درز داده‌های اف‌اس‌ب، سازمان امنیت روسیه، از شهروندان این کشور که طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ از مرز عبور کرده‌اند، از جمله اطلاعات دست‌اولی از رفت‌وآمدهای مسئولین بلندپایه روس و بستگا‌ن‌شان در معرض دید گذاشته و در ضمن بسیاری از دروغ‌های مسکو را برملا کرده است.
پیش از این‌که این داده‌ها به سرعت حذف شود، گروهی از خبرنگاران تحقیقاتی روس آن‌ها را ذخیره و تحلیل کرده‌اند.
«بزرگ‌ترین درز داده‌های اف‌اس‌ب»
حدود یک ماه پیش در یکی از پایگاه‌های اینترنتی که داده‌های درز کرده را می‌فروشد، فهرستی از شهروندان روس که در سال‌های جنگ، خاک روسیه را ترک کرده‌اند منتشر شد. همان زمان رسانه‌های تحقیقاتی روس احتمال دادند که این فهرست، «تبلیغ» داده‌های مفصل‌‌ترِ متعلق به سازمان امنیت روسیه است که از مدت‌ها پیش خبر درز آن شایع شده بود. از جمله نشریه‌های روسی «مدیازونا» و «آگنستوا» گزارش دادند که از طریق منابع خود خبر دارند که حدود ۵۰۰ گیگابایت اطلاعاتی که به احتمال زیاد از مرزبانی اف‌اس‌ب درز کرده، به قیمت ۲۷۰ هزار دلار فروخته شده است.
چند روز پیش آندره زاخاروف، یکی از سرشناس‌ترین خبرنگاران تحقیقاتی روس و مولف یک کتاب درباره خریدوفروش غیرقانونی داده‌ها در روسیه، از انتشار اطلاعات کامل شعبه مرزی اف‌اس‌ب با عنوان «کوردون (مرز) ۲۰۲۳» خبر داد و افزود برای این‌که از موثق بودن این اطلاعات مطمئن شود، اطلاعاتی که درباره خود او و چند نفر از دوستانش منتشر شده بود را کنترل کرد.
او این داده‌های انبوه را «بزرگ‌ترین درز اطلاعات سازمان امنیت روسیه» خوانده است.
ایلیا پریوبراژنسکی، خبرنگار رسانه تحقیقاتی دوسیه با تحلیل داده‌های درز شده، موثق بودن «کوردون ۲۰۲۳» را نیز تایید کرد اما احتمال داد منبع این داده‌ها اف‌اس‌ب نباشد.
داده‌های درز کرده شامل اسامی کامل افراد، تاریخ تولد، شماره و محل و تاریخ صدور گذرنامه، تاریخ و محل عبور از مرز، مقصد و وسیله نقلیه (اطلاعات کامل خودرو، شماره قطار یا پرواز و مشخصات جت خصوصی) است.
تاکنون روشن نشده که آیا این اطلاعات نتیجه یک حمله هکری‌ست یا توسط یک کارمند اف‌اس‌ب یا ادارهٔ دیگر در روسیه درز داده شده. این داده‌ها سه روز پس از انتشار، از دسترس خارج شدند.
مسئولین روس پس از آغاز جنگ کجا می‌روند؟
از داده‌های «کوردون ۲۰۲۳» چنین برمی‌آید که از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین که تحریم‌های گسترده علیه روسیه و محدودیت‌هایی برای شهروندان روس در سفر به کشورهای غربی را در پی داشت، مقامات رسمی روس به جای اروپا عمدتاً به ترکیه و امارات متحدهٔ عربی سفر می‌کنند.
رئيس‌جمهور روسیه در بهار گذشته فرمانی را امضا کرد که سفرهای مقامات رسمی به خارج از کشور را تنها با هماهنگی با کمیسیون ویژهٔ حفاظت از اسرار دولتی امکان‌پذیر می‌کند. پیش از آن نیز گزارش شده بود که سازمان امنیت روسیه گذرنامه‌های بسیاری از مقامات رسمی و کارمندان شرکت‌های دولتی را ضبط کرده.
