پهلوی اول سنت عباس ميرزا، وليعهد فتحعليشاه را به دوران حکومت قاجار پی گرفت و محصلانی را برای آموختن علوم و ادامه تحصيل به غرب فرستاد.
نسلی که به دوران رضا شاه برای تحصيل در دانشگاه های اروپائی به غرب اعزام شد و پس از تحصيل به ايران بازگشت، در عرصه‌های گوناگون زمينه تحولات بزرگ اجتماعی، سياسی و فرهنگی را در ايران فراهم کرد و بر تاريخ معاصر ايران تاثيری ماندگار بر جای نهاد.
کتاب کاروان فرهنگ در فرنگ، تاليف جلال ستاری، اسطوره شناس و محقق ايرانی، روند اعزام محصل ايرانی به غرب را به دوران پهلوی اول بر اساس اسناد منتشر شده بررسی می‌کند.
اسناد اعزام محصلين به غرب را به دوران رضا شاه ، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ايران در يک مجلد منتشر کرده است.
انديشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی
کتاب انديشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی، مجموعه‌ایی است از مقالات فيلسوفان، جامعه شناسان و پژوهشگران علوم اجتماعی فرانسوی يا ايرانی مقيم فرانسه درباره انقلاب ايران.
اغلب مقالات گردآوری شده در اين کتاب در تاييد انقلاب اسلامی نوشته شده، برخی مقالات به دوران انقلاب اسلامی منتشر و برخی در سال‌های بعد از انقلاب به چاپ رسيده اند.
در کتاب انديشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی مقالاتی به قلم موريس دو ورژه، جامعه شناس و حقوق دان، ريمون آرون، جامعه شناس و محقق، ميشل فوکو، فيلسوف و اوليويه روا، پژوهشگر، گردآوری و ترجمه شده است.
مقالات کتاب انديشمندان علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی را محمدباقر خرمشاد گزيده و ترجمه کرده است.
مناجاتنامه خواجه عبدالله انصاری، که با تصحيح و مقدمه شهاب الدين خرمشاهی منتشر شد، برخی از زيباترين نوشته‌های عارف بزرگ قرن چهارم هجری قمری را در بر دارد.
پديده شناسی تطبيقی شعر پهلوانی
کتاب پديده شناسی تطبيقی شعر پهلوانی، تاليف دکتر جلال خالقی مطلق، شاهنامه شناس معتبر ايرانی، پژوهشی است ارزنده در باب ساختار داستان های حماسی شاهنامه، شاخص‌های حماسه ايرانی يا فارسی و تحليل برخی حماسه‌های شاهنامه فردوسی در قالب نظريه حماسه‌های گفتاری.
داستان های شاهنامه را به ليريک يا عاشقانه، حماسی يا پهلوانی و تراژيک تقسيم می کنند اما هيچ يک از اين سه مقوله، به ويژه يکی دو داستانی که به تراژدی نزديک‌اند، با تعريف اين سه ژانر در ادب غرب هماهنگ نبوده و با رنگ و بافت متفاوتی خلق شده اند.
دکتر جلال خالقی مطلق، که شاهنامه تصحيح او را از معتبرترين نسخه‌های شاهنامه می‌دانند، در پديده شناسی تطبيقی شعر پهلوانی، همخوانی‌ها و ناهمخوانی‌های داستان‌های حماسی شاهنامه را با تئوری حماسه‌های گفتاری بررسی و شاخصه‌های حماسه و داستان‌های پهلوانی را در شاهنامه به دست می‌دهد.
بازخوانی مناجاتنامه، اثر خواجه عبدالله انصاری
عبدالله انصاری از نخستين نويسندگانی بود که پس از اسلام نثر مسجع را که بعدتر در گلستان سعدی به اوج رسيد، در زبان فارسی باب کرد.
نثر مسجع، نثری که در شکل بيرونی با ريتم و وزن و نوعی قافيه و در شکل درونی با ايجاز و تلفيق تخيل و انديشه به شعر نزديک می‌شود، پيش از انصاری نيز در برخی عرصه‌ها در زبان دری چون کلمات قصار، ضرب المثل‌ها و ترانه‌های هشت هجايی و قافيه‌دار عهد ساسانی رايج بود، اما انصاری آن را به نوعی نثر ادبی متعالی برکشيد.
ابواسماعيل عبدالله بن ابي منصور محمد، که به خواجه عبدالله انصاری شهره شد، در سال ۳۹۶ هجری قمری، ۱۰۰۶ميلادی، در هرات چشم به چهان گشود و در ۴۸۱ هجری قمری، ۱۰۸۸ ميلادی، رخت از اين سرای برکشيد.
عبدالله انصاری چنان که خود گفته است از ۹ سالگی شعر می‌سرود اما نه برای شعرهای خود که برای نثر زيبا و شاعرانه و پيشگامی خود در عرفان شرقی به شهرت رسيد.
انصاری گرچه سنی مذهب و پيرو مکتب حنبلی بود اما در عصری چشم عقل به جهان گشود که عرفان شرقی يا عرفان ايرانی در شرق ايران رو به اوج و تعالی داشت. انصاری به عرفان روی آورد و دل در مکتب شيخ ابوالحسن خرقانی نهاد.
شيوه تاويلی تفسير عرفانی قرآن انصاری را کسانی چون شاگرد او رشيدالدين ابوالفضل ميبدی پی گرفته و مکتبی پر نفوذ در تفسير و تاويل قرآن بنا نهادند.
آثار انصاری چون منازل السائرين، اربعين فيالحديث، ذمالکلام، علل المقامات و کتاب القدريه به زبان عربی و چهل و دو فصل، صد ميدان، زادالعارفين، کنزالسالکين، قلندرنامه، محبتنامه، الهينامه ،هفتحصار و رساله سوال دل و جان به زبان فارسی بر شکل گيری عرفان شرقی و روند نثر فارسی تاثيری ماندگار بر جای نهادند.
