تدارك بيست و سومين نمايشگاه بين المللى كتاب تهران به پايان رسيد اما خبرها و مصاحبه هاى منتشر شده در رسانه هاى ايران و نيز گزارش هاى مسئولان نمايشگاه نشان مى دهند كه نمايشگاه كتاب امسال نيز چون چهار سال گذشته، با تحريم اعلام نشده اما موثر اغلب ناشران و مولفان معتبر غيرحكومتى ايران، غيبت ناشران جدى جهان، ممنوعيت نشست هاى آزاد بين مولفان و خوانندگان و در فضايى به شدت پليسى، امنيتى و سانسور زده و بى رونق از ۱۵ تا ۲۵ ارديبهشت ماه برگزار خواهد شد.
«نمايشگاه بين المللى كتاب تهران» حتا در پر رونق ترين سال هاى خود به تعريف «نمايشگاه كتاب» و به صفت «بين المللى» نزديك نشد اما سخت تر شدن معيارهاى سانسور كتاب در چهار سال گذشته و اعمال سانسور مضاعف كتاب و مولف در نمايشگاه آن را از معنا، بار و محتوا چندان تهى كرده است كه اين نمايشگاه به جاى «بزرگ ترين رخداد فرهنگى سال» و «جشن بزرگ كتاب» به مجلس ترحيم كتاب و كتابخوانى شباهت بيش ترى مى برد تا جشن پرشور كتاب و فضاى خلاق تبادل انديشه و فرهنگ.
چند سال پيش اقدام دولت آقاى احمدى نژاد در انتقال محل نمايشگاه بين المللى كتاب به مصلى بزرگ تهران با اعتراض گسترده مولفان و ناشران ايرانى رو به رو شد اما مصلى تهران، كه براى اجراى مراسم مذهبى طراحى شده است، در سنجش با فضاى هاى ديگر با كاركرد كنونى نمايشگاه، مجلس ختم كتاب، همخوانى بيش ترى دارد.
به گفته محمود سالارى، مدير كميته ناشران بيست و سومين نمايشگاه بين المللى كتاب، «۲۰۳۲ ناشر در بخش‌هاى عمومى، كودك و نوجوان، دانشگاهى و آموزشى براى حضور در نمايشگاه ثبت نام كرده» و «از اين تعداد ۱۹۱۵ ناشر در نمايشگاه حاضر خواهند بود.»
آقاى سالارى در گزارش خود دليل حذف برخى ناشران داخلى و شمار ناشران خارجى مدعو را، كه اغلب از ميان ناشران آثار مذهبى كشورهاى اسلامى گزينش مى شوند، از ناشران داخلى تفكيك نكرد اما فهرست هاى منتشر شده نشان مى دهند كه اغلب شركت كنندگان ايرانى نمايشگاه را ناشران دولتى و نيمه دولتى و ناشران كتاب هاى آموزشى، كمك آموزشى و كودكان شكل مى دهند و فرهنگ مستقل غير دولتى و ناشران معتبر بخش خصوصى ايران از شركت در نمايشگاه خوددارى كرده يا از حضور در آن محروم شده اند.
محمدرضا وصفى، رييس بخش بين‌الملل نمايشگاه كتاب تهران نيز «علمى بودن كتاب‌هاى ناشران خارجى را شرط حضور آن ها در نمايشگاه» اعلام كرد و گفت: «ناشرانى كه كتاب‌هاى عمومى منتشر مى‌كنند در نمايشگاه كتاب تهران جايى ندارند.»
با اين شرط فقط ناشران غير ايرانى كتاب هاى اسلامى، آكادميك و آموزشى در زمينه رياضيات و علوم تجربى به نمايشگاه راه يافته و داستان، شعر، علوم اجتماعى و انسانى، فلسفه و ... غير ايرانى به نمايشگاه راه نخواهند يافت. وزارت ارشاد و مديران نمايشگاه كه امكان سانسور كتاب هاى غير فارسى منتشر شده در خارج از ايران را ندارند با حذف اين گونه كتاب ها از نمايشگاه مى كوشند تا ناتوانى خود را در صدور سانسور و حذف به جهان دستكم در مرزهاى ايران جبران كنند.
در چهار سال گذشته مديران و مسئولان نمايشگاه كتاب از معيارهاى سانسور و هفت خوان گذرناپذير بررسى كتاب وزارت ارشاد نيز پا را فراتر گذاشته و برخى كتاب هايى را كه با مجوز وزارت ارشاد منتشر شده اند از نمايشگاه اخراج كردند. به گفته مسئولان نمايشگاه، اين روال امسال نيز ادامه خواهد يافت.
