سفر کنونی نخست وزیر اسرائیل به آمریکا پنج روند داشت: نطق اوباما در وزارت خارجه آمریکا در روز پنجشنبه گذشته، دیدار باراک اوباما با بنیامین نتانیاهو در روز جمعه گذشته در کاخ سفید، سخنرانی روز یکشنبه اوباما در «ایپک»، سخنرانی دوشنبه نتانیاهو در «ایپک» و سخنرانی سهشنبه نتانیاهو در کنگره واشینگتن.
در سه روند اول از این پنج روند، نتانیاهو دو بار با خشم رینگ را ترک کرد، یک بار اوباما ناچار به عدول از سخنان پیشین خود شد و روی آشتی نشان داد، و اکنون به نظر میرسد که نتانیاهو به موفقیت ضمن تساوی توأم با آشتی در دو روند پایانی از این تکاپوی سیاسی اطمینان دارد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، که در سفر به آمریکا به سر میبرد، در حالی سخنرانی دوشنبه خود را برای ۱۱ هزار نفر از حاضران در«ایپک»، کمیته روابط عمومی اسرائیل و آمریکا، تغییر داد که ساعاتی پیش از آن، در بیانیهای از نطق یکشنبه باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا در «ایپک»، ابراز خشنودی عمیق کرد.
در حالی که نطق پنجشنبه گذشته باراک اوباما در وزارت خارجه آمریکا و نیز اظهارات رئیسجمهور آمریکا در دیدار روز جمعه او در کاخ سفید با نخستوزیر اسرائیل به خاطر ذکر عبارت «مرزهای ۱۹۶۷»، موجب تنشی جدی در مناسبات نتانیاهو با پرزیدنت اوباما شده بود، اکنون دولت اسرائیل میگوید که سخنرانی یکشنبه اوباما در «ایپک» را عدول رئیسجمهور آمریکا از مواضع روزهای پیش او تلقی میکند.
باراک اوباما در سخنرانی پنجشنبه گذشته در وزارت خارجه در زمینه «بهار اعراب» (خیزشها در خاورمیانه و شمال آفریقا) گفته بود که راه حل نزاع دیرینه اسرائیلی- فلسطینی را در آن میداند که مرزهای پیش از «جنگ شش روزه» سال ۱۹۶۷ اساس مذاکرات قرار گیرد و طرفین نزاع، برخی تغییرات مرزی بر اساس مبادله زمین را نیز به حساب آورند.
در حالی که نخستوزیر اسرائیل شامگاه پنجشنبه با رسیدن به آمریکا در انتظار دیدار جمعه خود با اوباما نماند و در بیانیهای از این سخنان اوباما ابراز ناخشنودی کرد، در دیدار روز جمعه دو رهبر در کاخ سفید نیز، پس از مذاکراتی حدوداً دو ساعته، که یک ساعت هم بیش از موعد مقرر طول کشیده بود، زمانی که طرفین دقایقی در برابر دوربینها نشستند، در حالی که اوباما تلاش داشت بر نقاط اشتراک درمذاکرات انجام شده تأکید بگذارد، آقای نتانیاهو چهار «نه» خود را به اوباما تکرار کرد و در مورد آن نیز توضیحاتی داد، که رسانههای غربی آن را «اقدامی خارج از عرف دیپلماتیک» و «دادن درس تاریخ از سوی میهمان در اتاق کار میزبان» توصیف کردند.
نظر به تنش ایجاد شده، سطح انتظارات از نطق یکشنبه باراک اوباما در«ایپک»، لابی پرنفوذ حامی مناسبات قوی آمریکا و اسرائیل، که نشست سالیانه خود را امسال در واشینگتن برگزارکرده است، بسیار بالا رفت و همگان گفتند که نطق رئیسجمهور در این نهاد، میتواند حساسیت زیادتری ایجاد کند.
ناظران میگویند در تاریخ ۶۰ ساله برگزاری همایشهای سالیانه «ایپک» چنین حضور گستردهای از اعضای آن سابقه نداشته است. ۱۱ هزار نفر از سراسر آمریکا خود را به واشینگتن رسانده بودند تا ببینند که آیا پرزیدنت اوباما میخواهد اختلاف سیاسی با نخستوزیر اسرائیل را ادامه دهد یا آبی بر این شعله تازه برافروخته شده، بریزد؟
باراک اوباما در نطق ۴۰ دقیقهای یکشنبه خود در «ایپک» تأکید کرد که برای فردی که در آستانه انتخابات دوباره ریاست جمهوری است، بسیار آسانتر میبود که نخواهد اصلاً وارد مسائل حساس شود، اما تأکید کرد که منظورش از مرزهای سال ۱۹۶۷ این نبوده که اسرائیل باید الزاماً به پشت مرزهای دقیق آن سال بازگردد.