به گزارش نشریه «آگنستوا» و با استناد به داده‌های درز شده، گروهی از مسئولین روس که پیش از جنگ سفرهای متعددی به خارج داشتند در دو سال و نیم گذشته از روسیه خارج نشده‌اند. در میان آن‌ها، اسامی سرگئی سوبیانین شهردار مسکو، تتیانا گولیکوا معاون نخست‌وزیر روسیه و سرگئی ناریشکین رئيس سرویس اطلاعات خارجی به چشم می‌خورند.
اکثر مقامات روس که پیش از جنگ ده‌ها بار به کشورهای اروپایی سفر کرده بودند، به ندرت از روسیه خارج می‌شوند. به عنوان مثال، نیکلای پاتروشف دبیر پیشین شورای امنیت ملی و دستیار کنونی رئيس‌جمهور روسیه در دو سال گذشته یک بار از موزامبیک دیدار کرد؛ پسر وی دمیتری که پیش‌تر وزیر کشاورزی بود و اکنون معاون نخست‌وزیر است به ازبکستان، عمان و آبخاز سفر کرده؛ مارات خونسولین دیگر معاون نخست‌وزیر روسیه یک بار مهمان تاجیکستان بوده است.
برخلاف مقامات رسمی، قانونگذاران روس همچنان برای مرخصی به خارج از روسیه می‌روند و این در حالی‌ست که از تابستان ۲۰۲۲ با مصوبه دوما، نمایندگان پارلمان روسیه باید شرح کامل سفرهای خارجی خود را ارائه دهند. نشریه آگنستوا برآورد کرده که پیش از جنگ، فرانسه و مالدیو از مهم‌ترین مقاصد سفرهای خارجی قانونگذاران روس بودند و پس از آغاز جنگ، دبی در صدر نشسته است.
دختر شویگو ساعاتی پیش از آغاز جنگ از روسیه خارج شد
به گزارش آگنستوا، کسنیا شویگو، دختر سرگئی شویگو که تا بهار امسال وزیر دفاع روسیه بود، ۱۴ ساعت پیش از آغاز تهاجم گسترده نظامی روسیه علیه اوکراین عازم ابوظبی شد.
سرگئی شویگو از معدود مقامات روس بود که تاریخ حمله نیروهای روس به اوکراین را می‌دانست.
کسنیا متعاقباً به روسیه بازگشت اما در دو سال و نیم گذشته بیش از هشت بار به امارات متحده عربی سفر کرده. اواسط سال گذشته انتشار عکس او در ویلای متعلق به یک نماینده شورای شهر ولوگدا در دبی در شبکه‌های اجتماعی غوغا به پا کرد و با انتقاد تند «گزارشگران Z» روبرو شد. همین جدال باعث شد که خروج مقامات رسمی از روسیه محدود شود. در عین حال این محدودیت‌ها بر کسنیا شویگو تاثیری نگذاشته و او در ماه‌های بعد نیز چند بار به دبی سفر کرد.
کسنیا شویگو ۳۵ ساله از چهار سال پیش رئيس فدراسیون سه‌گانه روسیه و مسئول سه طرح دولتی در زمینه‌های ورزشی و تاریخی‌ست.
سفرهای خارجی خانواده ولادیمیر پوتین
به گزارش آگنستوا، ماریا ورونتزووا، دختر بزرگ ولادیمیر پوتین، طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳، ۳۴ بار از روسیه خارج شده است.
طی همین مدت کاترینا تیخونووا دختر کوچک رئيس‌جمهور روسیه ۶۱ بار به خارج سفر و برای ۱۴ سفر از جت خصوصی استفاده کرد. در رسانه‌های روسی بارها گزارش شده جت Gulfstream G200 متعلق به سیبور است که کریل شامانوف، شوهر اول دختر پوتین پیش‌تر از اعضای هیئت مدیره این شرکت بود.