جمهورى اسلامى نظامى مكتبى و روحانيت شيعه لايه اى فرهنگى است، «مقابله با تهاجم فرهنگى» ، «خلق و توليد فرهنگ اسلامى در همه عرصه ها»، «ارتقاء فرهنگى جامعه»، «انتقال پيام انقلاب اسلامى به جهان با واسطه آثار فرهنگى» و... از مهم ترين محورهاى سياست هاى كلان نظام اعلام شده است و نمايشگاه بين المللى كتاب تهران قرار بود به «بزرگ ترين رخداد فرهنگى سال ايران» بدل شده و «مظهرى از رشد و توسعه و غناى خلاقيت فرهنگ را در ايران اسلامى به جهانيان عرضه» كند.
اما هدف هاى كلان مندرج در برنامه هاى مدون در عرصه عمل به بند سياست هاى فرهنگى نظام جمهورى اسلامى دچار آمدند كه بر حذف و سانسور و تحميل فرهنگ تك صدائى شكل گرفته است.
كارنامه وزارت ارشاد در چند سال اخير از دلايلى است كه از رمق افتادن نمايشگاه كتاب تهران را توضيح مى دهند. تيراژ نازل و ناچيز كتاب در ايران، كه هرگز در خور جمعيت ايران نبود، در چند سال گذشته و به «همت» تيغ تيزتر شده سانسور وزارت ارشاد، قوه قضاييه، سپاه پاسداران، وزات اطلاعات و ...به ميانگين هاى تكان دهنده ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ نسخه تقليل يافت.
سخت تر شدن سنجه هاى سانسور نرخ ناچيز مطالعه كتاب را در ميان ايرانيان باز هم كاهش داد و ناشران بزرگ دولتى و نيمه دولتى در رقابتى نابرابر ناشران بخش خصوصى را به تقريب از پاى درآورند.
معيارها و سقف سانسور در چند سال اخير چندان سخت و تنگ شد كه اغلب نويسندگان و ناشران، حتا برخى نويسندگان كتاب هاى مذهبى، از خير انتشار آثار خود گذشتند و عطاى سانسور را به لقاى حذف بخش اى مهمى از كتاب خود بخشيدند.
فرهنگ غير دولتى ايران كه در سى سال گذشته از رسانه هاى حكومتى تبعيد شده است با توقيف چند نشريه فرهنگى مستقل، اين فضاى تنگ را نيز از دست داد.
روند حذف شاعران، نويسندگان، متفكران، مترجمان، مولفان و هنرمندان مستقل غير حكومتى از رسانه هاى دولتى و غير دولتى، مراكز آموزشى و آكادميك و كتابخانه هاى عمومى تشديد شد و اين همه كتاب و كتاب خوانى را، كه در جامعه ايرانى در حاشيه بود، به انزوا و تبعيد ناخواسته سوق داد و همراه با آن نمايشگاه كتاب را در نظامى مدعى مكتب و فرهنگ به مراسمى صورى تقليل داد.
نمايشگاه هاى كتاب در همه جهان فضايى پرشور فراهم مى آورند تا پديدآورندگان آثار فرهنگى، رها از هراس و آزاد از سانسور، در نشست هاى گوناگون ـ شعر و داستان خوانى، سخنرانى و نقد، پرسش و پاسخ و.. ـ با مخاطبان خود و با رسانه ها گفت و گو كنند.
نمايشگاه كتاب فضايى است باز تا توليد كنندگان كتاب با دستاوردهاى نو در عرصه تكنولوژى چاپ و انتشار و توليد و توزيع كتاب آشنا شوند، نمايشگاه كتاب فضايى است تا توليد كنندگان كتاب با واسطه شيوه هاى نو و تازه و جذاب و با بهره گيرى از رسانه ها آثار خود را به مردم معرفى و خوانندگان تازه اى را به بازار كتاب جلب كنند.
نمايشگاه كتاب جشن بزرگ تبادل آزاد انديشه و تخييل و خلاقيت هاى فرهنگى است.
اما سانسور كتاب و مولف، حذف انديشه و تخيل خلاق و اعمال فرهنگ تك صدايى در ايران و سانسور مضاعف در نمايشگاه كتاب تهران چندان است كه اين نمايشگاه نه فقط از توان تحقق كاركردهاى نمايشگاه كتاب برخوردار نيست كه جذابيت خود را حتى براى توليد كنندگان و مصرف كنندگان كتاب ــ ناشران مولفان و خوانندگان ــ از دست داده و به آئينه دق اما حقيقت نماى زخم سانسور و فقر فرهنگى بر پيكر كتاب بدل شده است.
