لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳ تهران ۲۰:۰۴

نگرانی خامنه ای از علوم انسانی؛ یکسانی نظر رهبر با بازجویان؟


رهبر ایران، که بر اساس اطلاعات محرمانه و دست اول از نیاز دانشجویان و نسل جوان به آزادی تحقیق و بیان و اندیشه و آشنائی با جهان با خبر است، کوشید تا برای منابع غیر حکومتی، که به این نیازها پاسخ می دهند، مکانیزمی حکومتی پشنهاد کند.
رهبر ایران، که بر اساس اطلاعات محرمانه و دست اول از نیاز دانشجویان و نسل جوان به آزادی تحقیق و بیان و اندیشه و آشنائی با جهان با خبر است، کوشید تا برای منابع غیر حکومتی، که به این نیازها پاسخ می دهند، مکانیزمی حکومتی پشنهاد کند.
یک هفته پس از آن که سعید حجاریان در «اعترافات» خود در دادگاه، که بسیاری آن را حاصل فشارهای جسمی و روحی و متن آن را القای بازجویان ارزیابی کردند، از محتوا و نحوه آموزش علوم انسانی در دانشگاه های ایران چون یکی از عوامل مخالفت جوانان با نظام جمهوری اسلامی یاد کرد، رهبر جمهوری اسلامی نیز «بسياری از علوم انسانی» را «موجب بی اعتقادی به تعاليم الهی و اسلامی» و مروج «ترويج شكاكيت و ترديد در مبانی دينی و اعتقادی» دانست، از افزایش کمی تعداد دانشجویان علوم اسلامی در دانشگاه ها انتقاد کرد و به «مراكز تصميم گيری اعم از دولت، مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی» دستور داد تا حذف این گونه علوم را از برنامه های آموزشی دانشگاه ها پی گیری کنند.

همزمانی و شباهت منظر رهبر قدرتمند جمهوری اسلامی، که سخنان او به مبنای تدوین برنامه های آموزش عالی ایران بدل خواهد شد، با «اعترافات» زندانی بیماری که بر صندلی چرخدار قادر به قرائت متن «اعترافات» نبود و در دادگاهی سیاسی از نظریات قبلی خود «توبه» و متنی را قرائت می کرد که در اتاق های بازجوئی تنظیم شده بود، می تواند تصادفی باشد هر چند یکسانی نظریات رهبر یک کشور با نگاه دستگاه های اطلاعاتی به علوم انسانی، دانشگاه و دانشجو، با معناتر از آن است که تصادفی تلقی شود.

پیشنهاد آقای خامنه ای، که به آمار و اطلاعات دست اول و محرمانه دسترسی دارد، برای راه اندازی «کرسی آزاد اندیشی» با نظارت «افراد قدرتمند» در دانشگاه ها و با هدف «جلوگیری» از «کشاندن بحث های اجتماعی، سیاسی، فکری و مذهبی به محیط های اجتماعی» و انتقاد او از گسترش علومی که «به شک و تردید در مبانی دینی و اعتقادی منجر می شوند»، نگرانی بالاترین مقام جمهوری اسلامی را از شکسته شدن تسلط فرهنگ تک صدائی و مخالفت روزافزون دانشجویان و لایه هائی از جامعه با نظام یا بخشی از آن نشان می دهد.

