با نمايش تمام فيلم‌های بخش مسابقه جشنواره فيلم برلين در روز جمعه، اين جشنواره معتبر جهانی چهره تمام مدعيانش را شناخته و حالا گمانه زنی‌ها درباره برندگان احتمالی جوايز از جمله خرس طلايی بهترين فيلم به اوج خود رسيده است. برندگانی که شنبه شب طی مراسمی در کاخ اصلی جشنواره با نظر هيئت داورانی به رياست ونگ کار وای فيلمساز شناخته شده چينی معرفی خواهند شد.
نبود فيلمی فرا‌تر از انتظار‌ها
جشنواره شصت و سوم برلين با آنکه نمايشگر فيلم‌های مختلفی از سراسر دنيا در بخش مسابقه‌اش بود اما به اعتقاد بسياری از صاحب نظران حاضر در جشنواره، شاهد نمايش فيلمی فرا‌تر از انتظار‌ها که درباره کيفيت نهايی‌اش اتفاق نظری نزد تمام افراد وجود داشته باشد، نبود و از اين منظر کار هيئت داوران امسال سخت است. با اين همه در ميان اکثر فهرست فيلم‌های منتخب منتقدان نام فيلم شيليايی «گلوريا» ساخته سباستين لليو به چشم می‌خورد.
اين فيلم که داستانش در شيلی امروز می‌گذرد داستان تلاش زنی میانسال در گذر از بحران جدايی از همسر سابقش و تلاش برای يافتن رابطه‌ای تازه در زندگی پيش رويش است. اين فيلم بر خلاف نمونه‌های پيشين اين نوع آثار لحنی تلخ ندارد و در لحظاتی لبخندی از جنس فيلم‌های وودی آلن هم بر بيننده‌اش می‌نشاند.
از پائولينو گارسيا بازيگر نقش گلوريا در اين فيلم به عنوان يکی از مدعيان جدی ربودن خرس نقره‌ای بهترين بازيگر زن نام برده می‌شود. او البته در اين راه مسير دشواری در رقابت با مدعيان قدرتمندديگری دارد. نام ژوليت بنوش برای بازی در فيلم زندگی نامه‌ای «کاميل کلودل» و لومينيتا گئورگيو بازيگر مسن رومانياييايی که نقش مادری ثروتمند در رومانی امروز در فيلم «حال بچه» را ايفا می‌کند به عنوان ديگر مدعيان جايزه بازيگر زن مطرح است.
مذهب در چالش با تمايلات انسانی
برليناله ٢٠١٣ در بخش‌های مختلفش و از جمله بخش مسابقه نمايشگر فيلم‌های به نسبت پرتعدادی درباره تمايلات و خواسته‌های درونی افرادی در موقعيت‌های خاص بود. موقعيت‌هايی چون مبلغ‌های مذهبی که در کشاکش ميان باور‌ها و ارزش‌های دينی و تمايلات شخصی دست و پا می‌زنند. فيلم لهستانی «به نامِ» و فيلم فرانسوی «راهبه» از جمله شاخص‌ترين اين نوع فيلم‌ها در بخش مسابقه بودند که در اولی يک کشيش مرد درگير تمايل درونی‌اش به پسری جوان است و در دومی دختر جوانی در مسير راهبه شدن با تمايلات جنسی راهبه‌های همکارش روبرو است. هر دوی اين فيلم‌ها از جمله آثار مورد توجه در جشنواره امسال بودند.
سينمای آمريکا
از ميان سه فيلم امريکايی بخش مسابقه، نگاه‌ها بيشتر متوجه فيلم تازه استيون سودربرگ «تاثيرات جانبی» و بازی جود لا در آن است. سودربرگ که گفته بعد از اين فيلم قصد ساخت فيلم ديگری ندارد، در برلين بيش از فيلمسازان ديگر هم وطنش در بخش مسابقه مورد توجه قرار گرفته و ممکن است دست خالی برلين را ترک نکند. اين استقبال البته برای گاس ون سنت و مت دمون بازيگر شناخته شده فيلم تازه‌اش «سرزمين موعود» چندان صورت نگرفت. برای گروه سازندگان رمنس «پيش از نيمه شب» نيز برلين آغوش گشاده‌ای داشت. هرچند اين فيلم در بخض اصلی جشنواره نمايش داده شد اما مورد قضاوت داوران قرار نمی‌گيرد.
سينمای ايران
جعفر پناهی و گروه همکارش در فيلم «پرده» يکی از مورد توجه‌ترين سينماگران حاضر در برلين امسال بودند که در هر رسانه‌ای صحبت از آن‌ها و شرايط ويژه پناهی بود.
