از زمانی که مردم آمریکا سینما را شناختند و مزه آن را چشیدند، سینما و بهویژه نوع هالیوودی آن چنان در تاروپود زندگی آنها تنیده شده که گاه تمیز دادن فیلم و واقعیت، این که هالیوود از زندگی واقعی مردم برداشت کرده یا مردم در زندگیشان ادای شخصیتهای سینمایی را درمیآورند بسیار مشکل میشود.
همین است که فیلم و سینما در عرصه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هم جایگاهی ویژه دارد. جدا از تبلیغات تلویزیونی پرمخاطبی که نامزدها برای تبلیغ کار و سیاستهای خود یا تاختن به رقیبشان میسازند، تهیهکنندگان سینمایی هم دوره انتخابات ریاست جمهوری را چه برای تبلیغ نامزد مورد علاقه خود و چه فقط برای استفاده از موقعیت و پول درآوردن غنیمت میشمرند.
سالهاست که همزمان با تبلیغات و کمپین انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری در آمریکا چندین و چند فیلم، بیشتر مستند، هم به روی پرده میرود و در این میان هیلاری کلینتون در مقام نامزد حزب دموکرات آمریکا در انتخاباتی که هفته آینده نتیجهاش مشخص خواهد شد بخش بزرگی از این فیلمها را به خود اختصاص داده و موضوع اصلی آنها بوده است.
گرچه هالیوود همیشه هیلاری کلینتون را شخصیتی جذاب برای داستانپردازی یافته و در فیلمهایی چون «رنگهای اصلی» شخصیتی را از او کپی کرده، بیشتر فیلمهای مربوط به او مستند است، مستندهایی ساخته جمهوریخواههایی که در آثار خود به مسائلی پرداختهاند که در چند سال اخیر دست از سر هیلاری برنداشتهاند، از بنغازی و سرورهای شخصی تا پول بنیاد کلینتون.
از آن سو دونالد ترامپ هم سوای نقشهای کوچکی که در فیلمهای مختلف هالیوودی داشته به دلیل آن که عنوان نامزدی حزب جمهوریخواه را بر دوش میکشد و در یک سال و اندی مبارزه انتخاباتی خود کم جنجال به پا نکرده است خود باعث و بانی چند فیلم مستند بوده است.
از رابطه بسیار نزدیک هالیوود و انتخابات ریاست جمهوری همین بس که عدهای عشق سینما که از قضا از ترامپ هم چندان دل خوشی ندارند فهرستی از فیلمهایی درست کردهاند که گرچه سالها پیش ساخته شدهاند، ظاهرا تصویرگر آیندهای هستند که اگر ترامپ رئیس جمهور شود انتظار مردم آمریکا را میکشد: از فیلم همشهری کین گرفته تا اقتباس دیوید کراننبرگ از رمان «منطقه مردگان» استیون کینگ که یکی از شخصیتهایش رئیس جمهوری دیوانه است که تقدیر خود را در فشردن دکمه موشکهای اتمی آمریکا به سوی دشمن میداند.
در این میان اما مایکل مور، مستندساز آمریکایی و خالق آثاری چون بولینگ برای کلمباین و فارنهایت ۹۱۱، کار دیگری کرد: او هم فیلمی را روانه سینماها کرد، اما فیلمی که با دیگر فیلمهای انتخاباتی در آمریکا تفاوتی عمده دارد.
مور مستندساز تیزهوشی است و دغدغهاش مسائل اجتماعی، و طبیعی است که این روزها به نتیجه انتخاباتی فکر میکند که میگویند بر سرنوشت مردم دنیا اثر خواهد گذاشت.
فیلم تازه مایکل مور با نام «مایکل مور در سرزمین ترامپ» حدود یک ماه مانده به انتخابات به روی پرده رفت و در زمانی اندک به فیلمی پرفروش و پربیننده تبدیل شد (نسخه کامل این فیلم در وبسایت یوتیوب موجود است). اما فیلم مور، فیلم فیلم هم نیست.
مور به شهر ویلمینگتون در ایالت اوهایو رفته که معروف است به این که در آن طرفدار هیلاری کلینتون پیدا نمیکنی، در سینمای این شهر به روی صحنه میرود و با تماشاگران به صحبت مینشیند. حاصل گفتوگوی او با این تماشاگران شد فیلم «مایکل مور در سرزمین ترامپ» که در نگاهی سطحی فیلمی است در حمایت از هیلاری کلینتون.
اما مایکل مور طرفدار معمولی هیلاری نیست، او ابتدا قرار بود به برنی سندرز رأی بدهد و بعد که حزب دموکرات هیلاری را به عنوان نامزدش انتخاب کرد و از آینده «وحشتناکی» که ترامپ قرار است با خود به ارمغان بیاورد به وحشت افتاد، به حمایت از هیلاری برخاست.
او هم مانند اغلب کسانی که در آمریکا از هیلاری و خانوادهاش متنفرند در ابتدای فیلم میپذیرد که هیلاری شخصیت بیاشکالی هم نیست و در نامهای که خطاب به حامیان ترامپ میخواند میگوید که آنها را درک میکند، میداند که چرا سرخورده و عصبانیاند، میفهمد که احساس میکنند چیزی برایشان نمانده جز یک رای که آن را هم میخواهند به کسی بدهند که میگوید مثل باقی سیاستمداران نیست تا تفی انداخته باشند به روی واشینگتن و دم و دستگاه حکومت.
مور در ادامه گفتوگویش با تماشاگران حاضر در سالن سینما از آنها و حامیان ترامپ میخواهد که پیش از انداختن رأیشان به صندوق باز هم فکر کنند و بیشتر به آینده بیندیشند تا مبادا گرفتار آینده «وحشتناکی» شوند که ترامپ با خود خواهد آورد.
اما پیش از آن با نگاهی واقعبینانه و در عین حال پر از ملاطفت به گذشته برای آنها تعریف میکند که چه طور شد که هیلاری به شخصیت منفور کنونی تبدیل شد، تعریف میکند که هیلاری در خلاء به آدمی که امروز میبینیم تبدیل نشده است، بلکه مردم آمریکا هم با زنستیزی و بیاعتمادی به او به این روند کمک کردهاند.
مایکل مور، برنده جوایز معتبری چون اسکار و کن، برخلاف روش معمول در میان مستندسازان «انتخاباتی»، در فیلم تازه خود که نسخه آنلاین آن هم موجود است توانسته است نگاهی همهجانبه داشته باشد، نگاهی هم به دو طرف رقابت انتخاباتی کنونی که روز سهشنبه، هشتم نوامبر، به پایان خواهد رسید و هم به درون آینهای که جامعه آمریکا را با همه زشتیها و زیباییهایش بازتاب میدهد.