تهران (آسوشیتدپرس)- برای حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران پیروزی در انتخابات احتمالاً ساده‌ترین چالش بود. پیروزی قاطع او بر رقیب تندروش نشان می‌دهد که اکثریت رأی‌دهندگان ایرانی، وعده‌های آقای روحانی برای آزادی‌های گسترده‌تر در داخل و گسترش و تعمیق مناسبات ایران با جامعه بین‌المللی را ترجیح می‌دهند.
پیروزی او برای شهرنشینان طرفدار اصلاحات و جوانان ایران که خواستار دور شدن از وجهه استبدادی کشورشان و دشمنی با غرب هستند، منبع امید است. این را می‌شد به خوبی در رقص و پایکوبی، کف زدن و آواز خواندن طرفداران آقای روحانی در جشن‌های پیروزی او مشاهده کرد.
رامین میرزایی یک دانشجوی ۲۱ ساله اهل تهران می‌گوید: «امیدوارم در چهار سال آینده آزادی و امنیت بیشتری داشته باشیم.»
فرنوش کاظمی تکنسین نقشه‌کشی می‌گوید: «امیدوارم روحانی حصر خانگی رهبران اصلاح‌طلب را پایان دهد. با همسایه‌ها و سایر کشورهای خارجی همکاری کند تا فضای کشور ما بهتر شود. ما به سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز داریم.»
اما عملی کردن این خواسته‌ها کار ساده‌ای نخواهد بود.
یکی از دشوارترین چالش‌های حسن روحانی تغییر وضعیت اقتصادی ایران خواهد بود.
منتقدان تندرو او در مجلس و سایر نهادها به خاطر توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ به شدت دولت آقای روحانی را تحت فشار قرار داده و ادعا می‌کردند که در برابر دریافت امتیازات اندکی امتیازات فراوانی به غرب داده است.
از زمان اجرای مفاد این توافق در سال ۲۰۱۶ وضعیت اقتصادی ایران بهبود یافته است. ولی برای بسیاری از شهروندان معمولی ایران استدلال‌های تندروها معقول به نظر می‌رسد.
هر چند دولت حسن روحانی در توافق هسته‌ای چندین امتیاز مهم، از جمله قراردادهای بزرگ برای خرید هواپیماهای غیرنظامی را به دست آورد ولی وضع اقتصاد ایران هنوز هم به خاطر کنترل و دخالت‌های شدید حکومت، ادامه کاهش بهای جهانی نفت و تداوم تحریم‌های دیگر آمریکا که به موضوع هسته‌ای ربطی ندارند، بی‌ثبات است.
نرخ بیکاری دو رقمی است و حدود یک سوم از نیروی کار جوان کشور بیکار است. بانک‌های بزرگ بین‌المللی نگران از تداوم تحریم‌های آمریکا هنوز به انتقال ارز برای ایران اطمینان ندارند چه رسد به سرمایه‌گذاری و یا دادن وام به شرکت‌های ایرانی.
شهاب‌الدین یاسمی، مدیر عامل یک شرکت معدن فعال در ایران می‌گوید: «شرایط امروز مثل لغو مشروط تحریم‌هاست. اگر مرزها واقعاً باز بود، سرمایه‌گذاران خارجی واقعاً جرئت می‌کردند بیایند و اینجا کاری را شروع کنند.»
آقای روحانی در طول کارزار انتخاباتی با حملات صریح و بی‌سابقه به جناح تندرو برخی از مرزها را شکسته است. در یکی از مناظره‌های تلویزیونی او از سپاه پاسداران به خاطر آزمایش یک موشک بالیستیک که روی آن به خط عبری نوشته شده بود «اسرائیل باید محو شود» انتقاد کرد و آن را اقدامی با هدف ضربه زدن به مذاکرات هسته‌ای توصیف کرد.
سپاه پاسداران در طول دهه‌های اخیر به یک نهاد بسیار نیرومند امنیتی و اقتصادی بدل شده و بسیاری از مراکز و تأسیسات حساس کشور از جمله فرودگاه‌ها را در کنترل دارد. در عین حال شبکه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی را هدایت می‌کند که برخی از آنها ممکن است از اصلاحات با هدف بهبود وضعت اقتصادی کشور لطمه بخورند.