درخواست برای حضور پناهی در برلين حتی تا دقايق آخر نمايش فيلم در برلين و حتی بعد از آن هم مطرح بود و کامبوزيا پرتوی و مريم مقدم عوامل حاضر اين فيلم با پرسش‌های فراوانی درباره چگونگی ساخت اين فيلم و تبعات احتمالی آن روبرو بودند. منتقدان بين المللی در مواجهه با فيلم هرچند آن را با توجه به شرايط سازندگانش محترمانه خواندند اما با اشاره به مستند «اين يک فيلم نيست»، اين ساخته تازه پناهی را نيز تاکيدی ديگر از جانب اين فيلمساز بر دشواری شرايط فعلی‌اش دانسته‌اند. در فهرست‌های فيلم‌های بر‌تر منتقدان، «پرده» با آنکه در ميانه بالايی جدول قرار دارد اما با صدرنشينانی چون «گلوريا» و «حال بچه» فاصله زيادی دارد. با اين همه با در نظر گرفتن فضای مثبت ايجاد شده برای فيلم و حضور يک نام ايرانی در هيئت داوران (شيرين نشاط) احتمال اهدای جايزه‌ای به پرده در مراسم پايانی دور از دهن نيست.
از ايران البته مستند ديدنی «فی فی از خوشحالی زوزه می‌کشد» ساخته ميترا فراهانی درباره روزهای پايانی زندگی بهمن محصص نقاش و محسمه ساز شناهته شده هم مورد توجه قرار گرفت. نوبت‌های نمايش اين فيلم در بخش مستندهای پانوراما از جمله سانس‌های شلوغ اين بخش بود.
حضور پر رنگ اجتماع و سياست
بخش مسابقه برليناله شصت و سوم در مجموع ادامه دهنده مسير اين جشنواره معتبر در نمايش تصويری تقريبا همه جانبه‌ای از شرايط کلی اجتماعی و سياسی کشورهای مختلف در نقاط مختلف دنيا بود.
از مصائب همچنان دشوار زندگی در کشورهای جنگ زده برآمده از يوگسلاوی سابق تا دامنه وسيع رشوه گيری و فساد سياسی در رومانی، از مسائل مرتبط با جريان همجنس گرايی در کشورهای غربی تا محدوديت و فشار دنباله دار در ايران امروز، از مشکلات زنانی در مسير استقلال در جوامع گوناگون تا تاثير فردگرايی روبه گسترش در کشورهای مرفه فيلم‌های مختلفی در جشنواره امسال ديده شد و حالا بايد منتظر نظر داوران بود تا ديد آن‌ها از ميان اين آثار با کدامشان همرايی بيشتری دارند.
نبود فيلمی فرا‌تر از انتظار‌ها
جشنواره شصت و سوم برلين با آنکه نمايشگر فيلم‌های مختلفی از سراسر دنيا در بخش مسابقه‌اش بود اما به اعتقاد بسياری از صاحب نظران حاضر در جشنواره، شاهد نمايش فيلمی فرا‌تر از انتظار‌ها که درباره کيفيت نهايی‌اش اتفاق نظری نزد تمام افراد وجود داشته باشد، نبود و از اين منظر کار هيئت داوران امسال سخت است. با اين همه در ميان اکثر فهرست فيلم‌های منتخب منتقدان نام فيلم شيليايی «گلوريا» ساخته سباستين لليو به چشم می‌خورد.
اين فيلم که داستانش در شيلی امروز می‌گذرد داستان تلاش زنی میانسال در گذر از بحران جدايی از همسر سابقش و تلاش برای يافتن رابطه‌ای تازه در زندگی پيش رويش است. اين فيلم بر خلاف نمونه‌های پيشين اين نوع آثار لحنی تلخ ندارد و در لحظاتی لبخندی از جنس فيلم‌های وودی آلن هم بر بيننده‌اش می‌نشاند.
از پائولينو گارسيا بازيگر نقش گلوريا در اين فيلم به عنوان يکی از مدعيان جدی ربودن خرس نقره‌ای بهترين بازيگر زن نام برده می‌شود. او البته در اين راه مسير دشواری در رقابت با مدعيان قدرتمندديگری دارد. نام ژوليت بنوش برای بازی در فيلم زندگی نامه‌ای «کاميل کلودل» و لومينيتا گئورگيو بازيگر مسن رومانياييايی که نقش مادری ثروتمند در رومانی امروز در فيلم «حال بچه» را ايفا می‌کند به عنوان ديگر مدعيان جايزه بازيگر زن مطرح است.
