حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، اعلام کرد هفته آینده با رهبران چین و روسیه درباره آینده برجام دیدار و گفتوگو میکند.
حسن روحانی، عصر چهارشنبه دوم خرداد، در دیدار مسئولان با علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اظهار داشت: «امروز در حال مذاکره با پنج کشور دیگر برجام هستیم و اگر چه آنها در زبان و اعلامیههای سیاسی، خود را متعهد به برجام میدانند اما باید در مقام عمل ببینیم که چگونه عمل خواهند کرد.»
با خروج آمریکا از توافق بینالمللی برجام، اتحادیه اروپا، روسیه و چین گفتهاند که خواستار حفظ این توافق با ایران هستند.
ایران گفته است درصورتی که منافعش از این توافق تامین شود، در برجام خواهد ماند.
در پی آن کمیسیون اروپا، فرآیند «مقررات انسداد» تحریمها، مصوب سال ۱۹۹۴، را بار دیگر به جریان انداخت.
این مقررات برای مصون ماندن شرکتهای اروپایی از گزند تحریمهای آمریکا علیه کوبا در دهه ۹۰ شکل گرفته بود.
بنا بر اعلام کمیسیون اروپا اگر حداکثر ظرف دو ماه آینده شورای اروپا (متشکل از سران اتحادیه اروپا) و پارلمان اروپا با این اقدام مخالفت نکنند، این مقررات اجرایی خواهد شد.
کمیسیون اروپا همچنین از ۲۸ کشور عضو خواسته خود را برای مبادله مستقیم بانکهای مرکزی اعضا با بانک مرکزی ایران آماده کنند.
در همین راستا، روز شنبه ۲۹ اردیبهشت بلافاصله پس از تصمیم کمیسیون اروپا، میگل آریاس کانیته، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، در دیدار با مقامهای ایرانی در تهران از عزم اتحادیه اروپا برای تعمیق روابط اقتصادی با ایران خبر داد.
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، در بخشی دیگر از سخنانش با بیان اینکه در هفتههای آینده، تماس با آلمان، فرانسه و بریتانیا، ادامه خواهد یافت، گفت: «اگر این پنج کشور بتوانند منافع کشورمان بهویژه منافع اقتصادی ما را در برجام تامین کنند برجام را بدون آمریکا ادامه خواهیم داد وگرنه تصمیم لازم را میگیریم و کشور با برجام یا بدون برجام بهخوبی اداره خواهد شد.»
با بیرون آمدن آمریکا از برجام، در بازههای ۹۰ و ۱۸۰ روزه، تحریمهای بانکی و نفتی ایالات متحده علیه ایران اجرایی خواهد شد. آمریکا از شرکتهای بینالمللی خواسته که همکاری با ایران را قطع کنند.
بیم از گرفتار شدن به مجازاتهای آمریکا، شماری از شرکتهای بزرگ نظیر توتال و شرکت کشتیرانی مرسک را وادار کرده خروج خود از ایران را اعلام کنند.
از سوی دیگر در واکنش به تحریمهای ثانویه آمریکا برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت اعلام کرد که پاریس در حال بررسی پرداخت غرامت از سوی اتحادیه اروپا به شرکتهای آسیبدیده از تحریمها است.
روز چهارشنبه آیتالله خامنهای «انصراف و تردید شرکتهای بزرگ اروپایی و نیز سخنان مسئولان سه کشور اروپایی» را دلیلی بر عدم اعتماد خود به «برجام اروپایی» دانست.
رهبران اروپایی و از جمله امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، گفتهاند که نمیتوانند شرکتهای بزرگی را که با آمریکا تعامل دارند، به ماندن در ایران مجبور بکنند.
رهبر جمهوری اسلامی نپرداختن به بحثهای فرابرجامی از قبیل فعالیتهای موشکی و حضور ایران در منطقه و تعهد اروپا برای خرید نفت ایران را از جمله شروط خود برای باقی ماندن در برجام عنوان کرده است.