اقدام نظامی روسيه عليه گرجستان برای جان مک کين، نامزد جمهوريخواه برای انتخابات رياست جمهوری آمريکا اين امکان را فراهم کرد که يک بار ديگر مواضع تند خود را در مورد مسائل مربوط به امنيت ملی و سياست خارجی بيان کند و اين ها مواردی هستند که رای دهندگان آمريکايی درمورد جان مک کين می پسندند.
اين درگيری ها به باراک اوباما، بخت اصلی دمکرات در انتخابات رياست جمهوری آمريکا نيز اين فرصت را داد تا به رای دهندگان آمريکايی نشان دهد که حتی در شرايط تهاجم نظامی روسيه تا چه حد می تواند خونسردی خود را حفظ کند.
ساعاتی پس از آغاز درگيرهای در گرجستان، سناتور جان مک کين که افسر سابق نيروی دريايی و طرفدار موضع گيری های قاطع در اختلافات بين المللی است، از جامعه بين المللی خواست تا روسيه را برای عقب نشينی از مناطق تصرف شده تحت فشار قرار دهد.
مک کين می گويد: «دولت آمريکا بايد به سرعت خواستار تشکيل جلسه فوق العاده شورای امنيت شود و از روسيه بخواهد که اقدام خود را متوقف کند. دولت آمريکا در همکاری با اتحاديه اروپا و سازمان همکاری و امنيت اروپا بايد روسيه را تحت فشار قرار دهد تا هرچه سريعتر سياست خطرناکی را که در پيش گرفته است ، تغيير دهد.»
سناتور باراک اوباما لحن محتاط تری داشت و از هر دوطرف بحران در گرجستان خواست که با آرامش برخورد کنند.
آقای اوباما می گويد: «من با تمام وجود تجاوز به خاک گرجستان و نقض تماميت ارضی اين کشور را محکوم می کنم. به اعتقاد من مهمتر از هر چيز آرامش دو طرف برای پرهيز از گسترش اين درگيری نظامی است. تماميت ارضی گرجستان بايد محترم شمرده شود و اکنون زمان مذاکرات مستقيم همه طرف های درگيری برای حفظ ثبات در منطقه است.»
مک کين «قاطع»؛ اوبامای «ملايم»
روز دوشنبه همزمان با گسترش درگيری های نظامی و افزايش تعداد تلفات در اين بحران، هر دو نامزد مقام رياست جمهوری آمريکا بار ديگر بر مواضع خود تاکيد کردند.
سناتور مک کين در يک کنفرانس خبری در جريان سفرهای تبليغاتی خود در ايالت پنسيلوانيا با لحنی بسيار قاطع و چهره ای خشمگين گفت: دولت روسيه سعی می کند کشورهايی مثل گرجستان و اوکراين را که خواستار نزديکی با غرب و بسط ارزش های سياسی و اقتصادی غربی هستند، تحت فشار قرار دهد.
جان مک کين تصميم سازمان ناتو در مخالفت با آغاز روند عضويت گرجستان و اوکراين در سال جاری را تقبيح کرد و گفت: اين تصميم ناتو ممکن است چراغ سبزی بوده باشد برای حمله دولت روسيه به خاک گرجستان.
آقای مک کين تاکيد کرد که در صورت پيروزی در انتخابات رياست جمهوری امسال در آمريکا اين اقدام روسيه را بدون پاسخ نخواهد گذاشت.
وی اظهار داشت: «پرزيدنت مدودف و ولاديمير پوتين، نخست وزير روسيه بايد متوجه باشند که اين اقدام آنها بر روابط روسيه با آمريکا و اروپا تاثيرات مخرب و دراز مدتی خواهد داشت.»
سناتور اوباما نيز تعطيلات خود را متوقف کرد و در گفت و گو با خبرنگاران تاکيد کرد که جامعه بين المللی بايد با تکيه بر همکاری همه جانبه راه حلی برای توقف جنگ و خونريزی در گرجستان پيدا کند.
به اين ترتيب او نشان داد که تاکيد بر ديپلماسی در تصميم گيری های وی نقش محوری را ايفا خواهد کرد.
سناتور اوباما اظهار داشت: «ما خواستار آينده ای از رابطه فعال و نزديک با دولت روسيه و دوستی با ملت اين کشور هستيم. ما می خواهيم که روسيه به نقش و جايگاه خود به عنوان يک ملت بزرگ عمل کند. اما ايفای چنين نقشی به معنای پذيرش سياست های مسئولانه است و نه بازگشت به روش های بحران آفرين گذشته. به اين دليل دولت آمريکا و جامعه بين المللی بايد به اين اقدام تهاجمی روسيه اعتراض کرده و از برقراری صلح و امنيت دفاع کند.»