مذهب در چالش با تمايلات انسانی
برليناله ٢٠١٣ در بخش‌های مختلفش و از جمله بخش مسابقه نمايشگر فيلم‌های به نسبت پرتعدادی درباره تمايلات و خواسته‌های درونی افرادی در موقعيت‌های خاص بود. موقعيت‌هايی چون مبلغ‌های مذهبی که در کشاکش ميان باور‌ها و ارزش‌های دينی و تمايلات شخصی دست و پا می‌زنند. فيلم لهستانی «به نامِ» و فيلم فرانسوی «راهبه» از جمله شاخص‌ترين اين نوع فيلم‌ها در بخش مسابقه بودند که در اولی يک کشيش مرد درگير تمايل درونی‌اش به پسری جوان است و در دومی دختر جوانی در مسير راهبه شدن با تمايلات جنسی راهبه‌های همکارش روبرو است. هر دوی اين فيلم‌ها از جمله آثار مورد توجه در جشنواره امسال بودند.
سينمای آمريکا
از ميان سه فيلم امريکايی بخش مسابقه، نگاه‌ها بيشتر متوجه فيلم تازه استيون سودربرگ «تاثيرات جانبی» و بازی جود لا در آن است. سودربرگ که گفته بعد از اين فيلم قصد ساخت فيلم ديگری ندارد، در برلين بيش از فيلمسازان ديگر هم وطنش در بخش مسابقه مورد توجه قرار گرفته و ممکن است دست خالی برلين را ترک نکند. اين استقبال البته برای گاس ون سنت و مت دمون بازيگر شناخته شده فيلم تازه‌اش «سرزمين موعود» چندان صورت نگرفت. برای گروه سازندگان رمنس «پيش از نيمه شب» نيز برلين آغوش گشاده‌ای داشت. هرچند اين فيلم در بخض اصلی جشنواره نمايش داده شد اما مورد قضاوت داوران قرار نمی‌گيرد.
سينمای ايران
جعفر پناهی و گروه همکارش در فيلم «پرده» يکی از مورد توجه‌ترين سينماگران حاضر در برلين امسال بودند که در هر رسانه‌ای صحبت از آن‌ها و شرايط ويژه پناهی بود.
درخواست برای حضور پناهی در برلين حتی تا دقايق آخر نمايش فيلم در برلين و حتی بعد از آن هم مطرح بود و کامبوزيا پرتوی و مريم مقدم عوامل حاضر اين فيلم با پرسش‌های فراوانی درباره چگونگی ساخت اين فيلم و تبعات احتمالی آن روبرو بودند. منتقدان بين المللی در مواجهه با فيلم هرچند آن را با توجه به شرايط سازندگانش محترمانه خواندند اما با اشاره به مستند «اين يک فيلم نيست»، اين ساخته تازه پناهی را نيز تاکيدی ديگر از جانب اين فيلمساز بر دشواری شرايط فعلی‌اش دانسته‌اند. در فهرست‌های فيلم‌های بر‌تر منتقدان، «پرده» با آنکه در ميانه بالايی جدول قرار دارد اما با صدرنشينانی چون «گلوريا» و «حال بچه» فاصله زيادی دارد. با اين همه با در نظر گرفتن فضای مثبت ايجاد شده برای فيلم و حضور يک نام ايرانی در هيئت داوران (شيرين نشاط) احتمال اهدای جايزه‌ای به پرده در مراسم پايانی دور از دهن نيست.
از ايران البته مستند ديدنی «فی فی از خوشحالی زوزه می‌کشد» ساخته ميترا فراهانی درباره روزهای پايانی زندگی بهمن محصص نقاش و محسمه ساز شناهته شده هم مورد توجه قرار گرفت. نوبت‌های نمايش اين فيلم در بخش مستندهای پانوراما از جمله سانس‌های شلوغ اين بخش بود.
حضور پر رنگ اجتماع و سياست
بخش مسابقه برليناله شصت و سوم در مجموع ادامه دهنده مسير اين جشنواره معتبر در نمايش تصويری تقريبا همه جانبه‌ای از شرايط کلی اجتماعی و سياسی کشورهای مختلف در نقاط مختلف دنيا بود.
از مصائب همچنان دشوار زندگی در کشورهای جنگ زده برآمده از يوگسلاوی سابق تا دامنه وسيع رشوه گيری و فساد سياسی در رومانی، از مسائل مرتبط با جريان همجنس گرايی در کشورهای غربی تا محدوديت و فشار دنباله دار در ايران امروز، از مشکلات زنانی در مسير استقلال در جوامع گوناگون تا تاثير فردگرايی روبه گسترش در کشورهای مرفه فيلم‌های مختلفی در جشنواره امسال ديده شد و حالا بايد منتظر نظر داوران بود تا ديد آن‌ها از ميان اين آثار با کدامشان همرايی بيشتری دارند.
