کلوبی مجلل و گران، رستورانی زيبا و تزيين شده که درکنارغذاهای عربی در منوی آن خوراک های شناخته شده غربی نيز سرو می شود، وخانه های ويلائی با پشت بام های سفالی قرمزرنگ...
اين جملات، توصيف بخشی از اروپای مدرن و مرفه يا مناطق ثروتمند نشين کشورهای عربی خاورميانه نيست، اينجا رام الله است. شهری که اکنون ۱۴ سال است مقر رسمی تشکيلات خودگردان فلسطينی محسوب می شود.
اما آنچه که دربالا تصوير شده، همه رام الله نيست. رام الله، در کناره غربی رود اردن، مناطق فقيرنشين بسياری نيز دارد؛ با فلسطينی هايی که با تنگدستی روزگار را می گذرانند.
محمود درويش، شاعر مشهور فلسطينی اخيرا به کنايه گفته بود: «ما فلسطينی ها درآرزوی يک کشور مستقل فلسطين بوديم. اما با حوادث خونينی که دوماه پيش درغزه رخ داد، غزه به کشوری برای حماس تبديل گرديده و کرانه باختری به کشوری برای جنبش فتح مبدل شده است.»
پايتختی بدون کشور!
رام الله از ديرباز برای بسياری ازفلسطينی ها رويايی مجذوب کننده بوده است و کم نيستند دختران فلسطينی که آرزو دارند با مردی از اهالی رام الله ازدواج کنند.
برخی از ايرانيان اسراييل هم، رام الله را با مقياس های ايرانی چنين توصيف می کنند: «اين شهر، شمال تهران سرزمين های فلسطينی است!»
اما آنچه اين شهر را برای فلسطينی ها، شاخص ساخته؛ تنها زندگی نسبتا آرام و مرفه نيست، روشنفکران، شاعران و نويسندگان فلسطينی بسياری نيز در رام الله زندگی می کنند.
محمود درويش هنگامی که پس از سال ها زندگی درلبنان و ساير کشورهای عربی به سرزمين های فلسطينی بازگشت، رام الله را برای اقامت خود برگزيد.
ياسرعرفات نيز هنگامی که برای نخستين بار پس از امضای پيمان های صلح اوسلو ميان سازمان آزاديبخش فلسطين با دولت وقت اسراييل درزمان حيات اسحاق رابين، به سرزمين های فلسطينی بازگشت، تنها مدتی بسيار کوتاه درغزه بود. عرفات نيز رام الله رابرای زندگی خود انتخاب کرد.
سيزدهم سپتامبر ۲۰۰۷، درست ۱۴ سال از امضای پيمان های صلح اوسلو می گذرد. با نزديک شدن به اين سالروز، و درحالی که طبق توافق صلح اوسلو قراربود، کشور فلسطين تا سال ۱۹۹۸ برپا شده باشد، اين رويا همچنان دور به نظر می آيد.
دو پادشاه در يک اقليم
اين روزها، موضوع داغ صحبت ها درکوی و برزن های رام الله، ميزان قدرت محمود عباس (ابومازن) درحفظ تسلط بر کرانه باختری، پس از افتادن نوارغزه به دست نيروهای مسلح سازمان حماس است.
در ميان ساکنين رام الله نيز کم نيستند کسانی که با محمود عباس موافقند و چون او رخدادهای دوماه پيش غزه را «کودتای خونين و از قبل برنامه ريزی شده حماس» توصيف می کنند.با اين حال بسياری از مردم می گويند، نمی دانند تا چه هنگام اين جدائی ميان غزه با کرانه باختری می تواند ادامه داشته باشد.
برخی از ساکنان رام الله می گويند، بسياری ازمقامات فلسطينی، برای خود درکشورهای عربی يا اروپای مدرن، خانه و املاک گران قيمت خريده اند و اکثر فرزندان آنها در غرب اروپا تحصيل می کنند و زندگی و تحصيل در غرب را بر زندگی همراه با تنش درسرزمين های فلسطينی ترجيح می دهند.
دراين وضعيت که غزه و کرانه باختری به دو مملکت جدا تبديل شده اند و ياد آور ضرب المثل ايرانی «دو پادشاه در يک اقليم» هستند، و درحالی که حتی درماجرای خاموشی اخير برق غزه نيز هريک از دو سازمان فتح و حماس، ديگری را به تحميل رنج به مردم غزه متهم می کرد، محمود عباس برای برگزاری انتخابات زود هنگام پارلمانی عزم خود را جزم نشان می دهد.
برای اينکه نيازی به رای موافق پارلمان منحل شده فلسطينی نباشد، او اخيرا شورای مرکزی سازمان آزاديبخش فلسطين را به نشستی اضطراری در رام الله فراخواند.
