سخنگوی مسئول امور سیاست خارجی اتحادیه اروپا میگوید اقدامات اخیر اعلام شده از سوی ایران برای افزایش ظرفیت غنیسازی، ناقض برجام نیست ولی این اقدامات در «مقطع حساس» کنونی کمکی به اعتمادسازی درباره ماهیت برنامه هستهای ایران نمیکند.
مایا کوتسیانچیچ، سخنگوی فدریکا موگرینی، روز سهشنبه ۱۵ خرداد به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت: «ارزیابیهای اولیه بیانگر آن است که اقدامات اعلام شده (از سوی ایران) ناقض برجام نیست. با این حال، در مقطع حساس کنونی، این اقدامات کمکی به اعتمادسازی درباره ماهیت برنامه هستهای ایران نمیکند».
وی افزود: «همانطور که تکرار کردهایم، انتظار داریم که ایران به تمام تعهداتش در چارچوب برجام- تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی- پایبند باشد، همانگونه که تاکنون این چنین عمل کرده و آژانس در ۱۱ گزارش پیاپی این پایبندی را تایید کرده است».
خانم کوتسیانچیچ تاکید کرده که آژانس تنها نهاد ناظر و راستیآزمایی در زمینه اجرای تعهدات هستهای ایران در چارچوب برجام است.
اظهارات سخنگوی این مقام بلندپایه اتحادیه اروپا پس از آن بیان میشود که رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی روز ۱۴ خرداد خود، به سازمان انرژی اتمی دستور داد که مقدمات لازم را برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو غنیسازی اورانیوم «فعلا در چارچوب برجام» فراهم کند.
ظرفیت غنیسازی ایران درحال حاضر حدود شش هزار سو است.
یک روز پس از این دستور، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت که ایران در صورت خروج ایران از برجام، ظرف مدت یک سال و نیم یا دو سال آینده میتواند به ظرفیت غنیسازی ۱۹۰ هزار سو برسد.
بهروز کمالوندی، سخنگوی این سازمان، نیز خبر داد که ایران در نامهای به آژانس اعلام کرده که روند افزایش ظرفیتهای لازم برای تولید گاز یو اف- ۶ و یو اف- ۴ و ساخت و مونتاژ «کارخانه روتور سانتریفوژ» را آغاز خواهد کرد.
یک مقام روسی نیز گفته است که تصمیم ایران برای افزایش ظرفیت غنیسازی اورانیوم مغایر با تعهدات تهران در برجام نیست ولی در عین حال از تهران خواسته است از گامهایی که میتواند «تحریکآمیز» باشد بپرهیزد.
به گزارش آنا رایسکایا، خبرنگار رادیو فردا، الکساندر گروشکو، معاون زیر خارجه روسیه، در جمع خبرنگاران گفت که تصمیمات اخیر ایران در چارچوب برجام بوده و مهم است که تهران همچنان به مفاد این توافق پایبند بماند.
به گفته این دیپلمات روس، «در غیر این صورت، مخالفان برجام بهانهای دیگر برای نابودی این توافق به دست خواهند آورد».
تحولات تازه در زمانی رخ میدهد که ایالات متحده روز ۱۸ اردیبهشت اعلام کرد که از برجام خارج میشود ولی تروئیکای اروپایی شامل فرانسه، بریتانیا و آلمان اعلام کردند که این توافق را حفظ خواهند کرد.
ایران و سه کشور اروپایی که در مذاکرات گروه پنج به علاوه یک برای حلوفصل برنامه هستهای تهران حضور داشتند، در حال رایزنی برای یافتن راهحلی به منظور مقابله با تحریمهای آمریکا علیه ایران هستند.
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، روز ۱۰ خرداد گفت که اتحادیه اروپا در خصوص اتخاذ تدابیری برای محافظت از روابط تجاری خود با ایران پیشرفتهایی داشته است، اما این اقدامات کافی نیستند.
پس از خروج آمریکا از برجام، واشینگتن به شرکتهای اروپایی هشدار داد که فعالیتهایشان در ایران را متوقف کنند. تاکنون شماری از شرکتهای خارجی اعلام کردهاند که به فعالیتهای خود در ایران پایان میدهند.