وزیر دفاع اسرائیل روز دوشنبه ششم تیر گفت که کشورش با قدرتهای جهانی همکاری خواهد کرد تا بر هر توافق احتمالی که از مذاکرات آنها با ایران به دست میآید، «تاثیر بگذارد».
بنی گانتز در نشست فراکسیون حزب تحت رهبری خود، «آبی- سفید» به خبرنگاران گفت که با توجه به احتمال از سرگیری مذاکرات هستهای، اسرائیل به همکاری با آمریکا و سایر کشورها ادامه میدهد تا «موضع خود را روشن کند و بر تنظیم توافق احتمالی تاثیر بگذارد».
اظهارات او در واکنش به بازگشت احتمالی ایران و ایالات متحده به مذاکرات غیر مستقیم است.
با فشار و میانجیگری اتحادیه اروپا که دو مقام ارشد آن روز چهارم تیر به تهران سفر کرده بودند، بنبست چند ماهه در مذاکرات با ایران برای احیای برجام ظاهرا در حال برطرف شدن است.
اسرائیل هیچگاه در مذاکرات قدرتهای جهانی با ایران طرف معامله نبوده است اما با سلسله اقدامات دیپلماتیک منطقهای و بینالمللی و نیز با توسل به رشته تحرکات عملیاتی در پشت صحنه، همواره خود را طرف اصلی در نتیجه این مذاکرات به تصویر میکشد.
اسرائیل برای لغو برجام بیشترین تلاش را انجام داد و پس از خروج آمریکا از توافق قدرتها با ایران، به اقدامات متعددی با هدف نهایی بیاعتبار شدن توافق دست زد. نفتالی بنت، نخستوزیر اسرائیل، بارها گفته بود که برجام دیگر مرده و از اعتبار افتاده است.
دولت اسرائیل از زمان روی کار آمدن دولت جو بایدن صریحا گفته که با احتمال احیای برجام قاطعانه مخالف است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزیر دفاع اسرائیل در سخنان روز دوشنبه خود گفت که اسرائیل به خودی خود با توافق هستهای قدرتهای جهانی با ایران مخالف نیست بلکه «با یک توافق بد مخالف است».
مقامات اسرائیل، از جمله بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، در گذشته گفته بودند توافق خوب را توافقی میدانند که پیچ و مهره برنامه هستهای ایران را پیاده کند و تمام توان اتمی را از این کشور بگیرد.
روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحرونوت روز پنجم تیر فاش کرد که شماری از مقامات ارشد نهادهای امنیتی و همچنین چند ژنرال ارشد در سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، بر خلاف موضع مقامات دولت این کشور، معتقدند که احیای برجام برای اسرائیل فعلا بهتر است.
به نوشته یدیعوت آحرونوت، دلیل عمده این ژنرالها در مفید دانستن برجام این است که ارتش اسرائیل فرصت بیشتری برای افزایش آمادگی جهت حمله احتمالی به ایران را در چند سال آتی بهدست آورد.
وزیر دفاع اسرائیل روز یکشنبه در واکنش به افشاگری یدیعوت آحرونوت گفته بود که نهادهای اطلاعاتی و نظامی بررسیهای خود را باید در پشت درهای بسته انجام دهند و در هر حال، کادر سیاسی تصمیمات را میگیرد.
به نوشته یدیعوت آحرونوت، موساد، سازمان جاسوسی خارجی و عملیات ویژه اسرائیل، با توجه به تغییرات پیش روی سیاسی اسرائیل، میخواهد بر یائیر لاپید، که ممکن است در روزهای آتی موقتا نخستوزیر شود اثر بگذارد تا از تعدیل احتمالی او در قبال مذاکرات آمریکا و قدرتها با ایران جلوگیری کند.
برخی از نیروهای اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل، مانند موساد، یائیر لاپید را بر خلاف نفتالی بنت و بنیامین نتانیاهو، فردی ارزیابی میکنند که ممکن است تحت فشار آمریکا نرم شود.
از سوی دیگر، یائیر لاپید فاش کرد که پیش از سفر جوزپ بورل رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران به او نوشته بود: در حالی میخواهد به تهران برود که ایران در روزهای گذشته یک تهدید برای گردشگران اسرائیلی در ترکیه بود.
به نوشته سایت پولیتیکو، یائیر لاپید همچنین به جوزپ بورل گفت که مواضع او را «بسیار ناامیدکننده» میداند بهویژه که ایران به تازگی «همه دوربینهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی» در سایتهای هستهایش را خاموش کرده است.
اسرائیل در سالهای اخیر با کشورهای عربی نزدیک به آمریکا که نگرانیهای مشترکی با اسرائیل در ارتباط با ایران دارند، پیمانهای سیاسی و امنیتی منعقد کرده و به آنها پیشنهاد همکاری دفاعی داده است.
روزنامه وال استریت جورنال روز پنجم تیر نوشت که اسرائیل و کشورهای منطقه با تشکیل اتحاد دفاع هوایی در برابر ایران، نشستهای محرمانه برگزار کردند و از جمله آویو کوخاوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، با همتای سعودی خود دیدار کرد.
وزیر دفاع اسرائیل روز دوشنبه با تایید تلویحی این افشاگری گفت که همکاری اسرائیل با «شرکای منطقهای» «ابعاد عملیاتی نیز دارد». او توضیح بیشتری در خصوص «ابعاد عملیاتی» این نوع همکاریها نداد.
انتشار گزارشهای فزاینده از همکاریهای امنیتی و نظامی اسرائیل و کشورهای عرب در حالی است که ایران و عربستان در روزهای جاری با میانجیگری مصطفی الکاظمی، نخستوزیر موقت عراق، از احتمال ارتقای مذاکرات تهران- ریاض به سطح دیپلماتیک خبر دادهاند.
ارزیابی میشود که نبود مناسبات ایران و عربستان در هفت سال و نیم گذشته به اسرائیل در نزدیکی با امیرنشینهای خلیج فارس و گسترش تماسهای پشت پرده با عربستان کمک کرده است.
این تحولات با سفر پیشروی جو بایدن به اسرائیل و عربستان مصادف شده است.