محمود عباس به اين مخاطره دست زد که رياست خود بر تشکيلات خودگردان فلسطينی را نيز به چالش بکشد. او قول داده که همزمان با انتخابات زودرس پارلمانی، برای انتخاب رييس تشکيلات خودگردان فلسطتينی نيز انتخابات تکرار شود، درحالی که دوره قانونی رياست او هنوز به پايان نرسيده است.
يک نظرسنجی که اخيرا به عمل آمده نشان می دهد، اسماعيل هنيه رهبر حماس درغزه ممکن است به چالشی جدی بر سر راه محمود عباس مبدل شود و اگر نامزد رياست تشکيلات خودگردان فلسطتينی شود، هيچ بعيد نيست که اين مقام را ازآن خود کند؛ درحالی که محمود عباس اورا به خاطر «کودتای خونين» غزه از نخست وزيری اخراج کرده است.
هنگامی که دفتر شبکه تلويزيونی عرب زبان دولت امريکا، «الحره»، شخصيت های فلسطينی را اخيرا به شرکت دريک ميزگرد دعوت کرد، حتی با ايما واشاره نيز از احتمال آشتی فتح وحماس سخنی نرفت.
دفتر شبکه «الحره» درطبقه دوم ساختمانی دررام الله قراردارد که طبقه اول آن، يک رستوران است.
«الحره» ماموريت دارد که اهميت رعيات حقوق بشر و نظام سياسی دموکراتيک را در ۲۲ کشور عرب زبان به گوش مردم برساند.
حماس خبرنگاران شبکه رسمی تلويزيونی فلسطينی را از رفتن به غزه منع کرده است. برخی از مردم دررام الله با ماهواره، پنهانی برنامه تلويزيونی شبکه غير رسمی حماس را که به نام «الاقصی» از غزه پخش می شود، نگاه می کنند تا بدانند، «حماس چه می گويد و وضع به کجا می انجامد.»
حماس دوربين های تلويزيونی خبرنگاران عربی را نيز که اخيرا از يک تظاهرات نيروهای فتح درغزه فيلمبرداری کردند، توقيف کرده است.
«پناهنده به رام الله»
شمار اندکی از مردم غزه که پس از تسلط حماس براين منطقه، با درخواست دولت فلسطينی ها از سوی اسراييل اجازه يافتند به کرانه باختری بروند و اکثرا از مقامات ارشد جنبش فتح يا خانواده های آنها هستند، می گويند، حماس نشان داده که قدرت اداره غزه را ندارد و همين ماجرای خاموشی گسترده برق غزه هنگامی به پايان رسيد که حماس به اتحاديه اروپا تعهد داد که از پول های کلان اتحاديه برای نهادهای وابسته به حماس سو استفاده نکند.
يکی از همين اهالی غزه که خود را «پناهنده به رام الله» معرفی می کند، به راديو فردا می گويد: «نيروهای فتح و طرفداران آنها که پس از تسلط حماس برغزه شوکه شده بودند، کم کم تحرکاتی از خود نشان می دهند. هنگامی که درعمليات نظامی ارتش اسراييل درتعقيب شبه نظاميان راکت انداز فلسطينی، در هفته سوم ماه اوت دو کودک فلسطينی کشته شدند، جنبش فتح برای خود چادر جداگانه سوگواران را با پرچم های زردرنگ اين جنبش برپا کرد و حماس نيز با پرچم های سبز سعودی خود، چادر ديگری برای سوگواران درست کرده بود.»
دريک روزبسيار داغ اواخر ماه اوت، دريک قهوه خانه معمولی دررام الله، مردان بسياری اوقات خود را با ورق بازی، يا شرط بندی برسر بازی با مهره ها می گذرانند و درحالی که قليان می کشند، هرازگاهی سر خود را بالا کرده و به صفحه تلويزيونی خيره می شوند که با بازويی آهنی به ديوار قهوه خانه نصب شده و اخبار ملاقات قريب الوقوع ديگری ميان اهود اولمرت، نخست وزيراسراييل، با محمود عباس را می شنوند.
گوينده ياد آوری می کند که هفته گذشته نيز شيمون پرز رييس جمهوری اسراييل که از معماران اصلی صلح با فلسطينی ها بوده، ديدارهايی با سلام فياض، نخست وزير فلسطينی داشته، و نيز ذکر می کند که پرز قراراست به زودی با محمود عباس هم ديدار آشکاری داشته باشد.
شيمون پرز تنها رهبر اسراييلی است که از تلاش های صلح اوليه زنده مانده است. او که همين روزها ۸۴ ساله شد، دوماه پيش به مقام رياست جمهوری اسراييل رسيد.
اسحاق رابين را که همراه با پرز و عرفات امضا کننده پيمان صلح اوسلو بود، دو سال پس از آن رخداد تاريخی، به دست يک دانشجوی يهودی افراطی ترور شد.