همزمانی و شباهت منظر رهبر قدرتمند جمهوری اسلامی، که سخنان او به مبنای تدوین برنامه های آموزش عالی ایران بدل خواهد شد، با «اعترافات» زندانی بیماری که بر صندلی چرخدار قادر به قرائت متن «اعترافات» نبود و در دادگاهی سیاسی از نظریات قبلی خود «توبه» و متنی را قرائت می کرد که در اتاق های بازجوئی تنظیم شده بود، می تواند تصادفی باشد هر چند یکسانی نظریات رهبر یک کشور با نگاه دستگاه های اطلاعاتی به علوم انسانی، دانشگاه و دانشجو، با معناتر از آن است که تصادفی تلقی شود.
در «اعترافات» آقای حجاریان از «ضعف علوم انسانی»، «كثرت دانشجو در رشته های علوم انسانی»، «ترجمه های اغلب ناقص و بدون نقد» و «ردپای مكاتب مختلف از ماركسيسم ارتدوكس تا نئوليبراليسم» در متون دانشگاهی علوم انسانی به عنوان دلایل مخالفت دانشجویان و استادان با نظام یاد شده بود و رهبر جمهوری اسلامی نیز روز یکشنبه همین نگاه را، حتا گاه با واژه های مشابه، تکرار کرد.

افسران و فرماندهان جنگ نرم در دانشگاه

آقای خامنه ای روز یکشنبه خطاب به جمعی از دانشجویان و استادان دانشگاه های ایران دانشگاه ها را نه نهاد آموزش عالی، محیط نقد، تحلیل، تحقیق و نهاد تربیت کارشناس و متخصص، که عرصه «جنگ و مبارزه نرم»، دانشجویان را « افسران جوان اين جبهه» و استادان را «فرماندهان جبهه جنگ نرم» لقب داد و گفت: «تحصيل حدود دو ميليون دانشجو از سه ميليون و نيم دانشجوی كشور در رشته های علوم انسانی» «نگران کننده» است «زيرا توانايی مراكز علمی و دانشگاه ها در زمينه كار بومی و تحقيقات اسلامی در علوم انسانی و همچنين تعداد اساتيد مبرّز و معتقد به جهان بينی اسلامی رشته های علوم انسانی در حد اين تعداد دانشجو نيست.»

آقای خامنه ای در سخنان روز یکشنبه خود به درستی از نامتناسب بودن تعداد دانشجویان علوم انسانی نسبت به دانشجویان رشته های دیگر و نسبت به نیازهای کشور انتقاد کرد.

کارشناسان این ناهمگنی را نمودی از بیماری مزمن نظام آموزش آکادمیک ایران تلقی می کنند و بر آن اند که مراکز آموزش عالی ایران نه بر مبنای تربیت متخصص برای نیازهای کشور، صلاحیت علمی استادان و دانشجویان و تناسب امکانات آموزشی با تعداد دانشجویان، که بر مبنای افزایش کمی تعداد دانشجو و جذب جوانان شکل گرفته، افت کیفیت تحصیلی دانشگاه های ایران را زمینه ساز شده و ارزش علمی مدارک تحصیلی دانشگاه های ایران را به شدت تنزل داده اند.

اما رهبر جمهوری اسلامی پس از طرح مقدمه درست خود: ــ افزایش بی رویه تعداد دانشجویان علوم انسانی ــ به نامتناسب بودن کمیت دانشجویان با بضاعت علمی استادان و امکانات آموزشی و با نیازهای کشور نپرداخت و سمت سخنان خود را به سوی مباحث سیاسی و ائدیولوژیک برگرداند و گفت: «بسياری از علوم انسانی مبتنی بر فلسفه هايی است كه مبانی آن ها ماديگری و بی اعتقادی به تعاليم الهی و اسلامی است و آموزش اين علوم موجب بی اعتقادی به تعاليم الهی و اسلامی می شود و آموزش اين علوم انساني در دانشگاه ها منجر به ترويج شكاكيت و ترديد در مبانی دينی و اعتقادی خواهد شد.»

علوم انسانی، به رغم حضور اصطلاح «علم» در این ترکیب، از قاطعیت و کلیت ریاضیات و علوم تجربی بی بهره اند و نسبت خود را با بستر، بینش و منظر ذهنی مبدع خود حفظ می کنند اما همین شاخص امکان طرح بینش ها، منظرها، عقاید و نظریات گوناگون و متفاوت را در این عرصه فراهم می کند.