آقای اوباما گفت هدفش از نطقهای روزهای اخیر این بوده که مرزهای سال ۱۹۶۷ به نحوی اساس مذاکرات اسرائیلی- فلسطینی قرار گیرد که تغییرات جمعیتی صورت گرفته در ۴۴ سال اخیر لحاظ شود.
سخنانی که اوباما دراین زمینه بیان کرد، دقیقاً در راستای خواسته نخستوزیر اسرائیل بود، که جمعه در دیدار کاخ سفید به رئیسجمهور آمریکا گفت در ۴۴ سال گذشته تغییرات جمعیتی مهمی در طول مرزهای ۱۹۶۷ رخ داده که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
آقای نتانیاهو تأکید کرده بود که مرزهای سال ۱۹۶۷ دیگر برای اسرائیل قابل دفاع نیست، و گفته بود، در وضعیتی که اسرائیل با موج عظیمی از مخاطرات روبهروست؛ حماس از غزه حملات راکتی میکند و مترصد تسلط بر کرانه باختری نیز هست؛ حزبالله از لبنان میتواند سراسر اسرائیل را هدف قرار دهد، و در شرایطی که خطرات ایران وجود دارد و تلاطمهای جاری در خاورمیانه نیز چالشهای تازهای برای اسرائیل به وجود آورده است، اسرائیل باید مرزهای طولانیتری داشته باشد.
آقای نتانیاهو به پرزیدنت اوباما یادآوری کرده بود که پیش از ۱۹۶۷، عرض مرز اسرائیل تنها ۱۶ کیلومتر بود.
دل یهودیان آمریکا پاک شد، نه دل نتانیاهو و اوباما
رئیسجمهور آمریکا در سخنرانی خود در «ایپک»، یهودیان آمریکایی و سایر آمریکاییهای حامی اسرائیل را با تأکیدهای پی درپی درباره نیازهای امنیتی اسرائیل، هماهنگی با اسرائیل در مورد مقابله با خطرات ناشی از ایران و دادن ساز و برگ نظامی جدید به اسرائیل، لزوم مقابله با حماس و حزبالله و فراخواندن حماس به آزادی گیلعاد شلیط، سرباز اسرائیلی اسیر در دست حماس و نام بردن از نوجوان ۱۶ سالهای که چند هفته پیش در حمله راکتی حماس به اتوبوس مدرسه اسرائیلی کشته شد، چنان هیجان زده کرد که ۱۱ هزارنفر حاضران «ایپک» دهها بار سرپا ایستاده و دقایق طولانی برای رئیسجمهور خود کف زدند.
سران یهودی آمریکا در روزهای قبل گفته بودند که میخواهند در حمایت از اوباما در انتخابات بعدی ریاست جمهوری تجدید نظر کنند. اما همه سخنانی که پس از حضور اوباما در «ایپک» از سوی این سران یهودی شنیده شد، در راستای قدردانی از درک اوباما نسبت به نیازهای اسرائیل بود.
دقایقی پس از سخنرانی اوباما در «ایپک» نیز، نخستوزیر اسرائیل با صدور بیانیهای «خشنودی عمیق» خود را از این اظهارات بیان کرد و نوشت که «مشتاقانه منتظر همکاریهای بیشتر با شما برای پیشبرد صلح هستیم».
رسانههای اسرائیل دوشنبه مدعی شدهاند که اوباما برای تنظیم سخنرانیاش در «ایپک» با مشاوران نتانیاهو رایزنی کرده بود.
در همین حال، رسانههای اسرائیل افزودهاند که نظر به این سخنرانی اوباما و «عقبنشینی» او از مسئله مرزهای ۱۹۶۷، نتانیاهو نیز متن سخنرانی دوشنبه خود را برای «ایپک» تغییر داد.
در همین حال، سخنرانی مهم دیگر نتانیاهو سهشنبه در کنگره واشینگتن ایراد میشود.
در حالی که اکثریت جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا آغوش خود را برای استقبال از نتانیاهو گشوده است، اوباما برای دیدار از ایرلند، بریتانیا و چند کشور دیگر، پایتخت آمریکا را ترک کرده است.