ياسرعرفات نيز دراوائل قرن درپاريس درگذشت. همين چند روز پيش برخی از فلسطينی ها دوباره مدعی شدند که اسراييل با تزريق ويروس ايدز، موجب مرگ عرفات شد.
بسام ابوشريف، يار و همراه زندگی عرفات اخيرا گفت، ژاک شيراک تنها کسی است که می داند چرا عرفات مرد، وخواهان اعلام راز مرگ عرفات شد.
بانوی اول بی وفا
عرفات هنگامی که با سوها طويل، دختر جوان مسيحی منشی خود ازدواج کرد، سوها را که به زندگی تجملی همراه با مادر مشهورش، ريمونده طويل درپاريس عادت کرده بود، به رام الله آورد.
عرفات هنگامی که با سوها طويل، دختر جوان مسيحی منشی خود ازدواج کرد، سوها را که به زندگی تجملی همراه با مادر مشهورش، ريمونده طويل درپاريس عادت کرده بود، به رام الله آورد. اما سوها تحمل زندگی دائميرا در رام الله نداشت وهمراه با ذهبه، دختری که از ازدواجش با ياسرعرفات به دنيا آورده بود، به پاريس بازگشت و به خاطر همين سفرهای طولانی به پاريس نيز بارها مورد انتقاد فلسطينی ها قرار می گرفت.
سوها پس از مرگ عرفات نيز هيچگاه به رام الله که عرفات درآن به خاک سپرده شد، بازنگشته است.
اما آنچه بيش از هر چيز اين روزها نام سوها عرفات را به ياد فلسطينی های رام الله آورده است، خبرهايی است که درباره او در روزنامه های جهان عرب منتشر شده است. مطبوعات عرب نوشته اند، رييس جمهوری تونس اخيرا سوها عرفات را از خاک اين کشور اخراج کرده است.
سوها در سال های اخير با برادر همسر رييس جمهوری تونس زندگی می کرد. اما به نوشته مطبوعات عربی، دليل اخراج سوها از تونس، «معاملات بازرگانی غير قانونی» است که ممکن است دامنگير دولت تونس شود.
در رام الله کسی به سوها عرفات توجه ندارد. او هنگامی نيز که همسر عرفات بود، مورد توجه عامه فلسطينی ها نبود.
اين روزها با سالروز درگذشت ياسرعرفات هم مقارن است. اما اختلاف های داخلی ميان فتح و حماس که توش و توان بسياری از فلسطينی ها را گرفته، موجب شده که کمتر کسی برای سالروز مرگ عرفات برنامه ای قابل توجه برپا کند.
مقبره او هرچند در محوطه داخلی مقر رسمی تشکيلات فلسطينی قراردارد، اما نسبتا سوت و کور است. عکس ها وپوسترهای عرفات نيز که سال ها پشت ويترين های مغازه ها در رام الله قرار داشت، ديگر به ندرت ديده می شود.
MTV يا الاقصی؟
درهمان قهوه خانه در رام الله، باز درحالی که صدای بازی مردان با مهره طنين افکن است، صدای گوينده تلويزيون بلند است که می گويد، خانم کاندوليزا رايس نيز به زودی برای پيشبرد صلح به اسراييل و رام الله می رود، واضافه می کند که تونی بلر هم دوباره به نمايندگی از سوی کميسيون ۴ جانبه صلح خاورميانه به منطقه خواهد رفت.
مردی فلسطينی با ردای سفيدی که آلوده به لکه های رنگارنگ است ونشان فقر اوست، بدون آنکه سخنی بگويد، باشنيدن اين خبرها از تلويزيون، با بی حوصلگی دست خود را به گونه ای تکان می دهد که گويی ديگر به هيچ مناسبت ديپلماتيکی اميد ندارد و نگاهش را به دوردست می سپارد که درافق آن يک آبادی يهودی نشين مرفه نيز ديده می شود.
درحالی که غروب رسيده، و از بلندگوی مسجد محل، اذان نماز بلند است، درکلوب ورزشی مجللی که تازه درشمال شهر رام الله گشايش يافته، جوانان دختر وپسر خانواده های مرفه فلسطينی بر روی دستگاه های ورزشی می دوند و بر روی صفحات تلويزيونی کوچکی کرو به روی هريک از اين دستگاه های ورزشی نصب شده، «ام تی وی – MTV» و ديگر شبکه های موسيقی را تماشا می کنند.
به زودی مسابقه «انتخاب بهترين خواننده دنيای عرب» و «فستيوال هنری جرش در اردن» علاقمندی نشان برپا می شوند. جوانان «شمال رام الله» گويی از شنيدن سال ها اخبار نزاع و درگيری خشته شده اند بيشتر می خواهند که اندامی چشم نواز داشته باشند و به «زندگی عادی» خود برسند!
