لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۶:۴۶

ترکیه: برای حل بحران با اسرائیل نیازی به واسطه نداریم


ترکیه اعلام کرد که برای حل بحران خود با اسرائیل نیازی به میانجی‌گری هیچ کشور و عاملی ندارد و بدین ترتیب پیشاپیش، تلاش احتمالی رئیس‌جمهور آمریکا را برای میانجی‌گری در تنش جدی و عمیق در روابط میان ترکیه با اسرائیل رد کرده است.

احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت که خواسته‌های کشورش از اسرائیل روشن است و پیش از هر چیز، اسرائیل باید رسماً از ترکیه پوزش بخواهد.

آقای داوود اوغلو شنبه در دیدار از منطقه قونیه، هنگامی که از سوی خبرنگاران در مورد بخت تلاش‌های آمریکا برای کمک به حل بحران عمیق ترکیه و اسرائیل مورد پرسش قرار گرفت، گفت «هیچ کسی جز اسرائیل به حل این بحران کمک نخواهد کرد».

وزیر خارجه ترکیه گفت، توصیه می کند که کسی «عزم جزم» ترکیه را «به بوته آزمایش نگذارد» و افزود «آمریکایی ها بهتر از هر کسی باید این موضع ترکیه را درک کنند».

رد تلاش‌های میانجی‌گرانه برای زدودن بحران مناسبات اسرائیل و ترکیه در حالی است که قراراست رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای آینده با نخست‌وزیر ترکیه در آمریکا دیدار کند.

کاخ سفید جمعه خبرداده بود که باراک اوباما در حاشیه نشست سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه دیدار می‌کند و یکی از هدف‌های این دیدار، تلاش برای حل بحران در روابط ترکیه –اسرائیل است.

درحالی که سفیر ترکیه و کاردار آن کشور از یکسال و نیم پیش اسرائیل را ترک کرده بودند اما دیپلمات‌های اسرائیلی در ترکیه باقی مانده بودند، دولت آنکارا دو هفته پیش سفیر اسرائیل را از خاک ترکیه اخراج کرد و سطح مناسبات خود را با اسرائیل به شدت پایین آورد و تمامی مناسبات امنیتی و نظامی دو کشور را تعلیق کرد.

ترکیه تأکید کرده است که دلیل اتخاذ این تصمیمات تنبیهی این است که دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل از پوزش‌خواهی از ترکیه به خاطر ماجرای کشتی ترکیه‌ای «ماوی مرمره» سر باز زده است.

کشتی «مرمره آبی» خرداد ۱۳۸۹ با حدود ۶۰۰ نفر از اسلامگرایان ترکیه‌ای حامی حماس که درصدد رسیدن به بندر محصور غزه بود، به درخواست نیروی دریایی اسرائیل برای دادن امکان بازرسی کشتی و خودداری از رفتن به غزه، بی‌اعتنایی کرد.

در آن زمان در درگیری خشونت‌بار تکاوران دریایی اسرائیل با شماری از اسلامگرایان وابسته به سازمان «اینسانی یاردیم وقفی»، ۹ نفر کشته شدند که هشت نفر آنها سابقه فعالیت چریکی در بوسنی هرزه‌گوین، چچن و برخی مناطق دیگرجهان برای پیشبرد اهداف اسلامگرایان رادیکال را داشتند؛ کشته نهم این ماجرا، یک جوان ترکیه‌ای بود که خانواده او تابعیت آمریکا را نیز دارد.

کمیسیون تحقیق جفری پالمر، که از سوی دبیرکل سازمان ملل متحد برای بررسی این واقعه برپا شد، در گزارش خود که دو هفته پیش منتشر کرد، تأکید نمود که حصر دریایی غزه مطابق قوانین بین‌المللی بوده و اسرائیل حق دفاع از خود را داشته است اما تکاوران اسرائیلی خشونت بیش از حد مرتکب شده‌اند.

