ژاک دريدا، نظريه پرداز بلند آوازه فرانسوی، در کتاب «معضل ها»، که با ترجمه مهشيد نونهالی منتشر شد، تاريخ فرهنگی يا «انسان شناسی مرگ» را مطرح و تحليل می کند.
وی در دو فصل اين کتاب با عنوان های مرزها و انتظار خود کشيدن در مقصد، مرگ را چون «امکان امر ناممکن ، مجاز مرسلی که اسم را به فراسوی اسم و اسم اسم می برد» بررسی می کند.
ژاک دريدا که از او چون بنيان گذار ساختارشکنی نام می برند، در سال ۱۹۳۰ در البيار در الجزاير در خانوادهای يهودی چشم به جهان گشود و در پاريس به تحصيل پرداخت.
او که نخست، پيرو ساختارگرايی و انديشه های پساساختارگرايی ميشل فوکو بود، با نقد گذشتگان و معاصران، ساختار شکنی را پی نهاد و فاصله فلسفه و ادبيات را کاهش داد.
نخستين اثر دریدا «دکستریکسیون» یا Déconstruction ، که در فارسی به ساختار شکنی ترجمه شده و در متن اصلی به معنای نوبنا نهادن ، ويران کردن و ساختن، است، او را به عنوان نظريه پرداز ادبی و فيلسوف تثبيت کرد.
دريدا با انتشار نزديک به ۳۰ کتاب و مقالات بسيار بر روند تفکر در دهه های پايانی قرن بيستم تاثيری عميق بر جای نهاد و در اکتبر ۲۰۰۴ درگذشت.
تفسيری متفاوت از جهان نگری ابن سينا
کتاب ابن سينا و تمثيل عرفانی، تاليف اسلام شناس معتبر فرانسوی؛ هانری کربن، که هفته گذشته با ترجمه انشاءالله رحمتی منتشر شد، تفسيری بحث انگيز و متفاوت با تفسير رايج از جهان نگری ابوعلی سينا به دست می دهد.
اغلب مورخان اسلامی و غربی، ابوعلی سينا را در مکتب مشاء، پيروان مسلمان ارسطو، طبقه بندی می کنند و بر آن اند که این حکيم، پزشک و متفکر بزرگ ايرانی با عقل و منطق ارسطوئی و بر مبنای جهان نگری به نسبت عقلانی او به جهان می نگريسته است.
هانری کربن در کتاب ابن سينا و تمثيل عرفانی با تاويل برخی نوشته های ابن سينا چهره ديگری از او و جهان نگری اش به دست داده است و او را حکيمی اشراقی و متمايل به عرفان و نگرش افلاطون و نو افلاطونيان مکتب اشراق اسکندريه معرفی کند.
کربن، کتاب ابن سينا و تمثيل عرفانی را در دو بخش با عنوان های تمثيل های سينائی و تمثيل حی ابن يقظان، تنظيم کرده است.
بخش اول کتاب، مباحثی چون جهان سينائی و تمثيل عرفانی و تحليل و تاويل رساله حی ابن يقظان، رساله الطير و تمثيل سلامان و آبسال را در بر می گيرد و بخش دوم به مباحثی چون مکتب سينايی و موقعيت فلسفی، دخمه کيهانی: غريبه و هادی، تاويل به عنوان تاويل نفسی و دور تمثيل ها يا سفر به شرق اختصاص يافته است.
هانری کربن در سال ۱۹۰۳ در فرانسه چشم به جهان گشود و در دانشگاه سوربن پاريس از شاگردان ادموند هوسرل، ارنست کاسيرر، اميل بريه، اتين ژيلسون و لويی ماسينيون بود.
او علاوه بر لاتين ، آلمانی و انگليسی و زبان مادری خود فرانسه، بر زبان های عربی و سانسکريت نيز مسلط بود.
هانری کربن نخستين مترجم آثار مارتين هايدگر به زبان فرانسه بود و سال های درازی از عمر خود را در ايران و ديگر کشورهای خاورميانه به تحقيق پرداخت و سال ها استاد شيعه شناسی دانشگاه سوربن ، مدير بخش تحقيق در مدرسه عالی مطالعات دانشگاه سوربن و مدير بخش ايرانشناسی انجمن ايران و فرانسه بود.
لويی ماسينيون، کربن را با آثار شهاب الدين سهروردی آشنا کرد و کربن چنان شيفته شيخ اشراق شد که سال های جنگ جهانی دوم را در کتابخانه ای در استانبول به مطالعه آثار سهروردی پرداخت.
کربن در ايران از محضر علامه طباطبايی، سيد جلال الدين آشتيانی، مهدی الهی قمشه ای، سيد کاظم عصار و سيد حسين نصر بهره ها گرفت.
وی با نوشتن آثاری چون تاريخ فلسفه اسلامی، فلسفه ايرانی، فلسفه تطبيقی و چهار جلد اسلام ايرانی در معرفی عرفان، کلام و فلسفه اسلامی و به ويژه در شناساندن دو چهره بزرگ عرفان شرقی: سهروردی و ملاصدرا، به محققان غربی نقشی کارساز داشت .
هانری کربن در سال ۱۹۷۹ درگذشت.