در مجموع موضع گيری های دو نامزد مقام رياست جمهوری آمريکا تقريبا همان چيزی بود که همه حدس می زدند و باعث تعجب جامعه ديپلماتيک در غرب نشد.
مخالفت جان مک کين با دولت روسيه به حدی است که وی خواستار اخراج روسيه از گروه هشت شده و معتقد است جهت گيری های غير دمکراتيک دولت روسيه در سال های اخير ثابت کرده که اين کشور نمی تواند در ميان اعضای ديگر جامعه کشورهای بزرگ صنعتی جهان جايی داشته باشد.
آقای مک کين در مصاحبه اخير خود با روزنامه نيويورک تايمز گفت: حتی هنری کيسينجر، وزير امور خارجه اسبق آمريکا به وی گفته است که مواضع او در قبال روسيه اشتباه است و او نبايد تا اين حد در مورد روسيه سخت گيری کند.
علاوه بر اين آقای مک کين علاقه يا تماس ويژه ای با گرجستان دارد. رندی شئونمن، مشاور ارشد او در سياست خارجی از طرفداران گسترش روابط با گرجستان است و در مجلس نمايندگان آمريکا برای پذيرفتن اين کشور در سازمان ناتو تلاش می کرد.
جان مک کين از سال ۱۹۹۷ از جمله حاميان ميخائيل ساکاشويلی، رييس جمهور گرجستان بوده و در مصاحبه های روزهای اخير خود طوری صحبت می کرد که گويا در تمام مدت بحران اخير با رييس جمهور گرجستان در تماس دائمی است.
براساس گفته های دفتر تبليغاتی باراک اوباما، وی نيز در روزهای اخير حداقل يک بار با ميخائيل ساکاشويلی تماس تلفنی داشته است.
همکاری در مسير مشترک
همچون جان مک کين، سناتور اوباما نيز در روزهای اخير توسط کاندوليزا رايس، وزير امور خارجه و استفن هدلی، مشاور امنيت ملی کاخ سفيد در جريان تحولات گرجستان قرار گرفته است.
باراک اوباما در موضع گيری خود در قبال دولت روسيه بارها گفته است که اين کشور برای آمريکا نه يک دشمن است و نه يک دولت دوست و متحد. او طرفدار همکاری نزديکتر با دولت روسيه در اموری است که برای دو طرف اهميت دارند.
سناتور اوباما تاکيد دارد که بايد دولت روسيه را به سمت اجرای اصلاحات دمکراتيک بيشتر در اين کشور سوق داد و در مورد امنيت سلاح ها و مواد هسته ای اين کشور با مسکو همکاری کرد.
با اين همه آقای اوباما از انتقاد از دولت روسيه طفره نرفته است.
وی آوريل گذشته گفت که از اقدام ولاديمير پوتين، رييس جمهور وقت روسيه برای تقويت تماس های سياسی و حقوقی با ناحيه اوستيای جنوبی و ابخاز بدون موافقت دولت گرجستان شديدا نگران و ناراضی است.
بنابر اين جای تعجب نداشت که روز سه شنبه همزمان با سفر نيکلا سرکوزی، رييس جمهور فرانسه برای رسيدن به توافق ديپلماتيک بين روسيه و گرجيستان، مواضع دو نامزد رياست جمهوری آمريکا در مورد بحران گرجستان تشابه بسياری داشت.
هر دو نامزد رياست جمهوری آمريکا، تصرف قلمرو گرجستان توسط روسيه را محکوم کرده، هر دو خواستار اقدام شورای امنيت سازمان ملل متحد شده، هر دو از عضويت گرجستان در سازمان ناتو حمايت کرده و هر دو خواستار استقرار نيروهای بين المللی پاسدار صلح در مناطق مورد اختلاف بين روسيه و گرجستان شده اند.
از صحبت های مشاوران انتخاباتی دو نامزد مقام رياست جمهوری آمريکا می توان حدس زد که از يک طرف آنها نگرانند که صحبت های تند جان مک کين ممکن است برای مردم آمريکا که از جنگ خسته شده اند يادآور لحن جنگ طلبانه باشد و از سوی ديگر لحن آرام باراک اوباما ممکن است برای مردم آمريکا که هنوز هم روسيه را رقيب خطرناک خود می دانند موضع گيری ضعيف قلمداد شود.
در هر حال درگيری نظامی بين روسيه و گرجستان به پايان خواهد رسيد حتی اگر آتش بس موقت باشد اما مبارزه بين باراک اوباما و جان مک کين برای مقام رياست جمهوری آمريکا ادامه خواهد يافت.
