وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه سوم شهریور گفت واشینگتن به نیازهای امنیتی اسرائیل «احترام میگذارد اما در حال بازنگری سیاست خود در خصوص (لغو محدودیت) معاملات تسلیحاتی با امارات متحده عربی است».
مایک پومپئو که به اورشلیم سفر کرده است، این سخنان را در جریان دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بیان کرد.
اما به گزارش رسانههای اسرائیل، آقای نتانیاهو در نشست مطبوعاتی با پومپئو گفت که عادیسازی رابطه کشورش با امارات متحده عربی «شامل معامله اسلحه» (میان آمریکا و امارات) نبوده و او از چنین معاملهای آگاهی ندارد.
نخستوزیر و همچنین وزیران دفاع و خارجه اسرائیل در روزهای اخیر گفته بودند که اسرائیل با وجود دستیابی به توافق عادیسازی رابطه با امارات متحده عربی، که برای اسرائیل اهمیت زیادی دارد، هنوز با فروش تسلیحات فوق مدرن آمریکایی به امارات مخالف است.
بنیامین نتانیاهو گفته بود که توان برتر نظامی کشورش همواره باید حفظ شود.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در اظهار نظری در این ارتباط گفته بود که امارات «پول دارد» و کشورش از درخواست ابوظبی برای خریدهای تسلیحاتی جدید استقبال میکند.
وزیر خارجه امارات نیز تاکید کرده که کشورش خریدهای تسلیحاتی بیشتر را در دستور کار خود قرار داده است.
اختلاف آمریکا و اسرائیل در مورد فروش تسلیحات پیشرفته آمریکایی به امارات پس از «افشاگری» روزنامه یدیعوت آخرونوت علنی شد.
این روزنامه اسرائیلی هفته گذشته مدعی شد که بنیامین نتانیاهو در جریان مذاکرات محرمانه اسرائیل و امارات، از درخواست تسلیحاتی ابوظبی از آمریکا آگاه بود؛ بنیامین نتانیاهو قویا این ادعا را رد کرده است.
اظهارات روز دوشنبه وزیر خارجه آمریکا و نخستوزیر اسرائیل نخستین نشانه از مواضع متفاوت این دو کشور متحد محسوب میشود.
با این همه، مایک پومپئو این را نیز گفت که امارات برای دفاع از خود در برابر تهدید ایران به این تسلیحات نیاز دارد و آمریکا (فروش تسلیحات به امارات) را طوری انجام خواهد داد که برتری کیفی (نظامی) اسرائیل حفظ شود.
بنیامین نتانیاهو نیز گفت «تعهد قاطع آمریکا در زمینه حفظ دست بالاتر اسرائیل» را از زبان آقای پومپئو شنیده است.
آمریکا از بعد از جنگ سال ۱۹۷۳ برای «برتری نظامی اسرائیل» در منطقه غرب آسیا تضمین داده است.
آقای پومپئو برای پیشبرد «توافق آبراهام» برای عادی سازی روابط اسرائیل و امارات، که ده روز پیش از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا یک «توافق تاریخی» توصیف شد، به منطقه سفر کرده اما موضوعهای مرتبط با ایران در صدر مذاکرات او با مقامات اسرائیلی قرار داشت.
بنیامین نتانیاهو در این نشست خبری گفت عدم حمایت شورای امنیت از اقدام آمریکا در استفاده از مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای بینالمللی علیه ایران و همچنین عدم همراهی این شورا با تمدید نامحدود تسلیحاتی ایران، و «دیدن اینکه شورای امنیت در کناری ایستاده، یک افتضاح است».
به گفته نخستوزیر اسرائیل، ایران حالا ممکن است تانک، هواپیما و سلاح هم بخرد تا به سیاست تهاجمی خود ادامه داده و به منطقه و جهان حمله کند.
او اظهار داشت: کشورهای خلیج فارس به همین شدتی که من حرف میزنم، علیه ایران موضع میگیرند.
تلاش آمریکا برای تصویب قطعنامهای در خصوص تمدید تحریم تسلیحاتی ایران روز ۲۵ مرداد در شورای امنیت ناکام ماند.
واشینگتن یک هفته بعد از شورای امنیت خواست با استفاده از مکانیسم ماشه، تحریمهای بینالمللی علیه ایران را دوباره اجرایی کند؛ میزان موفقیت آمریکا در این زمینه نیز معلوم نیست.
