«گفتمان مطالبه‌محور»، عنوان بیانیه ای است که پانصد نفر از شخصیت‌های شناخته شده فرهنگی و اجتماعی تا کارگران، معلمان، نمایندگان قبلی و فعلی مجلس و اعضای اقشار مختلف اجتماعی آن را امضا و منتشر کرده‌اند.
در این بیانیه ازبرخی مطالبات به عنوان خواسته‌های مغفول مانده مردم در برنامه‌های کاندیداها اشاره شده، که عبارت است از: «حل مسئله انرژی هسته‌ای که اقتصاد مملکت و معیشت مردم را تحت‌الشعاع قرار داده ، برخورد با نقدینگی متراکمی که در دست نهادهای گوناگون و رانت‌خواران قرار گرفته، به رسمیت شناختن تشکل‌های زنان، معلمان، کارگران، اقوام و نیز نشریات مستقل ، آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی»
در همین باره با تقی رحمانی، از امضاءکنندگان این بیانیه گفت‌وگو کرده‌ایم و ابتدا پرسیده‌ایم که «مطالبه‌محوری» در این بیانیه به چه معنا به کار رفته است؟
تقی رحمانی: افرادی با گرايش‌های مختلف آمدند و بحث «گفتمان مطالبات محور» را مطرح کردند که صرف نظر از گرايش‌های قومی، نژادی، عقيدتی و فقط به خاطر تقويت جامعه مدنی مطرح شد.
اساس شکل گيری بحث «گفتمان مطالبات محور» اين بود که به جای اين که بخواهيم کل را عوض کنيم، بايد نگاه‌های جزيی، جنبش‌ها، حرکت‌ها و خواسته‌های مدنی را پاسخ دهيم.
خوشبختانه بعد از طرح اين مسئله و شايد به پيروی از آن و يا جدا از آن، ديديم که اقشار و اقوام و اصناف مختلف طرح مطالبات خود را آغاز کرده و شعارهای مشخص و مصداقی مطرح می‌کردند.
به نظر شما درمناظرات تلويزيونی و اعلام برنامه کانديداها به اين مطالبات توجه شده است؟
به نظر من برای اولين بار آقای کروبی به اين خواسته‌ها پاسخ داد و بعد هم آقای رضايی و موسوی و حتی در بحث‌های آقای رضايی نوعی فدراتيو را مشاهده کرديم. يعنی اين مطابات در رفتار و برنامه کانديداها تاثير گذاشت.
چون در مناظره‌های انتخاباتی اجازه ندادند نماينده‌های کانديداها درامور مختلف با هم مناظره کنند، فرصت مناسبی برای گفتمان از دست رفت. اين مناظرات شنونده‌های بسياری داشت و گفتمان به وسيله افراد متخصص انجام می‌شد و می‌توانست جامعه را بيشتر جلو ببرد.
برخی از مطالبات مطرح شده نيز شفاف نيستند و طرح آنها می‌تواند مسئله را شفاف‌تر کند.
«گفتمان مطالبه محور» را می‌توان مثبت ارزيابی کرد، ولی بايد دقت داشت که جوانمرگ نشود، شکلی اصولی پيدا کرده و در عين حال دچار اغراق نشود. اين مسئله بسيار مهم است.
آقای رحمانی! با توجه به ساختار سياست در ايران، فکر نمی‌کنيد مسايلی مانند تصميم گيری در سرنوشت انرژی هسته ای که در اين بيانيه آمده است از اختيارات رئيس جمهور خارج باشد؟
بعضی مسايل وظيفه رييس جمهور نيست، ولی رييس جمهور به عنوان اولين مقام اجرايی کشور و ناظر براجرای قانون اساسی می‌تواند يک سری مسايل را مطرح کرده و آن را به عنوان ايده و لايحه به مجلس تقديم کند. همچنين رييس جمهور، رييس شورای امنيت ملی نيز هست.
در دوره آقای احمدی نژاد و جورج بوش تنش ما با غرب شدت يافت. درست است که سياست‌های هسته ای به دست عالی ترين مقامات نظام هماهنگ می‌شود، ولی جهت گيری رييس جمهور نيز بسيار موثر است . گاهی رييس جمهور اختيار ندارد، ولی می‌تواند فضا سازی کند.
در بخشی از اين بيانيه گفته شده کانديداها قبل از به قدرت رسيدن خود را به اصول دموکراسی پايبند نشان می‌دهند، اما بعد از آن ترجيح می‌دهند پشت درهای بسته تصميم‌گيری کنند. آيا کانديداهای معروف به اصلاح طلب هم شامل هشدار اين بيانيه می‌شوند؟
می‌توانند شامل بيانيه بشوند و می‌توانند نشوند. آقای کروبی شفاف‌تر صحبت کرده و می‌گويد اگر من نتوانستم کاری را انجام دهم به مردم اعلام می‌کنم. آقای ميرحسين موسوی هم بياينه حقوق شهروندی صادر کرده است.
