نشست سران اتحادیه اروپا صبح پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت در صوفیه، پایتخت بلغارستان، برای رایزنی درباره موضوعاتی از جمله ادامه برجام آغاز به کار کرد و چند تن از رهبران اروپایی پیش از ورود به این نشست، خواستار حفظ توافق هستهای و انجام مذاکراتی درباره اقدامات ایران در منطقه شدند.
قرار است در این دوره از نشست سران اروپا، با عنوان «نشست سران اتحادیه اروپا و کشورهای غرب بالکان»، درباره چشمانداز رابطه اتحادیه با کشورهای بالکان، و همچنین ادامه توافق هستهای با ایران و روابط تجاری با دولت دونالد ترامپ گفتوگو شود.
سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان گفتهاند با وجود خروج آمریکا از برجام خواستار حفظ این توافق بینالمللی و یافتن راههایی برای حفظ شرکتهای اروپایی از گزند تحریمهای آمریکا علیه ایران هستند.
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، صبح پنجشنبه پیش از ورود به محل نشست سران گفت: «شرکتهای بینالمللی که در بسیاری از کشورها منافع دارند، طبق منافع خودشان تصمیم میگیرند. این شرکتها باید همچنان از این آزادی برخودار باشند.»
رئیس جمهوری فرانسه همچنین از امکان یافتن راههایی برای فعالیت شرکتهای متوسط اروپایی، که در بازار آمریکا فعالیت ندارند، سخن گفت.
شماری از شرکتهای بزرگ اروپایی و از جمله شرکت فرانسوی توتال اعلام کردهاند که تا از آمریکا معافیت نگیرند، قادر به ادامه فعالیت در ایران نیستند.
آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، نیز روز پنجشنبه درباره برجام گفت: «همه در اتحادیه اروپا همعقیدهاند که این توافق بینقص نیست و اینکه ما باید در این توافق بمانیم و بر همین مبنا درباره موضوعات دیگر از قبیل برنامه موشکهای بالیستیک مذاکره کنیم.»
خانم مرکل در روزهای گذشته نیز با اشاره به لزوم حفظ توافق هستهای با ایران «در عین ایدهآل نبودنش» گفته بود اختلاف نظر اروپا و آمریکا بر سر برجام نباید روابط دو طرف را زیر سوال ببرد.
سران سوئد، لیتوانی و فنلاند نیز بر حفظ توافق هستهای با ایران تأکید کردهاند.
استفان لوون، نخستوزیر سوئد، درباره برجام گفت: «ما باید به (توافق) پایبند باشیم واتحادیه اروپا هم تلاش میکند که ایران نیز به این توافق پایبند باشد.»
یوها سیپیلا، نخست وزیر فنلاند، دالا گریبوسکایته، رئیس جمهور لیتوانی، و استفان لوون، نخستوزیر سوئد، نیز از دیگر رهبران اروپایی بودند که روز پنجشنبه ضمن تأکید بر حفظ برجام به عنوان «موضوع مورد اتفاق نظر»، به بررسی ساز و کارهای پیشنهادی درباره تداوم این توافق سخن گفتند.
سباستین کورتز، صدر اعظم اتریش، نیز ضمن تأکید بر اهمیت برجام برای امنیت اروپا و جهان گفت: «ما چند هفته زمان داریم که این توافق را نجات دهیم. اینکه بتوانیم یا نه را هنوز نمیدانیم.»
دونالد ترامپ روز ۱۸ اردیبهشت با تأکید بر اینکه برجام «نه آرامش آورد، نه صلح» و جمهوری اسلامی پس از برجام نیز به گسترش برنامه موشکهای بالستیک و همچنین «حمایتش از تروریسم» ادامه داد، خروج ایالات متحده از توافق هستهای شش قدرت جهانی با ایران را اعلام کرد.
پس از آن تهران اعلام کرد که اگر اروپاییها نسبت به «حفظ منافع ایران تضمین بدهند» در توافق هستهای باقی خواهد ماند.
نشست سران اروپا چند روز پس از آن برگزار میشود که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، در بروکسل درباره سرنوشت برجام با همتایان فرانسوی، آلمانی و بریتانیایی خود و نیز فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفتوگو کرد.