رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه دوم آذر در دیدار با مقامات ایرانی در تهران بر ضرورت بازرسی‌های گسترده تر از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی تاکید کرد.
با توجه به محدودیت‌هایی که اخیرا حکومت ایران برای بازرسی دقیق از مراکز هسته‌ای ایجاد کرده است مذاکرات آقای گروسی با مقامات ایرانی در آستانه از سرگیری گفت‌وگوهای احیای برجام اهمیت و درعین حال دشواری‌های ویژه‌ای دارد.
ایران در واکنش به خروج یک‌جانبه دولت دونالد ترامپ از برجام و از سرگیری تحریم‌های آمریکا، طی دو سال گذشته از بسیاری از تعهدات خود در این توافق عدول کرده است. نگران کننده‌ترین مورد برای آژانس افزایش غنی‌سازی بخش اندکی از اورانیوم با غلظت ۶۰ درصدی است که ایران تاکنون تولید کرده است.
با وجود تاکید ایران بر صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود، دولت‌های غربی و همسایگان ایران در منطقه به شدت نگران تداوم این برنامه هستند.
دولت جو بایدن اعلام کرده است که خواهان بازگشت به برجام به شرط اجرای تمامی تعهدات از سوی ایران است ولی مذاکرات با هدف اجرای برجام خردادماه امسال بدون نتیجه متوقف شد و قرار است روز هشتم آذر از سرگرفته شود.
مقامات آمریکایی در هفته‌های اخیر بارها هشدار داده‌اند که فرصت چندانی برای احیای این گفت‌وگوها باقی نمانده است و در صورت عدم موفقیت مذاکرات در آینده نزدیک واشینگتن گزینه‌های دیگر را در نظر خواهد گرفت.
رافائل گروسی روز دوشنبه و قبل از ورود به تهران اظهار امیدواری کرده بود که در جریان این ملاقات‌ها اختلافات بین دو طرف حل شود.
او در توئیتی نوشته بود: «امیدوارم بتوانم یک مجرای مستقیم برای گفت‌وگو و همکاری فعال‌تر ایجاد کنم تا آژانس بتواند ماموریت راستی‌آزمایی خود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران را از سر بگیرد».
آقای گروسی روز سه‌شنبه با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در دفتر مرکزی این سازمان در تهران دیدار و گفت‌وگو کرد. این سومین ملاقات آقای گروسی با ریاست این سازمان از بهمن ماه تاکنون است.
محمد اسلامی در سال ۲۰۰۸ از سوی سازمان ملل به دلیل «مشارکت فعال در برنامه‌های هسته‌ای ایران با هدف تولید سامانه‌های تسلیحاتی حمل سلاح‌های هسته‌ای» تحریم شده است.
آقای سلامی در یک نشست خبری پس از این دیدار موارد اختلاف با آژانس را «فنی» توصیف کرد و افزود بر خلاف آنچه که «دشمنان ایران» ادعا می‌کنند این موارد «سیاسی و یا توطئه آمیز» نیستند.
او گفت: «بخشی از این مسائل باید حل شوند و بخش دیگری در توافق هسته‌ای پاسخ داده شده و حل شده‌اند. امروز ما توافق کردیم که این موارد را خاتمه دهیم و با رویه‌ای که اتخاذ خواهیم کرد این موارد تداوم پیدا نکند».
او جزئیات بیشتری ارائه نداد.
رافائل گروسی این مذاکرات را «فشرده» توصیف کرد ولی همچون محمد سلامی ارزیابی قطعی از گفت‌وگوها نداشت. او افزود: «ما در این مقطع مذاکرات را با هدف یافتن زمینه‌های یک توافق دنبال می‌کنیم».
مجلس ایران آذرماه پارسال لایحه‌ای تصویب کرد که بر اساس آن تا زمانی که امضاءکنندگان اروپایی برجام صنعت نفت و بانکداری ایران را از تحریم‌های آمریکا معاف نکنند دولت ایران می‌تواند بازرسی‌های آژانس را متوقف کند.
از اسفند پارسال دسترسی آژانس به تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌ها در مراکز هسته‌ای ایران متوقف شده است.
طبق توافق محرمانه موسوم به «پروتکل الحاقی» بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بازرسان این نهاد روی حدود دو هزار مورد از دستگاه‌ها و موادهسته‌ای ایران وسایل نظارتی نصب کرده‌اند که اطلاعات را به روش الکترونیکی برای بازرسان ذخيره می‌کند.
بازرسان از اسفندماه پارسال نتوانسته‌اند به این دستگاه‌ها دسترسی پیدا کنند و در نتیجه ارزیابی دقیقی از میزان غنی‌سازی و ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران ندارند.
یکی دیگر از موارد اختلاف، اجازه بازرسی از تاسیسات هسته‌ای کرج است. ایران ادعا کرده که در حمله خرابکارانه اسرائیل به این تاسیسات، یکی از دوربین‌های آژانس نیز آسیب دیده است. تهران با این حال اجازه ورود بازرسان آژانس به این تاسیسات را نداده است.
