از پنج‌شنبه ۱۷ خرداد با رأی‌گیری در هلند آغاز شد و تا یکشنبه ۲۰ خرداد در دیگر کشورهای اتحادیه ادامه خواهد داشت.
در این انتخابات گسترده، رأی‌دهندگان اروپایی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا باید ۷۲۰ نمایندهٔ خود در پارلمان اروپا را برای یک دورهٔ پنج‌ساله انتخاب کنند.
در این میان، احزاب راست افراطی با توجه به افزایش هزینه‌های زندگی و نارضایتی شدید کشاورزان به‌دنبال کسب قدرت بیشتر هستند. همزمان جنگ اسرائیل در غزه و جنگ اوکراین نیز در ذهن رأی‌دهندگان نقش مهمی ایفا می‌کند.
در این گزارش مهم‌ترین پرسش‌های مرتبط با انتخابات پارلمان اروپا را جواب می‌دهیم.
انتخابات امروز در چه کشورهایی برگزار می‌شود؟
امروز، در سومین روز انتخابات، شهروندان پنج کشور ایتالیا، اسلواکی، لیتوانی، مالت و سرزمین‌های فرادریایی فرانسه به پای صندوق‌های رأی رفته‌اند.
در اسلواکی این انتخابات تحت‌الشعاع ترور رابرت فیتسو، نخست‌وزیر پوپولیست این کشور، قرار گرفته است. تحلیلگران می‌گویند این حملهٔ ناموفق به آقای فیتسو می‌تواند شانس حزب چپ‌گرای نخست‌وزیر را برای کسب آراء بیشتر افزایش دهد.
در ایتالیا نیز انتظار می‌رود نخست‌وزیر جورجیا ملونی از گروه‌های راست افراطی برندهٔ بزرگ انتخاباتی باشد که برای ۷۶ کرسی در اتحادیه اروپا رأی‌گیری انجام می‌شود.
اما پیش از این ایرلندی‌ها روز جمعه ۱۸ خرداد پس از هلندی‌ها به پای صندوق‌های رأی رفتند تا نمایندگان خود را در پارلمان اروپا انتخاب کنند.
انتخابات در جمهوری چک نیز که از دیروز آغاز شده، امروز هم ادامه دارد.
انتخابات فردا در چه کشورهایی است؟
مهم‌ترین روز انتخابات پارلمان اروپا فردا رقم خواهد خورد؛ روزی که در دو قدرت اصلی اتحادیه اروپا یعنی آلمان و فرانسه رأی‌دهندگان انتخاب خود را انجام می‌دهند.
بر اساس نظرسنجی‌ها، دموکرات‌‌مسیحی‌ها به‌عنوان نیروی سیاسی پیشرو، و پس از آن سوسیال‌دموکرات‌ها دومین فراکسیون بزرگ پارلمان اروپا باقی خواهند ماند.
در فرانسه نیز شرایط برای حزب امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور این کشور، مناسب نیست. والری هایر، نمایندهٔ این حزب، در آخرین نظرسنجی‌ها از جوردن باردلا، نماینده اصلی راست افراطی، بسیار عقب است و این امکان وجود دارد که نمایندهٔ سوسیالیست‌های فرانسه نیز از او پیشی بگیرد.
زمان‌بندی انتخابات چگونه است؟
انتخابات هر پنج سال یک بار در این اتحادیهٔ ۲۷ عضوی برگزار می‌شود و امسال دهمین انتخابات پارلمانی و اولین انتخابات پس از خروج بریتانیا از این اتحادیه است.
نتایج اولیه را فقط می‌توان در عصر بعد از بسته شدن مراکز رأی‌گیری در همهٔ کشورهای عضو اعلام کرد.
سیستم رأی‌دهی چگونه است؟
رأی‌گیری با رأی مستقیم شهروندان به عنوان یک رأی واحد انجام می‌شود.
تعداد اعضای انتخاب‌شده در هر کشور به تعداد جمعیت آن بستگی دارد. این تعداد از شش نماینده برای مالت، لوکزامبورگ و قبرس تا ۹۶ نماینده برای آلمان متغیر است.
در سال ۲۰۱۹، اروپایی‌ها ۷۵۱ قانونگذار را انتخاب کردند. پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰، تعداد نمایندگان پارلمان اروپا به ۷۰۵ نفر کاهش یافت و تعدادی از ۷۳ کرسی که پیش از آن در اختیار نمایندگان بریتانیایی بود، بین سایر کشورهای عضو تقسیم شد.
پس از انتخابات، پارلمان اروپا ۱۵ عضو دیگر را از سوی ۱۲ کشور این اتحادیه خواهد داشت که مجموع اعضای آن را به ۷۲۰ می‌رساند.
در این انتخابات احزاب سیاسی ملی به صورت مستقل شرکت می‌کنند، اما پس از انتخاب شدن، اکثر قانونگذاران به گروه های سیاسی فراملی می پیوندند.
چه کسانی می‌توانند رأی بدهند؟
حداقل سن رأی‌دهندگان در اکثر کشورها ۱۸ سال است. در کشورهایی چون آلمان، بلژیک، مالت و اتریش سن جوان‌ترین رأی‌دهندگان ۱۶ سال است و در یونان این سن ۱۷ سال تعیین شده است.
حداقل سن لازم برای نامزدی در این انتخابات نیز در بیشتر کشورها ۱۸ سال تعیین شده اما در کشورهایی چون ایتالیا و یونان افراد جوان‌تر از ۲۵ سال نمی‌توانند به عنوان نامزد مطرح شوند.