دانشجوی علوم انسانی، حتا در دانشگاه های کنترل شده ایران و حتا با استادانی که به فقر علمی دچاراند، با حدی از نظریات گوناگون، هرچند با ترجمه های نادرست و روایت های مخدوش آشنا می شوند و نه محتوای این متون، که آشنائی با نظریات گوناگون در دوران جوانی، که ذهن هنوز به انجماد نرسیده است، می تواند به طرح پرسش، شک و تردید در جزمیات مکتبی و تحقیق و پژوهش و مطالعه بیش تر منجر شود.

مکتب و ائدیولوژی بر ایمان و باورهای نقد ناشده و به گفته آقای خامنه ای بر «تعبد و تدین» استواراند و شک و پرسش و تردید، فرهنگ تک صدائی و «تعبد و تدین» نقد ناشده را به چالش طلبیده و دستکم تساهل و مدارا و تحمل عقاید گوناگون را زمینه ساز می شوند و این تاثیر «نگرانی» رهبر ایران و بازجویانی را که اعترافات آقای حجاریان را تنطیم کرده اند، توضیح می دهد.

دانشجوی علوم انسانی، حتا در دانشگاه های کنترل شده ایران و حتا با استادانی که به فقر علمی دچاراند، با حدی از نظریات گوناگون، هرچند با ترجمه های نادرست و روایت های مخدوش آشنا می شوند و نه محتوای این متون، که آشنائی با نظریات گوناگون در دوران جوانی، که ذهن هنوز به انجماد نرسیده است، می تواند به طرح پرسش، شک و تردید در جزمیات مکتبی و تحقیق و پژوهش و مطالعه بیش تر منجر شود.
ادامه سخنان آقای خامنه ای ریشه های نگرانی او را آشکار تر می کنند. رهبر ایران گفت: «هر چه جوانان و دانشجويان دارای تعبد و تدين بيش تر باشند، عمل، رفتار، و فكر آن ها از آسيب كم تری برخوردار خواهد بود.»

رهبر ایران خطاب به استادان دانشگاه، که آنان را «فرماندهان جنگ و مبارزه نرم» خواند گفت: «فرماندهان اين جبهه بايد با شناخت مسائل كلان، شناسايی دشمن و كشف اهداف او، طراحی كلان انجام دهند و براساس اين طراحي حركت كنند» تا «استادی شايسته برای حال و آينده نظام جمهوری اسلامی» باشند.

رهبر ایران، که بر اساس اطلاعات محرمانه و دست اول از نیاز دانشجویان و نسل جوان به آزادی تحقیق و بیان و اندیشه و آشنائی با جهان با خبر است، کوشید تا برای منابع غیر حکومتی، که به این نیازها پاسخ می دهند، مکانیزمی حکومتی پشنهاد کند.

او با تاکید بر این که «جمهوری اسلامی، آزادی غير واقعی و مورد نظر غرب را مطلقاً قبول ندارد» خواستار «تسريع در راه اندازی كرسي های آزادانديشی» در دانشگاه های ایران شد و گفت: «اگر بحث های تخصصی در زمينه های سياسی، اجتماعی و حتی فكری و مذهبی در محيط های سالم و با حضور افراد توانمند در بحث انجام شود، ضايعات كشاندن اين گونه بحث ها به محيط های اجتماعی به وجود نخواهد آمد.»

وظیفه ای که رهبر ایران برای «کرسی های آزاد اندیشی» تعیین می کند: ــ «جلوگیری از کشاندن بحث های سیاسی، اجتماعی، فکری و مذهبی به محيط های اجتماعی»، نیز نشان از این واقعیت دارد که مباحث و منظرها و نظریات نامطلوب و ممنوع در جمهوری اسلامی، نه فقط در دانشگاه ها، که در لایه های گسترده ای از جامعه نیز، در قالب و در سطح متفاوت، مطرح شده و نیاز اجتماعی مفرهای بیان خود را یافته است.
XS
SM
MD
LG