«نمايشگاه بين المللى كتاب تهران» حتا در پر رونق ترين سال هاى خود به تعريف «نمايشگاه كتاب» و به صفت «بين المللى» نزديك نشد اما سخت تر شدن معيارهاى سانسور كتاب در چهار سال گذشته و اعمال سانسور مضاعف كتاب و مولف در نمايشگاه آن را از معنا، بار و محتوا چندان تهى كرده است كه اين نمايشگاه به جاى «بزرگ ترين رخداد فرهنگى سال» و «جشن بزرگ كتاب» به مجلس ترحيم كتاب و كتابخوانى شباهت بيش ترى مى برد تا جشن پرشور كتاب و فضاى خلاق تبادل انديشه و فرهنگ.
سانسور كتاب و مولف، حذف انديشه و تخيل خلاق و اعمال فرهنگ تك صدايى در ايران و سانسور مضاعف در نمايشگاه كتاب تهران چندان است كه اين نمايشگاه نه فقط از توان تحقق كاركردهاى نمايشگاه كتاب برخوردار نيست كه جذابيت خود را حتى براى توليد كنندگان و مصرف كنندگان كتاب ــ ناشران مولفان و خوانندگان ــ از دست داده و به آئينه دق اما حقيقت نماى زخم سانسور و فقر فرهنگى بر پيكر كتاب بدل شده است.
به گفته محمود سالارى، مدير كميته ناشران بيست و سومين نمايشگاه بين المللى كتاب، «۲۰۳۲ ناشر در بخش‌هاى عمومى، كودك و نوجوان، دانشگاهى و آموزشى براى حضور در نمايشگاه ثبت نام كرده» و «از اين تعداد ۱۹۱۵ ناشر در نمايشگاه حاضر خواهند بود.»
آقاى سالارى در گزارش خود دليل حذف برخى ناشران داخلى و شمار ناشران خارجى مدعو را، كه اغلب از ميان ناشران آثار مذهبى كشورهاى اسلامى گزينش مى شوند، از ناشران داخلى تفكيك نكرد اما فهرست هاى منتشر شده نشان مى دهند كه اغلب شركت كنندگان ايرانى نمايشگاه را ناشران دولتى و نيمه دولتى و ناشران كتاب هاى آموزشى، كمك آموزشى و كودكان شكل مى دهند و فرهنگ مستقل غير دولتى و ناشران معتبر بخش خصوصى ايران از شركت در نمايشگاه خوددارى كرده يا از حضور در آن محروم شده اند.
محمدرضا وصفى، رييس بخش بين‌الملل نمايشگاه كتاب تهران نيز «علمى بودن كتاب‌هاى ناشران خارجى را شرط حضور آن ها در نمايشگاه» اعلام كرد و گفت: «ناشرانى كه كتاب‌هاى عمومى منتشر مى‌كنند در نمايشگاه كتاب تهران جايى ندارند.»
با اين شرط فقط ناشران غير ايرانى كتاب هاى اسلامى، آكادميك و آموزشى در زمينه رياضيات و علوم تجربى به نمايشگاه راه يافته و داستان، شعر، علوم اجتماعى و انسانى، فلسفه و ... غير ايرانى به نمايشگاه راه نخواهند يافت. وزارت ارشاد و مديران نمايشگاه كه امكان سانسور كتاب هاى غير فارسى منتشر شده در خارج از ايران را ندارند با حذف اين گونه كتاب ها از نمايشگاه مى كوشند تا ناتوانى خود را در صدور سانسور و حذف به جهان دستكم در مرزهاى ايران جبران كنند.
در چهار سال گذشته مديران و مسئولان نمايشگاه كتاب از معيارهاى سانسور و هفت خوان گذرناپذير بررسى كتاب وزارت ارشاد نيز پا را فراتر گذاشته و برخى كتاب هايى را كه با مجوز وزارت ارشاد منتشر شده اند از نمايشگاه اخراج كردند. به گفته مسئولان نمايشگاه، اين روال امسال نيز ادامه خواهد يافت.