در این میان، در حالی که مقامات اسرائیل اتفاق نظر دارند که سخنرانی اوباما در «ایپک» ابرهای تیره آسمان مناسبات دولتهای اسرائیل و آمریکا را تا حدی پاک کرده است، برخی تحلیلگران آمریکایی میگویند که دل اوباما و نتانیاهو به این زودی از هم پاک نخواهد شد.
روزنامه «کریستین ساینس مانیتور» دوشنبه نوشته است که آشتی اوباما، فضای عدم اعتماد میان دولتهای کنونی آمریکا و اسرائیل را از بین نمیبرد.
محمود عباس: «از آشتی با حماس صرف نظر نمیکنم»
در این میان، مقامات فلسطینی نیز علیرغم ناخشنودی عمیق از اظهارات جدید اوباما، گفتهاند که بیانیه رسمی تشکیلات فلسطینی پس از مشورتهای داخلی و در پی رایزنی با سران کشورهای عربی صادر میشود.
در این راستا، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان دوشنبه در امان، با معروف البخیت، نخستوزیر اردن دیدار و گفتوگو کرد.
آقای عباس یکشنبه گفته بود که اگر اسرائیل مرزهای سال ۱۹۶۷ را بپذیرد، فلسطینیها از مراجعه به مجمع عمومی سازمان ملل با هدف درخواست کسب شناسایی کشور مستقل فلسطین خودداری خواهند کرد.
باراک اوباما در سخنان روزهای اخیر خود و نیز در مصاحبه یکشنبه با شبکه جهانی بیبیسی گفت که آمریکا با مراجعه فلسطینیها به سازمان ملل مخالف است.
در حالی که آقای اوباما قاطعانه با موضع دولت اسرائیل علیه سازمان حماس تفاهم نشان داده است، محمود عباس شامگاه یکشنبه گفت که وی از آشتی با حماس صرف نظر نمیکند.
همزمان، حماس نیز در بیانیهای در پاسخ به سخنان یکشنبه اوباما که گفته بود «حماس را وادار میکنیم که موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسد»، اعلام کرد که «حماس تا به ابد با غده صهیونیستی کنار نخواهد آمد».
در همین حال، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن نیز که خود هفته گذشته با اوباما در کاخ سفید دیدار کرده بود، یکشنبه هشدار خود را تکرار کرد و گفت «در نبود تلاشهای جدی برای حل نزاع اسرائیلی- فلسطینی، منطقه آبستن یک بحران بسیار جدی است».
در سه روند اول از این پنج روند، نتانیاهو دو بار با خشم رینگ را ترک کرد، یک بار اوباما ناچار به عدول از سخنان پیشین خود شد و روی آشتی نشان داد، و اکنون به نظر میرسد که نتانیاهو به موفقیت ضمن تساوی توأم با آشتی در دو روند پایانی از این تکاپوی سیاسی اطمینان دارد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، که در سفر به آمریکا به سر میبرد، در حالی سخنرانی دوشنبه خود را برای ۱۱ هزار نفر از حاضران در«ایپک»، کمیته روابط عمومی اسرائیل و آمریکا، تغییر داد که ساعاتی پیش از آن، در بیانیهای از نطق یکشنبه باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا در «ایپک»، ابراز خشنودی عمیق کرد.
در حالی که نطق پنجشنبه گذشته باراک اوباما در وزارت خارجه آمریکا و نیز اظهارات رئیسجمهور آمریکا در دیدار روز جمعه او در کاخ سفید با نخستوزیر اسرائیل به خاطر ذکر عبارت «مرزهای ۱۹۶۷»، موجب تنشی جدی در مناسبات نتانیاهو با پرزیدنت اوباما شده بود، اکنون دولت اسرائیل میگوید که سخنرانی یکشنبه اوباما در «ایپک» را عدول رئیسجمهور آمریکا از مواضع روزهای پیش او تلقی میکند.
باراک اوباما در سخنرانی پنجشنبه گذشته در وزارت خارجه در زمینه «بهار اعراب» (خیزشها در خاورمیانه و شمال آفریقا) گفته بود که راه حل نزاع دیرینه اسرائیلی- فلسطینی را در آن میداند که مرزهای پیش از «جنگ شش روزه» سال ۱۹۶۷ اساس مذاکرات قرار گیرد و طرفین نزاع، برخی تغییرات مرزی بر اساس مبادله زمین را نیز به حساب آورند.
