رتبه ایران در فهرست ناقضان آزادی رسانه ها

سازمان گزارشگران بدون مرز، نهاد دفاع از حقوق روزنامه نگاران، روز چهارشنبه گزارش سالانه خود درباره سطح آزادی رسانه ها در ۱۷۳ کشور جهان را منتشر کرد.

در اين گزارش، کشور اريتره، از بدترين کشورها درانتهای فهرست ناقضان آزادی رسانه ها است و ايران نيز در رديف ۱۶۶ اين فهرست قرار دارد و جزو بدترين ها محسوب می شود.

گزارشگران بدون مرز در این گزارش یادآوری کرده است که ايران سال‌ها است که صدر نشين کشورهای خاورميانه برای داشتن بيشترين تعداد روزنامه‌نگاران زندانی است و با ١٠ روزنامه‌نگار و وب ‌نگار زندانی، بزرگترين زندان خاورميانه برای روزنامه‌نگاران به شمار می رود.

رضا معينی، مسئول بخش فارسی گزارشگران بدون مرز، در مورد اين فهرست با « راديو فردا» گفت و گو کرده است.

راديو فردا: آقای معينی! چرا فقط ۱۷۳ کشور را در اين فهرست منظور کرده ايد؟

رضا معينی: اين ليست بنا بر توانايی و امکانات ما بوده است. اين ۱۷۳ کشور، اصلی ترين و مهمترين کشورهای جهان را در بر می گيرد. در هر کشوری که امکان آن را نداشتيم، اقدام نکرديم، زيرا می خواهيم اطلاعات داده شده، دقيق و مشخص باشد.

منظور از «امکان آن را نداشتيم» چيست؟

اطلاعاتی که در کشورهای مختلف جمع آوری می کنيم، همراه با کمک گرفتن از روزنامه نگاران، سازمان های مدافع حقوق بشر، فرستادگان ويژه گزارشگران بدون مرز و در مجموع، همکاری با رسانه ها است.

در هر کشوری که امکان کمک گرفتن از اين نيروها را نداشته باشيم، اين کار را انجام نخواهيم داد.

گزارش دهی ما بر اساس جمع آوری اطلاعات است. هر سال، پرسش نامه هايی را با بيش از ۵۰ سؤال برای تعداد بسيار زيادی از روزنامه نگاران، سازمان های مدافع حقوق بشر و سايرين ارسال می کنيم و بر مبنای اين پرسش نامه ها، گزارش نهايی تنظيم می شود. بنابراين در بعضی کشورها که امکانات تحقيق و بررسی نداريم، ترجيح می دهيم سکوت کنيم تا اينکه اخبار غلط منتشر کنيم.

ايران همچنان در رديف های انتهايی اين گزارش قرار دارد. لطفا توضيح دهيد که ايران در چه رديفی قرار دارد و چرا؟

امسال، هفتمين سالی است که ما اين رده بندی را منتشر می کنيم. از سومين سال رده بندی ما، اين نوع معيار و سنجش آزادی مطبوعات و رسانه ها در جهان به يکی از معيارهای سازمان ملل متحد هم تبديل شده است.

واقعيت اين است که در هفت سالی که ما اين گزارش را منتشر می کنيم، متاسفانه ايران در پايين اين رده بندی قرار دارد.

ايران، امسال در رديف ۱۶۶ قرار دارد. با توجه به اين که سال گذشته ۱۶۹ کشور در ليست قرار داشتند و ايران در همين رديف بود و امسال که ۱۷۳ کشور در ليست وجود دارند و ايران در همان رده پايين قرار دارد، در نتيجه، تغيير خاصی صورت نگرفته است.

در مجموع، ايران در ميان ۱۰ کشور پايانی جدول قرار دارد.

آقای معينی! در گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز آمده است که وبلاگ نويسان نيز به همان اندازه روزنامه نگاران، در خطر تهديد از سوی دولت ها قرار دارند. اين موضوع به چه دليل عنوان شده است؟

به عنوان مثال در ايران طی سال گذشته، تقريبا به اندازه روزنامه نگاران، وبلاگ نويسانی داشتيم که وبلاگ آنها سانسور شده است، خودشان مورد تهديد قرار گرفته و يا بازداشت و زندانی شده اند.

با توجه به گستردگی و افزايش وبلاگ نويسان و با توجه به اين که ما معتقديم که وبلاگ، رسانه ای مدرن در سطح روزنامه ها است؛ البته به صورت آن لاين. بنابراين در اين رابطه، وبلاگ نويسان نيز در معرض خطر قرار دارند.

در گزارش قبلی، ايسلند نخستين کشور بود. امسال چه کشوری در رديف اول قرار دارد و چه کشوری در انتهای رديف؟

ايسلند همچنان صدرنشين است و کشورهای بعدی لوکزامبورگ، نروژ، اسلوونی، فنلاند، ايرلند و بلژيک هستند. در رده های آخر هم به طور مشخص ايران، چين، ويتنام، کوبا، ترکمنستان و اريتره قرار دارند.
نکته ای که امسال بر آن تاکيد کرده ايم و از نظر ما بسيار اهميت دارد، اين است که علی رغم تفاوت های مختلف ميان کشورها، شرايط جنگ يا صلح در يک کشور و در يک منطقه، عامل تعيين کننده ای برای آزادی بيان و آزادی مطبوعات است.

آقای معينی! ايالات متحده آمريکا در اين فهرست در کدام رديف قرار دارد و چرا؟

ايالات متحده آمريکا و اسراييل، به دليل آن که در بخش های مختلف حضور دارند (به عنوان مثال حضور آمريکا درعراق و افغانستان)، نمی توان به عنوان آزادی بيان در خود آن کشور رده بندی کرد.
خود آمريکا در رده ۴۰ قرار دارد و در رابطه با سرزمين های خارج از حيطه اش در رده ۱۱۹ و اسراييل در رده ۴۶ قرار دارد و در سرزمين های خارج از حيطه اش در رديف ۱۴۹.