جمهورى اسلامى نظامى مكتبى و روحانيت شيعه لايه اى فرهنگى است، «مقابله با تهاجم فرهنگى» ، «خلق و توليد فرهنگ اسلامى در همه عرصه ها»، «ارتقاء فرهنگى جامعه»، «انتقال پيام انقلاب اسلامى به جهان با واسطه آثار فرهنگى» و... از مهم ترين محورهاى سياست هاى كلان نظام اعلام شده است و نمايشگاه بين المللى كتاب تهران قرار بود به «بزرگ ترين رخداد فرهنگى سال ايران» بدل شده و «مظهرى از رشد و توسعه و غناى خلاقيت فرهنگ را در ايران اسلامى به جهانيان عرضه» كند.
اما هدف هاى كلان مندرج در برنامه هاى مدون در عرصه عمل به بند سياست هاى فرهنگى نظام جمهورى اسلامى دچار آمدند كه بر حذف و سانسور و تحميل فرهنگ تك صدائى شكل گرفته است.
كارنامه وزارت ارشاد در چند سال اخير از دلايلى است كه از رمق افتادن نمايشگاه كتاب تهران را توضيح مى دهند. تيراژ نازل و ناچيز كتاب در ايران، كه هرگز در خور جمعيت ايران نبود، در چند سال گذشته و به «همت» تيغ تيزتر شده سانسور وزارت ارشاد، قوه قضاييه، سپاه پاسداران، وزات اطلاعات و ...به ميانگين هاى تكان دهنده ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ نسخه تقليل يافت.
سخت تر شدن سنجه هاى سانسور نرخ ناچيز مطالعه كتاب را در ميان ايرانيان باز هم كاهش داد و ناشران بزرگ دولتى و نيمه دولتى در رقابتى نابرابر ناشران بخش خصوصى را به تقريب از پاى درآورند.
معيارها و سقف سانسور در چند سال اخير چندان سخت و تنگ شد كه اغلب نويسندگان و ناشران، حتا برخى نويسندگان كتاب هاى مذهبى، از خير انتشار آثار خود گذشتند و عطاى سانسور را به لقاى حذف بخش اى مهمى از كتاب خود بخشيدند.
فرهنگ غير دولتى ايران كه در سى سال گذشته از رسانه هاى حكومتى تبعيد شده است با توقيف چند نشريه فرهنگى مستقل، اين فضاى تنگ را نيز از دست داد.
روند حذف شاعران، نويسندگان، متفكران، مترجمان، مولفان و هنرمندان مستقل غير حكومتى از رسانه هاى دولتى و غير دولتى، مراكز آموزشى و آكادميك و كتابخانه هاى عمومى تشديد شد و اين همه كتاب و كتاب خوانى را، كه در جامعه ايرانى در حاشيه بود، به انزوا و تبعيد ناخواسته سوق داد و همراه با آن نمايشگاه كتاب را در نظامى مدعى مكتب و فرهنگ به مراسمى صورى تقليل داد.
نمايشگاه هاى كتاب در همه جهان فضايى پرشور فراهم مى آورند تا پديدآورندگان آثار فرهنگى، رها از هراس و آزاد از سانسور، در نشست هاى گوناگون ـ شعر و داستان خوانى، سخنرانى و نقد، پرسش و پاسخ و.. ـ با مخاطبان خود و با رسانه ها گفت و گو كنند.
نمايشگاه كتاب فضايى است باز تا توليد كنندگان كتاب با دستاوردهاى نو در عرصه تكنولوژى چاپ و انتشار و توليد و توزيع كتاب آشنا شوند، نمايشگاه كتاب فضايى است تا توليد كنندگان كتاب با واسطه شيوه هاى نو و تازه و جذاب و با بهره گيرى از رسانه ها آثار خود را به مردم معرفى و خوانندگان تازه اى را به بازار كتاب جلب كنند.
نمايشگاه كتاب جشن بزرگ تبادل آزاد انديشه و تخييل و خلاقيت هاى فرهنگى است.
اما سانسور كتاب و مولف، حذف انديشه و تخيل خلاق و اعمال فرهنگ تك صدايى در ايران و سانسور مضاعف در نمايشگاه كتاب تهران چندان است كه اين نمايشگاه نه فقط از توان تحقق كاركردهاى نمايشگاه كتاب برخوردار نيست كه جذابيت خود را حتى براى توليد كنندگان و مصرف كنندگان كتاب ــ ناشران مولفان و خوانندگان ــ از دست داده و به آئينه دق اما حقيقت نماى زخم سانسور و فقر فرهنگى بر پيكر كتاب بدل شده است.
