ایران روز سهشنبه ۱۳ تیرماه بهعنوان عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای به رهبری چین و روسیه انتخاب شد.
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، رئیس دورهای این پیمان دستهجمعی، با استقبال از این امر اعلام کرد که ایران رسماً بهعنوان نهمین عضو این سازمان انتخاب شد.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، نیز با استقبال از عضویت ایران گفت: «وظیفهٔ ماست که به ایران کمک کنیم در تمام زمینهها در سازمان همکاریهای شانگهای فعال باشد».
رسانههای بینالمللی تلاش چندین ساله جمهوری اسلامی برای عضویت در این پیمان را در راستای کاهش انزوای بینالمللی دولت تهران عنوان کردهاند؛ اگرچه هنوز معلوم نیست عضویت در شانگهای چه تأثیر مهمی بر این موضوع خواهد داشت.
ایران سالهاست که برای عضویت در این نهادِ عمدتاً امنیتی که با مشارکت چین، روسیه و کشورهای آسیای میانه همراه با هند و پاکستان برای جلوگیری از نفوذ غرب و ناتو در سال ۲۰۰۱ راهاندازی شده است، تلاش میکند.
تهران شهریور پارسال نهایتاً با حمایت روسیه و چین، از امضای اسناد تعهدات تهران در سازمان همکاری شانگهای خبر داد.
ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران در اجلاس شانگهای که بهصورت آنلاین برگزار شد، گفت این پیمان میتواند افقهای جدیدی از «همگرایی منطقهای و همکاریهای امنیتساز» را بنا نهد.
او اظهار امیدواری کرد که عضویت ایران در سازمان «خاص و تأثیرگذار» شانگهای، بستر تأمین امنیت جمعی، رهنمون شدن به سوی توسعه پایدار، گسترش پیوندها و ارتباطات، تقویت وحدت، احترام به حق حاکمیت کشورها و هم افزایی برای مقابله با تهدیدات محیط زیستی را فراهم کند.
آقای رئیسی در ادامه گفت ایران بر این باور است که شانگهای، سازمانی «در حال رشد با شاخصها و ظرفیتهای قابل توجه و جایگاه ممتاز است و مزایای این عضویت رسمی ایران در شانگهای در تاریخ ماندگار» خواهد شد.
خبرگزاری ایرنا نیز از قول «کارشناسان» مدعی شده است ایران با پیوستن رسمی به این سازمان به نقطه کلیدی در تقاطع طرحهای «ابتکار کمربند و جاده» و شمال-جنوب تبدیل میشود.
این ادعا در حالی است که چین طی سالهای گذشته مسیر آسیای میانه، قفقاز و ترکیه را برای ترانزیت کالاها در قالب طرح «ابتکار کمربند و جاده» انتخاب کرده و سرمایهگذاریهای عظیمی نیز در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس انجام داده است.
در مورد مسیر شمال-جنوب نیز ایران هنوز خطوط آهن چابهار-زاهدان، همچنین رشت-آستارا را برای تبدیل به کشور ترانزیت در مسیر خلیج فارس-روسیه تکمیل نکرده است.
به هر ترتیب، آقای مودی نیز در جریان اعلام خبر پیوستن ایران به پیمان شانگهای، اعلام کرد ورود اعضای جدید نشان از اهمیت این گروه دارد.
در نشست روز سهشنبه اعضای این سازمان، امنیت منطقهای، اقتصادی، امنیت غذایی، تغییرات زیست محیطی و وضعیت افغانستان در دستور کار مذاکرات قرار دارد.
ایران طی یک سال گذشته با ارسال صدها پهپاد به روسیه، نقشی چشمگیر در هدف قرار گرفتن زیرساختهای غیرنظامی و مناطق مسکونی اوکراین داشته است. چین نیز تنها مشتری نفتی ایران و بزرگترین صادرکننده کالا به این کشور است؛ اگرچه به خاطر تحریمهای بینالمللی نفت ایران را از طریق واسطهها و با تخفیفهای گسترده خریداری میکند.
شی جی پینگ رئیسجمهوری چین نیز در سخنرانی روز سهشنبه خود از ایران، روسیه و دیگر کشورهای عضو شانگهای خواست «همبستگی خود را حفظ کرده و مقابل تحریمها ایستادگی کنند».
ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه نیز با اعلام «ایستادگی قاطعانه مقابل فشارها و تخریبات» اعلام کرد از حمایت اعضای شانگهای از کشورش تشکر میکند.
او همچنین در پی شورش اخیر نیروهای مزدور نظامی واگنر، مدعی «اتحاد و ثبات» در کشورش شد.