در حالی که نخستوزیر اسرائیل شامگاه پنجشنبه با رسیدن به آمریکا در انتظار دیدار جمعه خود با اوباما نماند و در بیانیهای از این سخنان اوباما ابراز ناخشنودی کرد، در دیدار روز جمعه دو رهبر در کاخ سفید نیز، پس از مذاکراتی حدوداً دو ساعته، که یک ساعت هم بیش از موعد مقرر طول کشیده بود، زمانی که طرفین دقایقی در برابر دوربینها نشستند، در حالی که اوباما تلاش داشت بر نقاط اشتراک درمذاکرات انجام شده تأکید بگذارد، آقای نتانیاهو چهار «نه» خود را به اوباما تکرار کرد و در مورد آن نیز توضیحاتی داد، که رسانههای غربی آن را «اقدامی خارج از عرف دیپلماتیک» و «دادن درس تاریخ از سوی میهمان در اتاق کار میزبان» توصیف کردند.
نظر به تنش ایجاد شده، سطح انتظارات از نطق یکشنبه باراک اوباما در«ایپک»، لابی پرنفوذ حامی مناسبات قوی آمریکا و اسرائیل، که نشست سالیانه خود را امسال در واشینگتن برگزارکرده است، بسیار بالا رفت و همگان گفتند که نطق رئیسجمهور در این نهاد، میتواند حساسیت زیادتری ایجاد کند.
ناظران میگویند در تاریخ ۶۰ ساله برگزاری همایشهای سالیانه «ایپک» چنین حضور گستردهای از اعضای آن سابقه نداشته است. ۱۱ هزار نفر از سراسر آمریکا خود را به واشینگتن رسانده بودند تا ببینند که آیا پرزیدنت اوباما میخواهد اختلاف سیاسی با نخستوزیر اسرائیل را ادامه دهد یا آبی بر این شعله تازه برافروخته شده، بریزد؟
باراک اوباما در نطق ۴۰ دقیقهای یکشنبه خود در «ایپک» تأکید کرد که برای فردی که در آستانه انتخابات دوباره ریاست جمهوری است، بسیار آسانتر میبود که نخواهد اصلاً وارد مسائل حساس شود، اما تأکید کرد که منظورش از مرزهای سال ۱۹۶۷ این نبوده که اسرائیل باید الزاماً به پشت مرزهای دقیق آن سال بازگردد.
آقای اوباما گفت هدفش از نطقهای روزهای اخیر این بوده که مرزهای سال ۱۹۶۷ به نحوی اساس مذاکرات اسرائیلی- فلسطینی قرار گیرد که تغییرات جمعیتی صورت گرفته در ۴۴ سال اخیر لحاظ شود.
سخنانی که اوباما دراین زمینه بیان کرد، دقیقاً در راستای خواسته نخستوزیر اسرائیل بود، که جمعه در دیدار کاخ سفید به رئیسجمهور آمریکا گفت در ۴۴ سال گذشته تغییرات جمعیتی مهمی در طول مرزهای ۱۹۶۷ رخ داده که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
آقای نتانیاهو تأکید کرده بود که مرزهای سال ۱۹۶۷ دیگر برای اسرائیل قابل دفاع نیست، و گفته بود، در وضعیتی که اسرائیل با موج عظیمی از مخاطرات روبهروست؛ حماس از غزه حملات راکتی میکند و مترصد تسلط بر کرانه باختری نیز هست؛ حزبالله از لبنان میتواند سراسر اسرائیل را هدف قرار دهد، و در شرایطی که خطرات ایران وجود دارد و تلاطمهای جاری در خاورمیانه نیز چالشهای تازهای برای اسرائیل به وجود آورده است، اسرائیل باید مرزهای طولانیتری داشته باشد.
آقای نتانیاهو به پرزیدنت اوباما یادآوری کرده بود که پیش از ۱۹۶۷، عرض مرز اسرائیل تنها ۱۶ کیلومتر بود.
دل یهودیان آمریکا پاک شد، نه دل نتانیاهو و اوباما
رئیسجمهور آمریکا در سخنرانی خود در «ایپک»، یهودیان آمریکایی و سایر آمریکاییهای حامی اسرائیل را با تأکیدهای پی درپی درباره نیازهای امنیتی اسرائیل، هماهنگی با اسرائیل در مورد مقابله با خطرات ناشی از ایران و دادن ساز و برگ نظامی جدید به اسرائیل، لزوم مقابله با حماس و حزبالله و فراخواندن حماس به آزادی گیلعاد شلیط، سرباز اسرائیلی اسیر در دست حماس و نام بردن از نوجوان ۱۶ سالهای که چند هفته پیش در حمله راکتی حماس به اتوبوس مدرسه اسرائیلی کشته شد، چنان هیجان زده کرد که ۱۱ هزارنفر حاضران «ایپک» دهها بار سرپا ایستاده و دقایق طولانی برای رئیسجمهور خود کف زدند.