ترکیه که از همان آغاز این ماجرا انتظار پوزش‌خواهی رسمی از سوی اسرائیل را داشت، نظر به گزارش کمیسیون تحقیق سازمان ملل، بر این خواسته خود پافشاری بیشتری نشان داد؛ خواسته‌ای که دولت اسرائیل آن را رد کرد هرچند که دولت نتانیاهو برای افزایش مبلغ غرامت به خانواده‌های کشته‌ها و مجروحین آن رخداد، ابراز آمادگی کرد.

از زمان انتشار گزارش کمیسیون جفری پالمر، طوفانی مهیب مناسبات اسرائیل و ترکیه را در بر گرفته است؛ نه تنها ترکیه سفیراسرائیل را به طرزی تحقیرآمیز اخراج کرد و تهدید نمود که نیروی دریایی ترکیه حضور خود را در دریای مدیترانه تقویت می کند و نخواهد گذاشت که اسرائیل به «یکه‌تازی خود ادامه دهد»، بلکه مسافران اسرائیلی در فرودگاه ترکیه بازداشت شده‌اند به گونه‌ای که قریب به اتفاق اسرائیلی‌ها، غیر از اعراب شهروند اسرائیل، سفر به ترکیه را متوقف کرده‌اند.

در این میان پروازهای اسرائیل- ترکیه تقریباً قطع شده است؛ تظاهرات ضد اسرائیلی در حاشیه مسابقات بسکتبال تیم «مکابی تل آویو» اسرائیل در استانبول برگزار شده و افزون بر اینها، ترکیه تلویحاً اسرائیل را نیز به ضربه زدن به منافع امنیتی ترکیه متهم کرده است و حتی تهدید به قطع کامل روابط کرده است.

همچنین رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه شنبه گفت «آنهایی که می‌خواستند به ترکیه لطمه بزنند، به هدف خود نخواهند رسید»؛ سخنانی که به نوشته رسانه‌های ترکیه، خطاب آن اسرائیل بوده است.

به گزارش رسانه‌های ترکیه، اردوغان معتقد است که اسرائیل به استراق سمع از تماس‌های محرمانه رئیس «میت» (تشکیلات اطلاعاتی ترکیه) با سران پ.کا.کا اقدام کرده و این تماس‌ها را عامدانه به رسانه‌ها درز داده است تا ترکیه را در نظر افکار عمومی داخلی ترکیه و منطقه، در تنگنا بگذارد.

اسرائیل و ترکیه که تا دو سال پیش متحد راهبردی و از نزدیک‌ترین دوستان یکدیگر در منطقه محسوب می‌شدند، در حالی در تلاطم این بحران عمیق غلطیده‌اند که انزوای اسرائیل در منطقه و جهان شدت گرفته است.

اما در برابر، ترکیه بویژه نه تنها با نرخ رشد اقتصادی بیش از ۱۱ درصد به برترین اقتصاد منطقه و یکی از بهترین‌های اقتصاد جهان مبدل شده، بلکه از ۱۰ ماه پیش که خیزش‌های دنیای عرب آغاز شد، دولتمردان آنکارا توانسته‌اند کشور خود را به برگ برنده این خیزش‌ها مبدل کنند و نقشی معادل نه تنها یک قدرت منطقه‌ای، بلکه یک ابرقدرت جهانی در این معادلات جدید ایفا کنند.

نظر به این واقعیات است که هنگامی که هفته گذشته کابینه امنیتی- سیاسی اسرائیل برای رسیدگی به این بحران عمیق تشکیل جلسه داد، از انتشار هرگونه بیانیه و نشان دادن واکنش به اظهارات تند و بی‌سابقه مقامات ترکیه علیه اسرائیل خودداری کرد و با در پیش گرفتن سکوت مطلق، احتیاطی جدی را در برابر ترکیه قدرتمند رعایت می‌کند.
XS
SM
MD
LG