با وجود سیل حضور ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها در برترین تیم‌های اروپا، روند صدور بازیکنان ایرانی حتی به تیم‌های معمولی در لیگ‌های متوسط اروپایی هم قطع شده است.
از نیمه دوم دهه نود میلادی با انتقال ستارگان فوتبال ایران به تیم‌های خارجی، درآمد بی سابقه‌ای نصیب باشگاه‌های داخلی می‌شد. این بازیکنان طور معمول در پایان فوتبال‌شان به لیگ ایران برمی‌گشتند. روندی که حالا برعکس است.
در فصل‌های اخیر، صادرات لیگ ایران ناچیز بوده که آنهم به باشگاه‌های نه چندان مطرح در لیگ‌های معمولی محدود شده است. هر چه بار فنی لیگ ایران ضعیف‌تر شده و اتهامات فسادش افزایش یافته، توان بازیکن‌سازی و پرورش استعدادها نیز رو به کاهش گذاشته.
موضوع صادرات فوتبالیست، به همین نکات ختم نمی‌شود و بخش‌های خسارت‌بار دیگری از ماجرا باقی است. زیرا بازیکنان یاد شده، در همان موقعیت هم جایگاه ثابتی به دست نمی‌آورند و با پرداخت رقم هنگفت رضایتنامه، به ایران برمی‌گردند.
مجید جلالی دیپورت لژیونرها را زنگ خطر دانسته و به خبرگزاری فارس گفته است: «نمی‌توانیم بازیکن استاندارد تولید کنیم. باشگاه‌هایمان اهمیتی به تیم‌های پایه نمی‌دهند و فعلاََ تولید بازیکن نداریم. بازیکنانی که ترانسفر می‌شوند، استاندارد‌ها را ندارند و مجبورند برگردند.»
باشگاه داخلی باید رقمی بابت رضایتنامه بازیکن سابق خودش به باشگاه خارجی بپردازد که چند برابر قرارداد اوست. در این وضعیت، نه فقط بازیکن مربوطه ارز آوری نکرده و تجربه بین‌المللی به دست نیاورده، بلکه باعث شده رقم هنگفتی هم از کشور خارج شود.
امید نورافکن در شارلروا نیمکتنشین بود و با مبلغ رضایتنامهای که در صداوسیما جنجالی شد، به استقلال برگشت. محمد نادری در کورتریک فرصت بازی پیدا نکرد. مقطع کوتاهی به پرسپولیس پیوست اما رقم رضایتنامهاش به باشگاه بلژیکی، از نگاه سرخپوشان منطقی نبود و در این تیم هم ماندگار نشد.
همین قصه برای شهریار مغانلو در سانتاکلارا تکرار شد. زود برگشت و پس از عضویت موقت در پرسپولیس، این سپاهان بود که رقمی چشمگیر برای رضایتنامهاش به تیم پرتغالی پرداخت. درست مانند استقلال برای جذب جعفر سلمانی از پورتیمننزه.
قضیه مهدی قایدی بی‌سابقه است. در شباب امارات موفق نبود و با رقمی هنگفت، قرضی به استقلال برگشت. عرف فوتبال دنیا در انتقال قرضی این است که پول رد و بدل نمی‌شود. بلکه کل یا بخش عمده از حقوق بازیکن را تیمی می‌پردازد که او تحت قرارداد دائمی‌اش است (و نه تیم قرضی).
استقلال این اقدام غیرمتعارف را در قبال محمد محبی تکرار کرد و برای انتقال قرضی به سانتاکلارا پول داد. اما برای فصل جاری، توان اخذ رضایتنامهاش را نداشت. از خوش اقبالی محبی، با توجه به خروج گسترده بازیکنان خارجی از روسیه، توانست به روستوف بپیوندد.
وحید امیری انتقال ناموفق دیگری بود که از ترکیه برگشت. مانند فرشاد احمدزاده (وروتسواف لهستان)، رضا شکاری (روبین کازان)، محمدمهدی مهدیخانی (واراژدین کرواسی)، رضا اسدی (سنت پولتن اتریش)، محمدرضا آزادی (پانه‌تولیکوس یونان)، ایمان سلیمی (سِرد اسلواکی) و یونس دلفی (گوریتسا کرواسی).
