هفته گذشته ترجمه تازه ای از نمايشنامه مگس ها، يکی از مهم ترين آثار ژان پل سارتر، نويسنده و فيلسوف بزرگ فرانسوی و برنده جايزه ادبی نوبل به بازار کتاب ايران عرضه شد .
مگس ها که در سال ۳۹ با ترجمه صديق آذر و در سال ۶۳ با ترجمه سيما کيوان به چاپ رسيده و از کتاب های پرخواننده اما کمياب بازار کتاب ايران بود، اين بار با ترجمه مهدی روشن‌زاده منتشر شده است.
ژان پل سارتر که در بيان هنری و ادبی پيچيده ترين و دشوارترين مباحث فلسفی در قالب رمان و نمايشنامه در ميان نويسندگان بزرگ جهان کم نظير است، در نمايشنامه مگس ها برخی از پيچيده ترين مفاهيم فلسفه اگزيستانسياليتسی چون تقدم وجود بر ماهيت، آزادی، انتخاب و مسئوليت را در قالب ساختاری خلاقانه تصوير و با معاصر کردن و بازآفرينی تراژدی کلاسيک الکترا، اثر سوفوکل، يکی از اثرگذارترين، مطرح ترين و بحث انگيزترين نمايشنامه های قرن بيستم را خلق کرده است.
شورش و مبارزه قهرمان تراژدی عليه اتوريته های آسمانی و زمينی و عليه موقعيت های جبری و تلاش آدمی برای آزادی و حاکم بودن بر سرنوشت خود از درون مايه های اصلی تراژدی های يونان باستان است و سارتر در مگس ها روايتی اگزيستانسياليستی و معاصر از يکی از بزرگ ترين تراژدی های بزرگ يونان باستان به دست داده است.
در فرهنگ کهن آسيائی از جبر تقدير و اراده آسمانی گريزی نيست و انسان ها در برابر تقدير و اراده آسمانی تسليم اند و تسليم فضيلتی است ستودنی اما در حماسه ها و تراژدی های يونان باستان و از جمله در آثار سوفوکل، قهرمانان عليه تقدير، سرنوشت، جبر موقعيت، اتوريته های آسمانی و زمينی و عليه خواست و اراده خديان بر می آشوبند، مسئوليت انتخاب و آزادی خود را بر عهده می گيرند و می کوشند تا سرنوشت خود را خود رقم زنند.
نمايشنامه مگس های سارتر نخستين بار در سال ۱۹۴۳ ، به هنگامی که ارتش آلمان هيتلری پاريس را اشغال کرده بود، بر صحنه رفت اما ۴ روز پس از نخستين اجرای آن به دستور ارتش نازی از صحنه حذف شد.
سارتر از بزرگ ترين نويسندگان جهان و از با نفوذترين و موثرترين روشنفکران قرن بيستم بود.
سارتر جايزه نوبل ادبی سال ۱۹۶۴ را در اعتراض به جهت گيری های سياسی راست گرايانه کميته نوبل رد و آثار با ارزش و ماندگاری چون تهوع، دست‌های آلوده، مگس‌ها، ديوار، کارازکارگذشت، شيطان و خدا، روسپی بزرگوار، مرده‌های بی کفن و دفن، چرخدنده ، گوشه نشينان آلتونا ، زنان تروا و کلمات را در عرصه رمان و نمايشنامه و هستی و نيستی، در باره ادبيات، نقد خرد ديالکتيکی و دها کتاب و مقاله ديگر را در عرصه های فلسفی و نظری منتشر کرد.
اخلاق ناصری خواجه نصير
هفته گذشته کتاب اخلاق ناصری اثر ماندگار خواجه نصيرالدين طوسی با تصحيح و ويراستاری علامه مجتبی مينوی و علی رضا حيدری پس از ۱۴ سال تجديد چاپ شد.
در چاپ اخير نامه ای از بزرگ علوی، نويسنده نامدار ايرانی که با مينوی دوستی و همکاری داشت، مقدمه تحليلی علی رضا حيدری در باره ۵ نسخه قديمی اخلاق ناصری، که مبنای تصحيح کنونی کتاب اند و آخرين نوشته مينوی درباره خواجه نصير و رابطه او با اسماعيليه منتشر شده است.
خواجه نصيرالدين طوسی منطق دان، متفکر و رياضی دان بزرگ ايرانی اخلاق ناصری را در سال ۶۳۳ هجری قمری به دورانی تاليف کرد که با اسماعيله پيوند داشت. خواجه نصيرالدين طوسی پس از شکست اسماعيليه به صدراعظمی رسيد و در سال ۶۷۲ هجری قمری درگذشت.
سرگذشت موسيقی جاز
موسيقی جاز از ريشه های خود در ريتم ها و ترانه های ساده قبايل آفريقای کهن تا زبان گويای عشق و درد و رنج و مويه ها و غم غربت بردگان سياه پوست آمريکائی و تا دورانی که در اسلوب های گوناگون خود چون رگتايم، مکاتب کلاسيک نيواورلئان و جاز مدرن به يکی از محبوب ترين و خلاق ترين ژانرهای موسيقی آمريکا و جهان بدل شد، سرگذشتی پرفراز و نشيب و جذاب داشته است.
کتاب سرگذشت موسيقی جاز تاليف يوآخيم ارنست برنت، که با ترجمه پرتو اشراق در هفته گذشته منتشر شد، سرگذشت موسيقی جاز را از ريتم های ساده آفريقائی و قطعات و ترانه های خلاق بردگان آمريکائی تا دوران جاز مدرن از منظر موسيقی شناسی محقق روايت کرده و با معرفی سبک ها و اسلوب های گوناگون نوازندگی و خوانندگی و مکاتب گوناگون جاز اطلاعات مفيدی را در باره آهنگسازان، خوانندگان و نوازندگان مشهور و سازها، ريتم ها و ترانه های موسيقی جاز به خوانندگان خود عرضه می کند.
يوآخيم ارنست برنت، مولف کتاب، نوازنده ترومپ، منتقد موسيقی و از مشهورترين توليد کنندگان موسيقی راديوئی است و در برپائی جشنواره های موسيقی جاز از جمله فستيوال جاز برلين نقشی مهم داشته است.
