دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی-سواس- واقع در لندن در اواخر ماه اوت در گزارشی در مورد احتمال حمله به ایران و عواقب آن منتشر کرده است. دن پلش، مدیر مرکز مطالعات بین المللی و دیپلماسی «سواس» و مارتین بوچر مشاور بین المللی نویسندگان این گزارش هشتاد صفحه ای هستند.
«سواس» خاطر نشان کرده که این گزارش در مورد نظرات این نویسندگان است و نظر این موسسه را منعکس نمی کند.
نویسندگان این گزارش می نویسند که در دنیا بسیاری در مورد این موضوع سخن می گویند که مقابله ایران و جامعه بین المللی بر سر موضوع هسته ای، می تواند منجر به جنگ بین آمریکا و ایران شود.
این دو پژوهشگر سعی می کنند در گزارش خود که اگر اقدام نظامی علیه ایران صورت بگیرد، چگونه خواهد بود و چه نتایجی خواهد داشت. موضوع بحث این گزارش به هیچوجه برنامه انرژی هسته ای ایران و روابط این کشور با سایر کشورها نیست.
به نوشته این گزارش، آمریکا آمادگی نظامی کامل برای حمله به ایران علیرغم مشکلات این کشور با بکارگیری حداقل نیروهای زمینی را دارا است و می تواند در ظرف چند روز ده هزار هدف را در ایران منهدم کند.
این گزارش می افزاید که آمادگی نظامی برای حمله به ایران وجود دارد بدون آن که آمریکا سر و صدایی در این مورد کند ولی در این مورد که آیا عزم سیاسی برای حمله به این کشور وجود دارد یا نه، رازی است که فقط برخی از مقامات ارشد دولت بوش از آن آگاهی دارند.
این گزارش با ارایه نقل قول های مختلفی از سیاستمداران نظامیان و روزنامه نگاران آمریکایی سعی می کند نشان دهد که طرح حمله به ایران از دیرباز وجود داشته است.
به نوشته این مقاله ژنرال وسلی کلارک می گوید در پنتاگون ژنرال دیگری، در سپتامبر 2001 ، به وی گفت که دولت بوش در نظر گرفته است که به هفت کشور در مدت شش سال حمله کند: عراق سوریه لبنان لیبی سومالی سودان و ایران.
این گزارش می افزاید از میان هفت کشور ذکر شده، چهار کشور عراق، سوریه، لبنان، لیبی و سومالی دچار تحولات اساسی و یا تغییراتی قابل توجه در سیاست خارجی خود در رابطه با امریکا شده اند.
طبق این گزارش پت بوکانان، سیاستمدار محافظه کار آمریکایی، در نشریه «آمریکن کانسرویتیو» اعلام کرد که دیک چنی معاون ریاست جمهوری آمریکا دستور طرح نقشه حمله به ایران و استفاده از بمب اتمی را در این مورد برای سال 2005 بود.
آیا حمله به ایران قابل تصور است؟
به نوشته این گزارش، برخی با ارایه دلایلی سعی می کنند حمله به ایران را به دلیل عواقب ناشی از آن و واکنش ایران غیر قابل تصور نشان دهند. دان پلش و مارتین بوچر می گویند افرادی که حمله به ایران را امکان پذیر نمی دانند می کوشند هر گونه حمله محدود برای تخریب سلاح های کشتار دستجمعی بوده و ایران فرصت واکنش خواهد داشت.
به گفته این افراد، ایران عبور و مرور کشتی های نفتی را در تنگه هرمز و خلیج فارس مختل خواهد کرد به اسراییل کشورهای واقع در خلیج فارس و پایگاه های آمریکایی در عراق حمله موشکی می کند.
نویسندگان گزارش این دلایل را رد کرده و چنین استدلال می کنند: «استراتژی اولیه یک اقدام نظامی جلوگیری از حمله متقابل دشمن را در نظر می گیرد. نیروی هوایی دریایی موشک های زمین به زمین و سیستم دفاع ضد هوایی ایران بدون آسیب نخواهند ماند. سیاست آمریکا تغییر رژیم ایران از طریق های سیاسی و جلوگیری از دست یافتن این کشور به سلاح هسته ای از طریق تمام راه ها است.»
این گزارش می افزاید « جلوگیری ایران از تولید سلاح های کشتار جمعی شاید از طریق تغییر رژیم و یا مبدل کردن ایران به یک «دولت ناکام» امکان پذیر باشد. چون به غیر از این دو طریق تمامی فرضیات بر این استوار است که حمله به مکان های که تولید سلاح های کشتار دستجمعی در آنجا صورت می گیرد فقط می تواند چند سال برنامه ایران را به عقب بیاندازد.»
«ایران لیبی دوم نیست»
پژوهشگران سواس می گویند دلایل دیگر را که در رد امکان حمله آمریکا به ایران عنوان می شود مورد بررسی قرار می دهند:
1-ایران مانند لیبی عمل کرده و مراکز هسته ای خود را در اختیار سازمان ملل قرار خواهد داد. این گزارش می نویسد چنین ایده ای در میان دولتمردان ایران محبوبیتی ندارد و دولت آمریکا تاکنون تضمین امنیتی به ایران برای حمله نکردن به این کشور نداده است.
