همزمان با برگزاری کنکور سراسری ۱۴۰۱ در روز جمعه دهم تیر ماه، برخی رسانهها و کاربران داخل ایران از قطع و یا اختلال در دسترسی به اینترنت، بهویژه اینترنت اپراتورهای تلفن همراه، در نقاط مختلف کشور خبر دادند.
پیش از این، روابط عمومی وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی اعلام کرده بود که بنا به درخواست وزارت علوم و سازمان سنجش، دسترسی به اینترنت همراه در مناطق نزدیک به حوزههای برگزاری کنکور طی روزهای نهم و دهم تیرماه محدود خواهد بود.
با وجود این، گزارشهای کاربران حاکی است که اختلال و قطع اینترنت همراه در «مناطقی به جز حوزههای برگزاری آزمون سراسری» هم مشاهده شده است.
خبرنگار پارلمانی روزنامه شرق ظهر روز جمعه با اشاره به اینکه محل زندگی او، نزدیک به حوزه برگزاری کنکور نیست، در توئیتی نوشت که در برخی مناطق کرج، اینترنت «در اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و رایتل» قطع است.
حساب کاربری «۱۵۰۰ تصویر» در توئیتر نیز پیش از ظهر روز جمعه گزارش داد که اینترنت «در بسیاری نقاط تهران یا بهطور کلی قطع شده و یا با اختلال شدید مواجه است». شماری از کاربران هم از اختلال در اینترنت در شهرهای همدان، زنجان و دیگر نقاط ایران خبر دادند.
در این میان، وبسایت خبری-تحلیلی «تجارت نیوز» با اشاره به اختلال در اینترنت برای «سومین روز پیاپی» نوشته است بهرغم اینکه «تضمین امنیت» و «کاهش احتمال تقلب» در برگزاری کنکور سراسری دلیل این وضعیت عنوان شده اما برخی معتقدند که دولت در صدد «اجرای آزمایشی» طرح محدودسازی (فیلترینگ) اینترنت موسوم به «صیانت» است.
این طرح که در پی انتقادهای صریح علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، از فضای مجازی در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت، همچنان در دست بررسی است و برخی جزئیات آن حتی با انتقاد برخی نهادهای رسمی حکومت در ایران مواجه شده است.
علی خامنهای روز هفتم تیر در سخنرانی برای مقامهای قوه قضائیه، بار دیگر خواهان برخورد با فضای مجازی و «تهیه قانون» برای آن شد.
تصویب کلیات این طرح در دولت ابراهیم رئیسی در چند ماه اخیر، سازمانها و گروههای حقوق بشری را نیز به واکنش واداشته است، از جمله جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، که در گزارش سالانه خود به مسئله سانسور اینترنت و تشدید سرکوب آزادی بیان در ایران از طریق اجرایی شدن طرح «صیانت» اشاره کرد.
گزارشهای مختلف نشان میدهد که علاوه بر اعمال سانسور در رسانههای داخلی، جمهوری اسلامی در سالهای اخیر برای تسلط بیشتر بر اینترنت، راهاندازی شبکه ملی اطلاعات و سپردن کنترل اینترنت به نیروهای نظامی-امنیتی سرمایهگذاری گستردهای کرده است.