پنج ماه پس از انتخابات پارلمانی ترکیه که حزب حاکم «عدالت و توسعه» در آن اکثریت را از دست داد و موفق به تشکیل دولت ائتلافی هم نشد، شهروندان آن کشور، از صبح ۱۰ آبان ماه، بار دیگر پای صندوقهای رای رفتند.
انتخابات پارلمانی تازه در حالی برگزاری میشود که طی هفتههای گذشته تلاشها برای دستیابی به صلح با گروه «پکاکا» بیفرجام ماند. این گروه شبهنظامی دست به حملاتی تازه زده است. بحران در سوریه، مرز جنوبی ترکیه، بدتر شده است. در عین حال بدترین انفجارهای تاریخ معاصر ترکیه نیز جان دهها نفر را طی یک راهپیمایی در آنکارا گرفته است.
در انتخابات پارلمانی خرداد ماه گذشته، «عدالت و توسعه» که رجب طیب اردوغان بنیانگذار آن است با نزدیک به ۱۰ درصد سقوط ۴۰ درصد آرا را به دست آورد. با این حساب کرسیهای لازم برای تشکیل دولت غیرائتلافی را از دست داد.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، خود روز شنبه در استانبول گفت «این انتخابات، ادامه ثبات و اعتماد خواهد بود».
از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری رویترز، مخالفان اردوغان میگویند این انتخابات تلاش حزب او برای دستیابی به اکثریت کافی برای تشکیل دولت و تغییر قانون اساسیست. تغییراتی که منتقدان معتقدند قدرت بیشتری را نصیب ریاستجمهوری خواهد کرد.
برخی نظرسنجیها نشان میدهند که «عدالت و توسعه» ممکن است باز هم به همان تعداد از کرسیها برسد، که در انتخابات خرداد ماه به دست آورد.
نظرسنجی دیگری نیز روز پنجشنبه منتشر شده که در آن گفته میشود بیش از ۴۷ درصد آرا به سود این حزب به صندوقها ریخته خواهد شد. در آن صورت بیش از نیمی از ۵۵۰ کرسی پارلمان نصیبش میشود که آن را از تشکیل ائتلاف بینیاز میکند.
ورود «عدالت و توسعه» به صحنه سیاسی
جمهوری ترکیه، به عنوان یک نظام سکولار، از سال ۱۹۲۳ (۱۳۰۲ خورشیدی) و پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی شکل گرفت.
مصطفی کمال پاشا، مشهور به آتاتورک، تا سال ۱۹۳۸ که درگذشت، رئیسجمهوری آن بود.
در سالهای ۱۹۶۰، ۱۹۷۱ و ۱۹۸۰ در آن کودتا رخ داده است.
حزب عدالت و توسعه، که از احزاب راست میانه به شمار میرود و خواستگاهی اسلامی دارد، از سال ۲۰۰۲ قدرت را در دست گرفت.
رهبر پیشین آن، رجب طیب اردوغان، نیز از سال ۲۰۰۳ میلادی تا سال ۲۰۱۴، نخستوزیر ترکیه بود. پس از آن نیز در نخستین انتخابات ریاستجمهوری به رای مردم، به این مقام رسید. احمد داووداغلو رهبر کنونی آن، نخستوزیر ترکیه است.
از سال ۱۹۸۴ «حزب کارگران کردستان» (پکاکا) شورشهای مسلحانه خود علیه دولت ترکیه را آغاز کرد. عمده نبردهای آن در مناطق جنوبی و عمدتا کردنشین انجام شده است و گفته میشود تا کنون ۴۵ هزار نفر در درگیریها با این گروه کشته شدهاند.
پکاکا در ترکیه یک گروه تروریستی شناخته میشود و دولت ترکیه، «حزب اتحاد دمکراتیک» در مناطق کردنشین سوریه را نیز با آن یکی میداند.
سازمانهای بینالمللی و کشورهای غربی در موارد مختلفی، از جمله در اوج بحرانهای آن کشور، نگرانی خود را از وضعیت آزادی بیان در ترکیه ابراز کردهاند.
سه سال پیش کميته حمايت از روزنامهنگاران، گزارش داده بود که دولت اردوغان طی سالهای اخير، بيش از گذشته به سرکوب آزادی مطبوعات پرداخته است.
در سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی رشد اقتصادی ترکیه به حدود ۱۰ درصد رسید. با این همه در حال حاضر این رقم به ۲.۹ درصد (در سال ۲۰۱۴) سقوط کرده است.
خبرگزاری فرانسه میگوید اقتصاد ترکیه از بحران مالی اروپا، جنگها و نبردها در عراق و سوریه و تنشهای سیاسی داخلی ضربه خورده است.
همسایهای در غرب ایران، عضو قدیمی «ناتو»
ترکیه علاوه بر ایران با سوریه، عراق، جمهوری آذربایجان (نخجوان)، ارمنستان و گرجستان و اعضای اتحادیه اروپا؛ یونان و بلغارستان هممرز است، از طریق دریای سیاه به روسیه متصل میشود، ۷۸۴ هزار کیلومتر مربع مساحت و ۷۸ میلیون نفر جمعیت دارد.
این کشور بیش از ۶۰ سال است که عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، و با ۵۱۰ هزار نظامی از بزرگترین ارتشهای تشکیلدهنده آن است.
بیش از دو میلیون پناهجوی سوری در ترکیه حضور دارند؛ موجی از آوارگان جنگ داخلی سوریه که حرکت آنها به سوی کشورهای اروپایی، از زمان جنگ دوم جهانی در آن قاره بیسابقه بوده است.
آنکارا از مخالفان عمده حکومت بشار اسد به شمار میرود. از حملات هوایی روسیه در سوریه انتقاد کرده و خود نیز بخشی از ائتلاف به رهبری ایالات متحده در جنگ با «حکومت اسلامی» و دیگر گروههای افراطی است.