2-اتحادیه اروپا نقش میانجی را ایفا می کند.این گزارش می گوید که مقامات ارشد آمریکایی مانند دیک چنی، معاون ریاست جمهوری، و جان بولتون سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل تلاش های اروپایی را بی تاثیر دانسته اند.
3-موانع نظامی چندان زیاد است که آمریکا دست به حمله علیه ایران نخواهد زد. به گفته این گزارش، «یک ایران اتمی» این مشکلات را چند برابر خواهد کرد و تلاش آمریکا همیشه برای جلوگیری از وارد شدن رقیبی جدید در عرصه نظامی بوده است.
4-ارتش آمریکا در عراق دچار مشکلاتی جدی شده و قادر به عملیات علیه ایران نیست. این دو پژوهشگر می گویند «اگر چه آمریکا در عراق دچار مشکل است ولی نیروی دریایی و هوایی این کشور چندان درگیر جنگ با شورشیان نیستند و می توانند قوای خود را برای حمله به ایران متمرکز کنند.»
5-ایرانی ها سلاح های کشتار دستجمعی را در مناطقی خارج از دسترس و نفوذ نیروهای خارجی پنهان کرده اند. این گزارش با استناد به مقاله سیمور هرش، خبرنگار معروف آمریکایی، در نیویورکر می گوید که نیروهای ویژه آمریکا بارها عملیات نفوذی در ایران انجام داده اند و لیستی از مراکزی که باید مورد هدف قرار بگبرد تهیه کرده اند. این گزارش می افزاید عملیات زمینی محدود از مرزهای افغانستان، عراق و آذربایجان، ایران در شرایط بسیار دشواری برای راه اندازی برنامه هسته ای خود قرار می دهد.
6-حمله به ایران موجب قیام شیعیان در عراق خواهد بود. گزارش سواس، خاطر نشان می کند زمان جنگ ایران و عراق همه شیعیان عراق به جمهوری اسلامی ایران نپیوستند.
7- جنگ ایران موجب رکود اقتصادی می شود. محافظه کاران امریکایی هوادار جنگ می گویند جنگ می تواند موجب توسعه اقتصادی شود ولی برخی از تحلیلگران اقتصادی می گویند که نفت به بشکه ای 85 دلار رسیده و هزینه جنگ بسیار سنگین خواهد بود.
8-سیاستمداران آمریکا و اذهان عمومی در این کشور مانع جنگ می شوند. پژوهشگران سواس می گویند به جز اعضای سابق دولت آمریکا مانند زبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رییس جمهوری پیشین آمریکا، تقریبا همه سیاستمداران آمریکا بر این باورند که در صورت لزوم باید به ایران حمله کرد.
واکنش ایران و عواقب جنگ
در این گزارش می خوانیم که در زمان «جنگ تانکرها» در زمان جنگ ایران و عراق در دهه هشتاد میلادی آمریکا و ایران حرکت های نظامی یکدیگر را از نزدیک دنبال کردند تا شاید در جنگی آینده مورد استفاده قرار دهند.
نویسندگان این پژوهش معتقدند که اگر چه نیروی دریایی ایران در مقابل حمله آمریکا ناتوان است ولی مهمترین واکنش این کشور می تواند از طریق قایق های کوچک و سریع مین و موشک های ساحل به دریا صورت گرفته و تلفات قابل توجهی به نیروهای مهاجم تحمیل کند.
این گزارش از تردید بریتانیا برای حمله به ایران و هم سویی این کشور با امریکا می نویسد ولی یادآوری می کند جک استرو وزیرسابق امور خارجه بریتانیا حمله نظامی به ایران را کاملا رد می کرد ولی جانشینان وی امکان حمله نظامی به ایران را رد نکرده اند. آقایان پلش و بوچر می گویند چهره ایران در رسانه های بریتانیا روز به روز منفی تر می شود.
به گزارش پلش و بوچر، اگر چه اسراییل به هر ترتیبی می خواهد مانع دستیابی ایران به بمب اتمی شود ولی حمله نظامی این کشور فقط به تاسیسات هسته ای ایران ضربه می زند و نخواهد توانست آنها را نابود کند.
این گزارش از عواقب حمله آمریکا نوشته می گوید اگر آمریکا به پیروزی نظامی دست یابد سلطه نظامی خود را بر منطقه گسترش دهد و ایران پس از شکست کشوری نفتی است با مناطقی که با یکدیگر در حال جنگ هستند.
این گزارش می نویسد که برخی از نو محافظه کاران از ایران فدرال سخن گفته اند و در صورت حمله نظامی به ایران، آمریکا و احتمالا بریتانیا سعی به مسلح کردن برخی از قومیت ها خواهند کرد.
این گزارش در نظر می گیرد که مردم ایران نیز در صورت حمله می توانند به حمایت از دولت ایران برخیزند و جنگ بزرگ منطقه ای آغاز شود.
در پایان نویسندگان هر گونه حمله علیه ایران را موجب خسارات مالی و جانی بسیار و بی ثباتی منطقه دانسته پیشنهاد می دهند تمامی کشورها در راه ایجاد یک خاورمیانه عاری از سلاح های کشتار دستجمعی بکوشند.