آریا برزگر به تیمی در بلاروس پیوست و خیلی زود برگشت. او با وجود سابقه عضویت در چند تیم لیگ برتری، هنوز گلی در ایران به ثمر نرسانده است.
پیام نیازمند از سپاهان به پورتیموننزه رفت. در به دست آوردن جایگاه ثابت ناکام ماند و به سپاهان برگشت. رسانه‌ها به نقل از منابع پرتغالی، رقم رضایتنامهاش را یک میلیون دلار عنوان کردند اما سپاهان تکذیب کرد. در هر صورت، رقم بازگرداندنش، بیش از مبلغ دریافتی هنگام فرستادنش بود.
پیش از او، علیرضا بیرانوند پس از تبدیل به دروازه‌بان سوم آنتورپ، به بوآویشتا رفت، اما مجدداً نیمکتنشین شد و با رقم رضایتنامهای که رسانه‌ها ۶۰۰ هزار یورو عنوان کردند، به پرسپولیس برگشت.
از فصل قبل تا لیگ جدید، بازیکنانی چون کاوه رضایی، پورعلی گنجی، کنعانی، خلیل‌زاده، فرشید اسماعیلی و مهرداد محمدی هم به ایران برگشتند. زاهدی نیز که در لیگ مجارستان نیمکت نشین بود، اینک در ایران است.
روزنامه خراسان در گزارشی با عنوان «بازگشت لژیونرها با دست خالی» نوشت: «کیفیت بازیکنان داخلی که در لیگ خودمان بر سر قراردادهای نجومی‌شان دعواست، در لیگ‌های معمولی [خارج از کشور] هم به چشم نمی‌آید و این فوتبال ماست که خالی از استعداد شده.»
این روزنامه انتخاب‌‌‌‌‌‌های غلط، عدم روحیه حرفهای، نداشتن صبر، بلد نبودن زبان و مشاوره اشتباه را از جمله دلایل برگشت خوردن صادرات فوتبال ایران به اروپا می‌داند.
از نگاه خود لژیونرها، به این دلایل باید گذرنامه جمهوری اسلامی را هم اضافه کرد که هنگام تردد باشگاه‌ها برای بازی جام‌های اروپایی، بارها در فرودگاه‌های مختلف مسئله‌ساز شده است. طبیعتاً هیچ باشگاه حرفهای در اروپا، خواهان معطلی مکرر در فرودگاه‌ها برای کنترل امنیتی یک یار ایرانی‌اش نیست.
اما دلیل اصلی، مرغوبیت فنی است. باشگاه شارلروا که به دلیل ایرانی بودن مالکانش همواره بازیکنان ایرانی را به خدمت می‌گیرد، امسال بازیکن ایرانی ندارد.
شارلروا ترجیح داد حسین‌زاده را به ایران برگرداند و در عوض، بازیکن فلسطینی به نام عدی دباغ را به خدمت گرفت.
حسین‌زاده از شاراروا به تراکتور پیوسته است. این باشگاه مدعی است ۳۰۰ هزار یورو هزینه کرده اما باشگاه استقلال می‌گوید رقم رضایتنامهاش برای استقلال ۸۰۰ هزار یورو بوده.
این روند وارونه را خبرگزاری فارس، «مهاجرت معکوس» نامیده و با یادآوری قاعده ارزآوری بازیکنان انتقالی به اروپا نوشته است: «لژیونرها باعث خروج ارز از کشور به سود باشگاه‌های خارجی می‌شوند.»
در حال حاضر و با آغاز فصل جدید فوتبال در اروپا، صیادمنش، قلیزاده، آزمون، حسینی و علیپور به دلیل مصدومیت هنوز بازی نکرده‌اند. قدوس فعلاََ بدون تیم است. محمدی فرصت قرار گرفتن در ترکیب آاک را پیدا نکرده. وایله هم از عزت‌اللهی استفاده نمی‌کند.
مهدی طارمی، علیرضا جهانبخش، صادق محرمی، کریم انصاری‌فرد، علی کریمی، حاج‌صفی و محمد محبی تنها بازیکنان ایرانی هستند که در فصل جدید اروپا، برای تیم‌هایشان به میدان رفته‌اند.
با توجه به پا به سن گذاشتن اکثر این بازیکنان، لیگ داخلی هنوز جانشینانی برای آنها پرورش نداده که مهیای پیوستن به لیگ‌های معتبر اروپا باشند.
