رادیو فردا با فریدون خاوند،استاد اقتصاد در پاریس،در مورد اقتصاد ایران از دیدگاه سازمان‌های مالی بین‌المللی به گفتگو نشسته است.
در رابطه با برگزاری نشست بهاره صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، که امروز جمعه ۲۱ آوریل در واشنگتن برگزار میشود، این دو سازمان به بررسی چشم انداز‌های اقتصاد جهانی پرداخته و، در همین زمینه، داده‌های مهمی نیز درباره اقتصاد ایران منتشر کرده اند. چه نگاهی دارند این دو نهاد مهم مالی به تحولات اقتصادی در ایران؟
فریدون خاوند - در رابطه با این نشست، صندوق بین المللی پول گزارش معروف خودش را منتشر کرد زیر عنوان «چشم انداز‌های اقتصاد جهانی» که در آن مثل همیشه داده هایی هم درباره اقتصاد کلان ایران دیده میشود و بانک جهانی هم گزارشی داشت درباره «رصد اقتصاد در منطقه خاور میانه و افریقای شمالی» که چون یک گزارش منطقه‌ای است طبعا در بر دارنده اطلاعات بیشتری است همراه با تحلیل کارشناسان این سازمان درباره ایران.
در مورد اقتصاد کلان ایران، داده‌های دو سازمان کم و بیش مشابه اند. نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۶، از نظر آنها، به حدود ۶.۵ در صد رسیده، ولی در سال‌های ۲۰۱۷ و۲۰۱۸ تقریبا بر میگردد به محدوده چهار در صد. نرخ تورم ایران هم که بعد از سال‌ها در ۲۰۱۶ تک رقمی شده در سطح نه در صد، امسال و سال آینده دوباره دو رقمی میشود. این خلاصه‌ای است از ارزیابی دو سازمان درباره‌های داده‌های اقتصاد کلان ایران و تحول آن طی دو سال آتی.
بنابراین از دیدگاه این سازمان، نه نرخ رشد بالای ایران پایدار است و نه تورم تک رقمی آن. چرا رشد ایران، آنطوری که این دو گزارش میگویند، کم تر میشود و نرخ تورم دوباره بالا میرود؟
دلیل ناپایدار بودن این دو دستآورد را به خصوص بانک جهانی توضیح داده در گزارشش، وقتی که میگوید که رشد اقتصادی سال گذشته به مقدار زیادی ناشی از تولید و صادرات نفت بوده بعد از امضای برجام و رفع تحریم ها. ظرفیت‌های خالی دوباره مورد استفاده قرار گرفته و از این به بعد تولید نفت با آهنگ کم تری پیش میرود.
به علاوه مشکلات به وجود آمده در اجرای برجام موانع زیادی به وجود آورد در راه سرمایه گذاری خارجی. خطر بزرگی که اقتصاد ایران را تهدید میکند از نظر این سازمان نبود اطمینان سیاسی در مورد اجرای برجام است و همین طور اگر انتخابات ریاست جمهوری ایران به ابهام‌ها دامن بزند، رشد اقتصادی کشور تضعیف خواهد شد.
از دید بانک جهانی، ایران چه باید بکند برای مقابله با چالش‌های اقتصادی اش؟
نسخه‌ای که بانک جهانی ارائه میدهد، سال‌های سال است که از سوی بخش بزرگی از کارشناسان ایرانی تکرار میشود: رها شدن از اقتصاد نفتی به ویژه از راه انجام اصلاحات بنیادی و رونق دادن به صادرات غیر نفتی. این راهی است برای مقابله با فشار‌های تورمی و افزایش بیکاری که در حال حاضر، از دیگاه کارشناسان بانک جهانی بر اقتصاد ایران سنگینی میکند.