سران یهودی آمریکا در روزهای قبل گفته بودند که میخواهند در حمایت از اوباما در انتخابات بعدی ریاست جمهوری تجدید نظر کنند. اما همه سخنانی که پس از حضور اوباما در «ایپک» از سوی این سران یهودی شنیده شد، در راستای قدردانی از درک اوباما نسبت به نیازهای اسرائیل بود.
دقایقی پس از سخنرانی اوباما در «ایپک» نیز، نخستوزیر اسرائیل با صدور بیانیهای «خشنودی عمیق» خود را از این اظهارات بیان کرد و نوشت که «مشتاقانه منتظر همکاریهای بیشتر با شما برای پیشبرد صلح هستیم».
رسانههای اسرائیل دوشنبه مدعی شدهاند که اوباما برای تنظیم سخنرانیاش در «ایپک» با مشاوران نتانیاهو رایزنی کرده بود.
در همین حال، رسانههای اسرائیل افزودهاند که نظر به این سخنرانی اوباما و «عقبنشینی» او از مسئله مرزهای ۱۹۶۷، نتانیاهو نیز متن سخنرانی دوشنبه خود را برای «ایپک» تغییر داد.
در همین حال، سخنرانی مهم دیگر نتانیاهو سهشنبه در کنگره واشینگتن ایراد میشود.
در حالی که اکثریت جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا آغوش خود را برای استقبال از نتانیاهو گشوده است، اوباما برای دیدار از ایرلند، بریتانیا و چند کشور دیگر، پایتخت آمریکا را ترک کرده است.
در این میان، در حالی که مقامات اسرائیل اتفاق نظر دارند که سخنرانی اوباما در «ایپک» ابرهای تیره آسمان مناسبات دولتهای اسرائیل و آمریکا را تا حدی پاک کرده است، برخی تحلیلگران آمریکایی میگویند که دل اوباما و نتانیاهو به این زودی از هم پاک نخواهد شد.
روزنامه «کریستین ساینس مانیتور» دوشنبه نوشته است که آشتی اوباما، فضای عدم اعتماد میان دولتهای کنونی آمریکا و اسرائیل را از بین نمیبرد.
محمود عباس: «از آشتی با حماس صرف نظر نمیکنم»
در این میان، مقامات فلسطینی نیز علیرغم ناخشنودی عمیق از اظهارات جدید اوباما، گفتهاند که بیانیه رسمی تشکیلات فلسطینی پس از مشورتهای داخلی و در پی رایزنی با سران کشورهای عربی صادر میشود.
در این راستا، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان دوشنبه در امان، با معروف البخیت، نخستوزیر اردن دیدار و گفتوگو کرد.
آقای عباس یکشنبه گفته بود که اگر اسرائیل مرزهای سال ۱۹۶۷ را بپذیرد، فلسطینیها از مراجعه به مجمع عمومی سازمان ملل با هدف درخواست کسب شناسایی کشور مستقل فلسطین خودداری خواهند کرد.
باراک اوباما در سخنان روزهای اخیر خود و نیز در مصاحبه یکشنبه با شبکه جهانی بیبیسی گفت که آمریکا با مراجعه فلسطینیها به سازمان ملل مخالف است.
در حالی که آقای اوباما قاطعانه با موضع دولت اسرائیل علیه سازمان حماس تفاهم نشان داده است، محمود عباس شامگاه یکشنبه گفت که وی از آشتی با حماس صرف نظر نمیکند.
همزمان، حماس نیز در بیانیهای در پاسخ به سخنان یکشنبه اوباما که گفته بود «حماس را وادار میکنیم که موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسد»، اعلام کرد که «حماس تا به ابد با غده صهیونیستی کنار نخواهد آمد».
در همین حال، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن نیز که خود هفته گذشته با اوباما در کاخ سفید دیدار کرده بود، یکشنبه هشدار خود را تکرار کرد و گفت «در نبود تلاشهای جدی برای حل نزاع اسرائیلی- فلسطینی، منطقه آبستن یک بحران بسیار جدی است».