وزیر خارجه آمریکا بامداد دوشنبه همزمان با ورود به اسرائیل در توئیتی «اطمینان» داد که «ایران به فروشنده اسلحه در دنیا تبدیل نخواهد شد».
آقای پومپئو افزوده بود مردم آمریکا «باید بدانند» که رئیسجمهور ترامپ «همیشه کار درست را انجام میدهد؛ حتی اگر به معنی انجام آن به تنهایی باشد».
اسرائیل در روزهای اخیر پیاپی تاکید کرده بود که موضع آمریکا در برابر ایران را «برحق» میداند و در کنار این کشور میایستد.
سفر پومپئو به سودان و بحرین
وزیر خارجه آمریکا در این دور از سفرهای منطقهای، غیر از دیدار و مذاکره با مقامات اسرائیل، برای گفتوگو با رهبران سودان و بحرین به این دو کشور نیز خواهد رفت. احتمال دیدار او از عمان نیز مطرح شده است.
مقامات اسرائیلی، از جمله وزیر اطلاعات این کشور، ارزیابی کردهاند که عادیسازی روابط بحرین و عمان با اسرائیل «قریبالوقوع است» و سودان نیز «در صدر کشورهای عربی-آفریقایی» برای برقراری رابطه عادی با اسرائیل قرار دارد.
بنیامین نتانیاهو دوم شهریور با اطمینان بالا گفته بود که کشورهای دیگری در منطقه «پا جای پای امارات» خواهند گذاشت و «توافقهای جدیدی» با اسرائیل در راه است. اما به نام این کشورها اشاره نکرد.
پادشاه بحرین و دولت منامه از تصمیم امارات در عادیسازی رابطه با اسرائیل تجلیل کردهاند.
اما سخنگوی وزارت امور خارجه سودان هفته گذشته پس از آنکه گفت دولت خارطوم نیز در آستانه اعلام عادیسازی رابطه با اسرائیل است، بلافاصله از این مقام برکنار و اظهارات او «موضع شخصی» توصیف شد.
با وجود این، رسانههای اسرائیل گزارش دادهاند که وزیر خارجه آمریکا در سفر به خارطوم و گفتوگو با رئیس شورای انتقالی و نخستوزیر سودان، آن کشور را به اعلام زودتر عادیسازی رابطه با اسرائیل تشویق خواهد کرد.
ژنرال فتحی برهان، رئیس شورای انتقالی سودان، سال گذشته در اوگاندا با بنیامین نتانیاهو دیدار کرده بود.
به گزارش رادیوی دولتی کان اسرائیل، هواپیمای حامل مایک پومپئو «به احتمال زیاد»، در پروازی مستقیم از تلآویو به خارطوم، که تا به حال سابقه نداشته است، خواهد رفت.
رسانههای اسرائیل گزارش دادهاند که وزیر خارجه آمریکا با سفر به ابوظبی، مقدمات دیدار قریبالوقوع میان بنیامین نتانیاهو و محمد بن زاید، ولیعهد و حاکم امارات را فراهم میکند.
یوسی کوهن، رئیس سازمان جاسوسی اسرائیل و مسئول پرونده روابط این کشور با دولتهای عربی نیز برای پیشبرد توافق دو کشور، از هفته گذشته در ابوظبی بسر میبرد.
امارات مدعی است که توافق آن کشور با اسرائیل مانع از آن شده که اسرائیل حدود ۳۰ درصد از اراضی کرانه باختری را به خاک خود منضم کند.
بنیامین نتانیاهو در روزهای اخیر چند بار گفته است که برنامه او در قبال کرانه باختری، بر اساس طرح معامله قرن «در حال حاضر به تعویق افتاده است».
ارزیابی میشود که آیین امضای توافق اسرائیل و امارات در کاخ سفید و تا پیش از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا برگزار شود.
اما ظاهرا آمریکا تلاش میکند که با پیوستن یک یا دو کشور دیگر به عادیسازی رابطه با اسرائیل، این مراسم به یک رویداد مهمتر مبدل شود.
آقای نتانیاهو تلویحا گفته است که او به خاطر صلح با کشورهای عربی، برنده بعدی جایزه صلح نوبل خواهد بود.