در چند سال گذشته استارت‌آپ‌های ایرانی به‌شدت در حال رشد بودند، اما با مشکلات اقتصادی در یک سال اخیر برخی از این استارت‌آپ‌ها با مشکلات جدیدی در توسعه خود روبه‌رو شده‌اند.
براساس آمار ارائه شده از سوی مرکز توانمندسازی کسب‌وکارهای نوپا فاوا، استارت‌آپ‌ها در سال ۹۶ در مقایسه با سال ۹۲، تا ۳۲ برابر رشد کرده بودند. در این مدت بسیاری از استارت‌آپ‌هایی مانند دیجی کالا، آپارات، بازار و اسنپ به شرکت‌های بسیار بزرگی با گردش مالی و کارکنان زیاد تبدیل شده‌اند. اما مشکلات اخیر اقتصادی سبب شده است این شرکت‌ها با چالش‌های جدیدی روبرو شوند و بسیاری از آنها تعدیل نیروی گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند.
براساس آمار ارائه شده از سوی مرکز توانمندسازی کسب‌وکارهای نوپا فاوا، استارت‌آپ‌ها در سال ۹۶ در مقایسه با سال ۹۲، تا ۳۲ برابر رشد کرده بودند. در این مدت بسیاری از استارت‌آپ‌ها به شرکت‌های بسیار بزرگی با گردش مالی و کارکنان زیاد تبدیل شده‌اند. اما مشکلات اخیر اقتصادی سبب شده است این شرکت‌ها با چالش‌های جدیدی روبرو شوند و بسیاری از آنها تعدیل نیروی گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند.
البته پیش از به وجود آمدن بحران اقتصادی اخیر به دلیل افزایش قیمت ارز و تحریم‌های جدید اقتصادی آمریکا، برخی کارشناسان رشد تعدادی از این شرکت‌ها را حبابی عنوان می‌کردند.
بسیاری از این شرکت‌های نوپا به دلیل نداشتن سازمانی منسجم، با شتاب سعی در بزرگ کردن سازمان خود داشتند بدون آنکه این کار براساس موارد علمی و با زیرساخت‌های لازم همراه شود. در این میان می‌توان به دیجی‌کالا اشاره کرد که با تقیلد از آمازون، رفتار می‌کرد اما بزرگ شدن بیش از حد سبب شد با اولین بحران اقتصادی درهم ریزد و بسیاری از افرادی را که تنها چند ماه از استخدام آنها می‌گذشت اخراج و تعدیل نیرو کند.
بسیاری از این استارتاپ‌ها در شروع حرکت به دلیل کوچک و چابک بودن نسبت به سیستم‌های سنتی سبب تمایل کاربران ایرانی برای استفاده از خود شدند. اما هرچقدر که این شرکت‌ها بزرگ می‌شدند خدمات آنها پر ایرادتر می‌شد. به عنوان نمونه اسنپ در ابتدا توانست موج جدیدی در زمینه حمل‌و‌نقل اینترنتی ایران ایجاد کند اما همزمان با بزرگ شدن، هر روز شکایت‌های زیادی از این شرکت ثبت می‌شد و در چندین نمونه حتی کار به پلیس کشیده شد؛ از دزدی گرفته تا جرم‌های دیگر و نفوذ غیرقانونی به موبایل کاربران مواردی هستند که از مشکلات زیادی در اسنپ حکایت دارند.
بسیاری از استارت‌آپ‌های ایرانی هم در همان ابتدای راه ماندند یا شکست خوردند.
سحر افاضلی، یک کارشناس حوزه استارت‌آپ به سایت تکنولوژی دیجیاتو گفته است «استارت‌آپ‌ها در ایران بیشتر افزایش داشته‌اند تا رشد، چرا که مفهوم رشد، یک مفهوم کیفی است و با شاخص مختلفی ارزیابی می‌شود. شاید یکی از دلایل علاقه جوانان ایرانی به فضای استارت‌آپ و بطور ویژه کسب وکارهای مرتبط با تکنولوژی، افزایش ضریب نفوذ اینترنت در ایران باشد. ورود اینترنت و گسترش آن، به ارتباط و کسب اطلاع از تجربیات کشورهای دیگر منجر شده است و در نهایت باعث شده تا این فضا برای جوانان جذاب شود».
روزنامه دنیای اقتصاد هم در گزارشی نوشته است مشکلات استارت‌آپ‌ها در ایران با مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های جدید آمریکا در حال افزایش است. این روزنامه نوشته است « برخی از استارت‌آپ‌های شناخته‌شده، با تغییر مدل کسب و کارشان سعی دارند از این بحران اقتصادی گذر کنند، با این حال، خیلی از آنها به خاطر چالش‌هایی مانند تامین سرمایه با شرایط سختی روبه‌رو شده‌اند».
ناصر غانمزاده، کارشناس حوزه استارت‌آپ‌ها به این روزنامه گفته است: « افزایش قیمت ارز، گذشته از اینکه هزینه بالایی برای تامین ابزارها، هاستینگ و شبیه این‌ها دارد، موجب بالا رفتن هزینه استخدام نیروی انسانی شده است.»
او افزوده است « همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد تا استارت‌آپ‌ها زودتر از آنچه که انتظار می‌رفت با کمبود سرمایه مواجه شده و به دنبال تامین منابع مالی بیشتری باشند. این در حالی است که فضای اکوسیستم استارت‌آپ کشور که پیش از این با چالش کمبود سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر یا جسورانه روبه‌رو بود، دوباره در شرایط مالی بدتری، این وضعیت را تحمل کند».
البته استارت‌آپ‌ها در کشورهای دیگر هم گاه با شکست روبه‌رو می‌شوند؛ به عنوان مثال از هر ۱۰ استارت‌آپ در سیلیکون ولی ۹ استارت‌آپ محکوم به شکست است. بیشتر آنها نیز در شش ماه اول شکست می‌خورند.
اما می‌توان درصد شکست را کاهش داد.
برخی کارشناسان معتقدند استفاه از پتانسیل‌های بازار سنتی و پیوند دادن آن با ویژگی‌های بازارهای تازه، موفق‌ترین استارت‌آپ‌ها را شکل داده است. از طرفی هر کسب‌و‌کار تازه می‌تواند در بحران نیز به دنبال فرصت‌های جدیدی باشد.
مثلا کارشناسان اقتصادی می‌گویند به دلیل افزایش قیمت لوزام خانگی تعمیر این وسایل بیشتر از قبل مورد توجه قرار خواهد گرفت و استارت‌آپ‌های تازه ای می‌توانند وارد این فضا شوند و به موفقیت برسند.