میزان مشارکت چقدر است؟
انتخابات اتحادیه اروپا معمولاً مشارکت گسترده‌ای به همراه ندارد، اما در انتخابات ۲۰۱۹ میزان مشارکت به شکل آشکاری افزایش یافت و پس از کاهش‌های متوالی از سال ۱۹۷۹ میزان ۵۰.۷ درصد را به ثبت رساند.
در ماه آوریل گذشته، آخرین نظرسنجی پارلمان اروپا افزایش علاقه به این انتخابات را نشان داده است. بر همین اساس حدود ۷۱ درصد از اروپایی‌ها گفته‌اند که احتمالاً رأی خواهند داد.
موضوعات اصلی چیست؟
تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در خط مقدم اذهان شهروندان قرار گرفته است. برهمین اساس، دفاع و امنیت به‌عنوان موضوعات کلیدی مبارزات انتخاباتی تلقی می‌شود.
در ۹ کشور این اتحادیه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد امنیت اتحادیه اروپا برای شهروندان در اولویت است.
اقتصاد، بیکاری، فقر و محرومیت‌های اجتماعی، بهداشت عمومی، تغییرات آب‌وهوایی و آیندهٔ اروپا نیز به‌عنوان موضوعات برجستهٔ این انتخابات مطرح هستند.
قانونگذاران اتحادیه اروپا چه می‌کنند؟
پارلمان اروپا تنها نهاد اتحادیهٔ اروپا است که توسط شهروندان اروپایی انتخاب می‌شود. این نهاد وزن سنگینی در تعدیل قدرت بازوی اجرایی اتحادیه اروپا یعنی «کمیسیون اروپا» بازی می‌کند.
پارلمان ابتکار عمل برای پیشنهاد قانون ندارد، اما اختیارات آن در حال گسترش است و اکنون در طیف وسیعی از موضوعات مانند رأی‌دادن به قوانین مربوط به آب و هوا، قوانین بانکی، کشاورزی، شیلات، امنیت یا عدالت صلاحیت دارد.
این نهاد همچنین به بودجه اتحادیه اروپا رأی می‌دهد، که برای اجرای سیاست‌های اروپا، از جمله، به عنوان مثال، کمک‌های ارائه شده به اوکراین، حیاتی است.
قانونگذاران همچنین یک عنصر کلیدی در سیستم کنترل و تعادل هستند زیرا آنها باید نامزدی همه کمیسرهای اتحادیه اروپا را که معادل وزیر کشورها در اتحادیه هستند، تأیید کنند. آنها همچنین می‌توانند کل کمیسیون را با رأی اکثریت دو سوم مجبور به استعفا کنند.
آرایش فعلی پارلمان چگونه است؟
حزب راست میانه مردم اروپا با ۱۷۶ کرسی از ۷۰۵ کرسی تا پایان آخرین نشست عمومی در ماه آوریل، بزرگ‌ترین گروه سیاسی در پارلمان اروپا است.
اورسولا فون در لاین از حزب مردم اروپا (EPP) است و امیدوار است پس از انتخابات همچنان در رأس بازوی اجرایی اتحادیه اروپا باقی بماند.
دومین گروه بزرگ، گروه سیاسی حزب چپ میانه سوسیالیست‌های اروپایی (S&D) است که در حال حاضر ۱۳۹ کرسی را در اختیار دارد. حزب لیبرال (Renew) به عنوان سومین حزب دارای ۱۰۲ کرسی است و پس از آن ائتلافی متشکل از احزاب سبز و احزابی با رویکرد منطقه‌ای ۷۲ کرسی دارد.
راست افراطی به دنبال چیست؟
در این انتخابات دو گروه با احزاب راست افراطی، محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان اروپایی (ECR) و هویت و دموکراسی (ID)، می‌توانند به سومین و چهارمین گروه سیاسی بزرگ در پارلمان اروپا تبدیل شوند.
این دو گروه اختلافات زیادی دارند و مشخص نیست که تا چه حد می‌توانند با یکدیگر متحد شوند تا بر دستور کار اتحادیه اروپا، به ویژه تلاش‌های این اتحادیه برای حمایت از اوکراین در برابر روسیه در جنگ، تأثیر بگذارند.
با این حال انتظار می‌رود احزابEPP و S&D جایگاه خود را حفظ کنند. اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد امکان دارد لیبرال‌ها و سبزها پس از اینکه در انتخابات قبلی به دستاوردهای بزرگی دست یافتند، در این انتخابات ضربه بزرگی بخورند.
آیا اورسولا فون در لاین در سمت خود باقی می‌ماند؟
پس از مشخص شدن وزن هر یک از نیروهای سیاسی، نمایندگان پارلمان اروپا در اولین جلسه عمومی، از ۱۶ تا ۱۹ ژوئیه، رئیس خود را انتخاب خواهند کرد. سپس، به احتمال زیاد در ماه سپتامبر پس از هفته‌ها مذاکره، پس از پیشنهاد کشورهای عضو، اعضای پارلمان کاندید ریاست کمیسیون اروپا را اعلام کرد.
در سال ۲۰۱۹، اورسولا فون در لاین، با رأی شکنندهٔ ۳۸۳ موافق، ۳۲۷ مخالف، ۲۲ ممتنع به اولین زنی تبدیل شد که ریاست این نهاد را بر عهده گرفت.
خانم فون در لاین شانس خوبی برای منصوب شدن برای یک دورهٔ دیگر را دارد، اما او نیاز به حمایت کافی رهبران احزاب دارد.
این در حالی است که او پیش از این با بسیاری از نمایندگان این پارلمان بر سر همکاری با احزاب راست افراطی مخالفت کرده و گفته بود که بر اساس خروجی انتخابات می‌تواند با این احزاب همکاری داشته باشد؛ مسئله‌ای که با مذاق بسیاری از احزاب سیاسی اروپا سازگار نیست.