لیودمیلا اوچرتینا همسر پیشین ولادیمیر پوتین طی ده سال گذشته ۲۸ بار به خارج سفر کرد.
آلینا کابایوا که گفته می‌شود دوست دختر و مادر سه فرزند ولادیمیر پوتین است، ۳۲ بار (در ۸۰ درصد موارد با جت‌های خصوصی) از روسیه خارج شد. پیش از جنگ، عمده سفرهایش به سوئیس، ایتالیا و مالدیو بود و پس از جنگ او چند بار به زادگاهش تاشکند، پایتخت ازبکستان، رفته.
سفرهای خارجی خانواده رمضان قدیروف
شبکه تلویزیونی «دوژد» با تحلیل داده‌های درز کرده گزارش داد که دو دختر رمضان قدیروف رئيس‌جمهور چچن برای سفر به اروپا از گذرنامه‌هایی استفاده کرده‌اند که برای تباریک موسایوا و هدی موسایوا صادر شده و این در حالی‌ست که آن‌ها دو گذرنامه دیگر، با نام‌های تباریک قدیروا و هدی قدیروا دارند. آن‌ها در میان گروهی بیست نفره بودند که در بهار ۲۰۱۷ با جت Airbus ACJ319 که گفته می‌شود متعلق به قدیروف است به پاریس سفر کردند.
رمضان قدیروف از سال ۲۰۱۴ تحت تحریم‌های اتحادیه اروپاست و از سال ۲۰۲۲ مادر، سه همسر و دو دختر او نیز تحت تحریم قرار گرفته‌اند.
سفرهای مدیر تلگرام به روسیه
انبوه داده‌های درز کرده از جمله شامل سفرهای پاول دوروف، موسس و مدیر تلگرام، نیز می‌شود.
نشریه «واژنی ایستوری» برآورد کرده که او بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ بیش از ۵۰ بار به روسیه سفر کرده و عمده این سفرها زمانی رخ داد که تحولات مهمی پیرامون تلگرام در حال وقوع بود. این تحلیل از سوی نشریه تحقیقاتی «اینسایدر» نیز تایید شده.
گزارش شده که عمده سفرهای دوروف به روسیه در سال ۲۰۱۷ انجام شد، سالی‌که سازمان امنیت روسیه خواستار تحویل کلیدهای رمزگذاری تلگرام شد و برای نخستین بار برای مسدود کردن این پیام‌رسان اقدام کرد.
او همچنین در تابستان سال ۲۰۲۰ سفرهای متعددی به روسیه داشت و همزمان مشخص شد که دولت روسیه از اقدامات خود برای مسدود کردن تلگرام منصرف شده است.
چندین سفر دوروف به روسیه در سال ۲۰۲۱ انجام شد و مصادف با تاریخ حذف بات‌هایی‌ست که ستاد آلکسی ناوالنی در آستانه انتخابات دوما برای کمک به مخالفان حزب حاکم روسیه متحد در تلگرام راه‌اندازی کرده بودند.
ده‌ها سفر پاول دوروف به روسیه در حالی انجام شد که او بارها تاکید کرده بود که سال‌هاست به روسیه نرفته.
او در سال ۲۰۱۷، سالی که ایران به بهانه استفاده شبکه‌های تروریستی از تلگرام علیه مدیریت این پیام‌رسان اعلام جرم کرد در تلگرام نوشت: «نه می‌توانم به ایران سفر کنم و نه به روسیه؛ زیرا ایران من را مجرم می‌داند و اف‌اس‌ب نیز در پیگرد حقوقی من به ایران پیوسته است».
پاول دوروف در سال‌های اخیر مقیم دبی بود و دارای تابعیت سنت‌کیتس و نویس، امارات متحده عربی و فرانسه است اما همزمان با تفهیم اتهام و ضبط گذرنامه‌هایش در فرانسه مشخص شده که او همچنین گذرنامه معتبر روسیه را دارد.
