خبرگزاری رویترز در گزارشی به منافعی که آغاز «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) میان ایران و قدرت‌های جهانی، در پی دستیابی به توافق اتمی، برای شرکت‌های زیرمجموعه یا مرتبط با سپاه پاسداران خواهد داشت، پرداخته است.
در این گزارش در عین حال به برخی چالش‌ها و محدودیت‌های چنین شرکت‌هایی نیز اشاره شده است.
رویترز می‌گوید ده‌ها شرکت مرتبط با سپاه پاسداران، آنچه سازمانی توصیف شده که «امپراتوری صنعتی قدرت‌مندی» را رهبری می‌کند، پیروز رفع تحریم‌های ناشی از توافق اتمی خواهند بود.
این موضوع از یک سو منتقدان توافق با ایران را در آمریکا یا اسرائیل به خشم خواهد آورد، ولی ممکن است با استقبال ایرانی‌هایی که مشتاق گشوده شدن درها به روی جامعه جهانی هستند، روبه‌رو شود. چرا که سپاه پاسداران از خیلی جهات، نقش بسیار مهمی برای بسیاری از شرکت‌های غربی و دسترسی آنها به بخش‌های پرسود اقتصاد ایران خواهد داشت.
البته رویترز اشاره می‌کند که همه شرکت‌ها یا سازمان‌های مرتبط با سپاه پاسداران از فاز اول رفع تحریم‌ها بهره نخواهند برد. برخی از آنها حتی در فاز دوم نیز، به دلیل آنچه ایالات متحده «حمایت آنها از گروه‌های تروریستی» می‌داند، همچنان در فهرست سیاه آن کشور باقی خواهند ماند.
گروهی شرکت‌ها و سازمان‌ها، از جمله خود سپاه پاسداران، با آغاز «برجام» از فهرست آمریکا، اتحادیه اروپا یا سازمان ملل، خارج خواهند شد. این موضوع تقریبا ۹۰ شرکت و سازمان را در بر خواهد گرفت.
اما رفع تحریم‌ها، به ویژه آنکه لزوما با اقدام همزمان از سوی همه کشورهای غربی روبه‌رو نیست، روندی «پیچیده» توصیف شده است.
برخی از شرکت‌ها باید تا هشت سال منتظر بمانند تا از فهرست سیاه تحریم‌ها خارج شوند. برای مثال به «قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا» اشاره شده که به گفته رویترز، دست‌کم ۸۱۲ شرکت زیرمجموعه خود را اداره می‌کند.
«خاتم‌الانبیا» پس از هشت سال از فهرست اتحادیه اروپا خارج می‌شود، اما محدودیت‌های ایالات متحده علیه آن، همچنان باقی خواهد ماند.
در نتیجه شرکت‌های خارجی طرف حساب با ایران نیز، برای آنکه دچار محدودیت‌ها یا جریمه‌های آمریکا نشوند، کار آسانی در این موارد، از جمله در مقدار همکاری‌هایی که می‌توانند با سازمان‌هایی مانند «خاتم‌الانبیا» بکنند، نخواهند داشت.
به گفته آدام شوبین، معاون موقت وزارت خزانه‌داری آمریکا، در توضیحات خود به سنای آن کشور، بانک‌هایی که پس از سال‌ها بخواهند وارد معامله با «خاتم‌الانبیا»، بانک صادرات، یا هواپیمایی «ماهان» بشوند، در هر صورت باید بدانند این جریان، دسترسی آنها به سیستم بانکی آمریکا را مختل می‌کند.
هر شرکت وابسته به سپاه پاسداران که از فهرست تحریم‌ها خارج شود، می‌تواند به سیستم بانکی بین‌الملی یا «سوئیفت» دسترسی پیدا کند یا وام بگیرد. به گفته مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد «دفاع از دمکراسی» این شرکت‌ها می‌توانند در عین حال از همکاری کارشناسان اقتصادی اروپا نیز بهره‌مند شوند.
از سوی دیگر سازمان‌هایی مانند نیروی قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه، باید تا هشت سال، تا فاز دوم منتظر رفع تحریم‌های اروپا بماند. اما حتی در این مورد، باز هم تحریم‌های بی‌ارتباط به موضوع اتمی و مرتبط با «تروریسم» از سوی آمریکا باقی خواهند ماند.
از چهره‌هایی که نام آنها می‌تواند به بحث و جدل‌ها، دست‌کم در غرب دامن بزند، قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی «قدس» است. کسی که این روزها گزارش‌ها در مورد سفرش به روسیه و تکذیب آن از سوی مسکو، خود بازتابی نسبتا گسترده داشته است.
اتحادیه اروپا سلیمانی را از تحریم‌ها اتمی خارج می‌کند، اما او در تحریم‌هایی که برای نمونه به موضوع سوریه یا «تروریسم» مربوط می‌شوند، باقی خواهد ماند.
ایران همواره اتهام‌ها در مورد حمایت از تروریسم را رد کرده است.
رویترز می‌گوید ده‌ها شرکت کوچک وابسته به سپاه، که برخی به طور مستقیم در ساخت تسلیحات شریک هستند، از فهرست تحریم‌ها خارج می‌شوند.
در اینجا به شرکت «صنایع هواپیماسازی ایران» (هسا) اشاره شده است. شرکتی که از جمله هواپیمای بدون سرنشین «ابابیل» را ساخته است.
«هسا» پس از هشت سال از فهرست اروپا خارج می‌شود. آمریکا همچنان تحریم‌ها را نگه می‌دارد.
این خبرگزاری در عین حال می‌گوید بدون تسهیل تحریم‌ها در مورد برخی شرکت‌ها، سازمان‌ها یا بانک‌های مرتبط با سپاه، رفع تحریم‌ها در مواردی دیگر، کار سختی خواهد بود.
در هر صورت شرکت‌های خارجی باید با احتیاط با قضیه روبه‌رو شوند، حتی پس از آنکه تحریم‌های اتحادیه اروپا برداشته می‌شود.
در حالی که گروهی از سود ناشی از رفع تحریم‌ها برای سپاه سخن می‌گویند، رویترز از قول برخی مقام‌های سیاسی می‌گوید احتمالا بخش عمده‌ای از درآمدها و سرمایه ناشی از رفع تحریم‌ها، در هر صورت در داخل ایران خرج خواهد شد و بیرون نخواهد رفت. و همزمان، سپاه پاسداران نیز کسب‌وکار خود را حفظ خواهد کرد.
جیمز کپلر، مدیر «امنیت ملی» آمریکا، در سخنرانی که در موسسه «اسپن» داشت، تاکید کرد «مطمئنا آنها پولی در خواهند آورد، اما فکر نمی‌کنم، این [روند] ثروت بادآورده فراوانی باشد».
دولت آمریکا در حال حاضر در تلاش برای عرضه توافق اتمی به منتقدان داخلی، از جمله اکثریت جمهوری‌خواه در کنگره، و مخالفان خارجی مانند اسرائیل یا برخی کشورهای منطقه است.
به نظر می‌رسد بخشی مهم از تلاش‌ها برای گرفتن بیش از یک سوم آرای نمایندگان کنگره در حمایت از توافق اتمی متمرکز شده است: آنچه می‌تواند به وتوی رئیس‌جمهوری علیه مخالفت اکثریت جمهوری‌خواه، رسیمت ببخشد.