سپاه پاسداران با تکیه بر قدرت و امکانات خود و با اقداماتی مثل آزمایش‌های موشکی و یا تهدید ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس می‌تواند موجب تضعیف و شرمندگی رئیس‌جمهور شود. سپاه پاسداران از این نوع اقدامات خود دست برنمی‌دارد و چند روز پیش اعلام کرد که یک تاسیسات جدید زیرزمینی موشک‌های بالیستیک را افتتاح کرده است.
آقای روحانی که بدون شک قدرت سپاه پاسداران را مدنظر قرار می‌دهد، در کنفرانس خبری پس از پیروزی در انتخابات اخیر سعی کرد از سپاه و بسیج تعریف کند. او گفت: «مردم به فروکاستن رهبر نظام، سپاه و بسیج و نیروهای مسلح کشور نه گفتند چون آنها به تمامی ملت ایران تعلق دارند».
او در عین حال تلاش کرد با یکی دیگر از مراکز قدرت جناح تندرو یعنی قوه قضایی درگیر نشود. آقای روحانی بر قوه قضایی ایران مثل سپاه و بسیج هیچ کنترلی ندارد.
این بی‌قدرتی رئیس‌جمهور به خصوص در مورد بازداشت و محاکمه افراد دو تابعیتی عيان می‌شود که یکی از عوامل ایجاد تنش در رابطه با غرب است. یکی از موارد برجسته آن بازداشت و محاکمه جیسون رضائیان خبرنگار واشنگتن پست در سال ۲۰۱۴ توسط دستگاه قضایی بود، در صورتی که محمدجواد ظریف آقای رضائیان را خبرنگار منصفی توصیف کرد و ابراز امیدواری کرد که هر چه زودتر آزاد شود.
با این همه جیسون رضائیان توسط یکی از تندروترین قضات ایران در یک دادگاه غیرعلنی و به جرایمی از جمله جاسوسی برای آمریکا محکوم شد. او بالاخره اوایل سال ۲۰۱۶ در جریان معاوضه زندانیان بین ایران و آمریکا آزاد شد.
قدرت و نفوذ دستگاه قضایی می‌تواند اجرای یکی دیگر از مطالبات طرفداران آقای روحانی یعنی رفع حصر رهبران جنبش سبز را ناممکن کند. طرفداران آقای روحانی بارها در اجتماعات اخیر به طرفداری از میرحسین موسوی شعار می‌دادند.
آقای روحانی پس از پیروزی اعلام کرد که در مورد سرنوشت بازداشت‌شدگان نگران و حساس است. ولی در عین حال به محدودیت‌های خود اذعان کرد و گفت قوه اجرایی، مقننه و قضایی «هر یک باید در چارچوب اختیارات خود عمل کنند.»
آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران که بر فراز تمامی نهادها قرار دارد، به احتمال زیاد مهم‌ترین مرجعی خواهد بود که رفتار و سیاست‌های آقای روحانی را کنترل خواهد کرد. آقای خامنه‌ای به اجرای اصلاحات عمیق و گسترده تمایلی ندارد.
کلیف کوپچان، کارشناس ایران و رئیس یوروآسیا، پس از پیروزی حسن روحانی نوشت: «هنوز هم خامنه‌ای و محافظه‌کاران در دفتر او که امور اصلی کشور را هدایت می‌کنند به صاحبان قدرت و منافع اصلی کشور نزدیک هستند و انجام اصلاحات عمیق را دشوار خواهند کرد.»
سیاست دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای تشدید انزوای ایران نیز ممکن است اصلاحات در آن کشور را دشوار و موجب تقویت جناح تندرو شود.
به نظر می‌رسد که آقای روحانی به خوبی از این تهدید با خبر است. او در کنفرانس خبری روزهای اخیر خود از گسترش تفاهم و تماس‌های بین‌المللی «بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک» صحبت کرد و در مواردی به دونالد ترامپ حمله کرد، احتمالاً با این هدف که حربه را از تندروها در داخل کشور بگیرد.
او گفت: «رهبران آمریکا باید بدانند هرگاه ما به آزمایش موشکی نیاز داشته باشیم این آزمایش را انجام می‌دهیم. ما منتظر کسب اجازه از آنها نخواهیم بود.»
و در مورد دولت دونالد ترامپ گفت: «قبل از اظهار نظر قطعی منتظر است تا انديشه دولت آقای ترامپ تثبیت شود.»