ما در اين بيانيه رويه گذشته را توضيح داديم که آقای خاتمی گاهی به آنها عمل می‌کرد و چون اين گونه برخورد می‌کرد جريان اصلاحات با مشکل مواجه شد. اين بيانيه نقد اين رويه بوده و هشدار برای جلوگيری از ادامه آن.
در این بیانیه ازبرخی مطالبات به عنوان خواسته‌های مغفول مانده مردم در برنامه‌های کاندیداها اشاره شده، که عبارت است از: «حل مسئله انرژی هسته‌ای که اقتصاد مملکت و معیشت مردم را تحت‌الشعاع قرار داده ، برخورد با نقدینگی متراکمی که در دست نهادهای گوناگون و رانت‌خواران قرار گرفته، به رسمیت شناختن تشکل‌های زنان، معلمان، کارگران، اقوام و نیز نشریات مستقل ، آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی»
در همین باره با تقی رحمانی، از امضاءکنندگان این بیانیه گفت‌وگو کرده‌ایم و ابتدا پرسیده‌ایم که «مطالبه‌محوری» در این بیانیه به چه معنا به کار رفته است؟
تقی رحمانی: افرادی با گرايش‌های مختلف آمدند و بحث «گفتمان مطالبات محور» را مطرح کردند که صرف نظر از گرايش‌های قومی، نژادی، عقيدتی و فقط به خاطر تقويت جامعه مدنی مطرح شد.
اساس شکل گيری بحث «گفتمان مطالبات محور» اين بود که به جای اين که بخواهيم کل را عوض کنيم، بايد نگاه‌های جزيی، جنبش‌ها، حرکت‌ها و خواسته‌های مدنی را پاسخ دهيم.
خوشبختانه بعد از طرح اين مسئله و شايد به پيروی از آن و يا جدا از آن، ديديم که اقشار و اقوام و اصناف مختلف طرح مطالبات خود را آغاز کرده و شعارهای مشخص و مصداقی مطرح می‌کردند.
به نظر شما درمناظرات تلويزيونی و اعلام برنامه کانديداها به اين مطالبات توجه شده است؟
به نظر من برای اولين بار آقای کروبی به اين خواسته‌ها پاسخ داد و بعد هم آقای رضايی و موسوی و حتی در بحث‌های آقای رضايی نوعی فدراتيو را مشاهده کرديم. يعنی اين مطابات در رفتار و برنامه کانديداها تاثير گذاشت.
چون در مناظره‌های انتخاباتی اجازه ندادند نماينده‌های کانديداها درامور مختلف با هم مناظره کنند، فرصت مناسبی برای گفتمان از دست رفت. اين مناظرات شنونده‌های بسياری داشت و گفتمان به وسيله افراد متخصص انجام می‌شد و می‌توانست جامعه را بيشتر جلو ببرد.
برخی از مطالبات مطرح شده نيز شفاف نيستند و طرح آنها می‌تواند مسئله را شفاف‌تر کند.
«گفتمان مطالبه محور» را می‌توان مثبت ارزيابی کرد، ولی بايد دقت داشت که جوانمرگ نشود، شکلی اصولی پيدا کرده و در عين حال دچار اغراق نشود. اين مسئله بسيار مهم است.
آقای رحمانی! با توجه به ساختار سياست در ايران، فکر نمی‌کنيد مسايلی مانند تصميم گيری در سرنوشت انرژی هسته ای که در اين بيانيه آمده است از اختيارات رئيس جمهور خارج باشد؟
بعضی مسايل وظيفه رييس جمهور نيست، ولی رييس جمهور به عنوان اولين مقام اجرايی کشور و ناظر براجرای قانون اساسی می‌تواند يک سری مسايل را مطرح کرده و آن را به عنوان ايده و لايحه به مجلس تقديم کند. همچنين رييس جمهور، رييس شورای امنيت ملی نيز هست.
در دوره آقای احمدی نژاد و جورج بوش تنش ما با غرب شدت يافت. درست است که سياست‌های هسته ای به دست عالی ترين مقامات نظام هماهنگ می‌شود، ولی جهت گيری رييس جمهور نيز بسيار موثر است . گاهی رييس جمهور اختيار ندارد، ولی می‌تواند فضا سازی کند.
در بخشی از اين بيانيه گفته شده کانديداها قبل از به قدرت رسيدن خود را به اصول دموکراسی پايبند نشان می‌دهند، اما بعد از آن ترجيح می‌دهند پشت درهای بسته تصميم‌گيری کنند. آيا کانديداهای معروف به اصلاح طلب هم شامل هشدار اين بيانيه می‌شوند؟
می‌توانند شامل بيانيه بشوند و می‌توانند نشوند. آقای کروبی شفاف‌تر صحبت کرده و می‌گويد اگر من نتوانستم کاری را انجام دهم به مردم اعلام می‌کنم. آقای ميرحسين موسوی هم بياينه حقوق شهروندی صادر کرده است.
ما در اين بيانيه رويه گذشته را توضيح داديم که آقای خاتمی گاهی به آنها عمل می‌کرد و چون اين گونه برخورد می‌کرد جريان اصلاحات با مشکل مواجه شد. اين بيانيه نقد اين رويه بوده و هشدار برای جلوگيری از ادامه آن.
