پایگاه اطلاع رسانی دولت در گزارشی اعلام کرد که در لایحه بودجه سال ۹۷، راهکار تامین منابع برای اشتغال‌زایی، افزایش قیمت بنزین و گازوئیل به ۱۵۰۰ و ۴۰۰ تومان برای هر لیتر عنوان شده است و مهمترین دلیل آن، رسیدن قیمت بنزین و گازوئیل به قیمت فوب خلیج فارس است.
قیمت فوب خلیج فارس، قیمت بنزین وارداتی یا صادراتی کشور در بنادر خلیج فارس است.
این گزارش که روز سه‌شنبه ۲۸ آذر در پایگاه اطلاع رسانی دولت منتشر شده است، می گوید که در حال حاضر، شکاف زیادی بین قیمت سوخت در ایران با کشورهای اطراف وجود دارد. «به عنوان نمونه، در حالی که قیمت گازوئیل در کشورمان ۳۰۰ تومان است. این قیمت در بسیاری از کشورهای اطراف ۶۰۰۰ تومان است واین مساله زمینه را برای افزایش قاچاق و مشکلات این چنینی فراهم کرده است. در واقع، به دولت این اجازه داده شده تا از محل افزایش قیمت سوخت درآمدزایی کند».
در این گزارش اضافه شده است که «بر اساس بودجه ۹۷، قیمت بنزین لیتری ۱۵۰۰ و گازوئیل ۴۰۰ تومان پیشنهاد شده و البته دولت در اجرای آن مختار است و هنوز زمان آن مشخص نیست. این لایحه در صورت موافقت مجلس، ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت دارد و برنامه ریزی شده تا این منابع صرف اشتغال شود».
هم اکنون قیمت بنزین عادی در ایران یک هزار تومان است و بعد از تایید مجلس و شورای نگهبان، طرح افزایش قیمت می تواند اعمال شود.
در این میان، روزنامه «جامعه فردا» چاپ تهران، روز سه‌شنبه به نقل از یک منبع آگاه در دولت حسن روحانی از افزایش بهای بنزین در روز جمعه، یعنی سه روز دیگر، خبر داد.
این روزنامه به نقل از این منبع دولتی که نام او اعلام نشده است، خبر داد که بر اساس نظر دولت، بنزین معمولی از نخستین روز زمستان گران می‌شود و لیتری ۱۵۰۰تومان فروخته خواهد شد.
پیش از این، محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت، از احتمال افزایش قیمت بنزین برای تامین کسری درآمد دولت بر اساس مصوبه بودجه سال ۹۶ خبر داده بود.
انتشار خبرهایی مبنی بر حذف بخش‌هایی از یارانه سوخت در روزهای گذشته و همزمان با شروع مباحثات مجلس درباره بودجه سال آینده، با انتقادهایی بین کاربران شبکه های اجتماعی روبرو شده است.
دولت روحانی اوایل آذرماه نیز در پی بالا گرفتن انتقادها از افزایش قیمت نان، دستور تعلیق این افزایش قیمت را صادر کرد. با این همه، بر اساس گزارش ها، یارانه نقدی نان و گندم به پنج هزار میلیارد تومان، یعنی نصف میزان سال جاری کاهش خواهد یافت.
دولت ایران از سال ۱۳۸۹ تاکنون افزایش قیمت بنزین و گازوئیل را برای رها شدن از بار سنگین یارانه های انرژی آغاز کرد. اما بر اساس گزارش‌های صندوق بین المللی پول که همواره مشوق دولت‌ها برای حذف یارانه‌های انرژی بوده، افزایش قیمت بنزین در ایران طی دوره های گذشته اثرات تورمی «بسیار چشمگیر» داشته است.
آمارهای بانک جهانی نیز حاکی است که ایران در سال ۱۳۸۸ حدود ۷۷ میلیارد دلار صرف یارانه های انرژی کرده که برابر ۲۷ درصد از کل تولید ناخالص داخلی ایران بوده است.
این رقم در سال ۲۰۱۶ میلادی، به‌خاطر افزایش قیمت حامل‌های سوخت، همچنین کاهش قیمت نفت خام در سال‌های گذشته به حدود ۳۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار کاهش یافته که ۱۶ میلیارد دلار آن صرف یارانه‌های محصولات نفتی شده است. اما به جز یارانه‌های انرژی، خود یارانه‌های نقدی در سال گذشته بار سنگینی بر دوش دولت بود. بانک جهانی می‌گوید که ایران در چند سال گذشته سه میلیون شهروند پردرآمد را از لیست یارانه بگیران حذف کرده، اما هنوز هم در سال ۲۰۱۶، معادل سه درصد کل تولید ناخالص داخلی صرف پرداخت یارانه‌های نقدی شده است.
ایران از ابتدای «سیاست هدف‌مندی یارانه‌ها» تا نیمه سال جاری، بیش از ۶۰ میلیارد دلار برای یارانه‌های نقدی صرف کرده است.
در این میان، بر اساس گزارش‌ها، دولت حسن روحانی دوباره در نظر دارد تا در بودجه سال جاری هم یارانه‌های نقدی را کاهش دهد و هم قیمت کالاهای یارانه ای را افزایش دهد و منابع آن بنا به گفته دولت، صرف اشتغال‌زایی شود.
تاثیر حذف یارانه ها بر تورم
پایگاه اطلاع رسانی دولت ایران در گزارش خود تاثیر افزایش قیمت بنزین به نرخ ۱۵۰۰ تومان بر تورم را زیر یک درصد عنوان کرده است.
صندوق بین المللی پول و سازمان ملل متحد در تازه ترین گزارش‌های خود با اشاره به برنامه دولت ایران برای ادامه افزایش قیمت حامل‌های سوخت گزارش داده‌اند که تورم تک رقمی دو سال گذشته، در سال آینده به نزدیک ۱۱ درصد خواهد رسید. دراین ارتباط، تورم سال جاری ۹.۶ درصد ارزیابی شده که یک درصد بیشتر از سال گذشته است.
بر اساس گزارش‌ها، ایران بعد از چین بزرگترین یارانه دهنده به حامل‌های انرژی در جهان است.
الهام شبان، مدیر مرکز مطالعات نفت خزر، در گفت‌وگو با رادیو فردا با اشاره به اینکه «ایران چاره‌ای جز افزایش قیمت حامل‌های انرژی ندارد» می افزاید: «این کاری است که همه کشورهای یارانه دهنده به بخش انرژی انجام می‌دهند و به شدت مورد تاکید سازمان‌های بین المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی است که ارزیابی کرده است در سطح جهانی طی سال گذشته ۲۶۰ میلیارد دلار یارانه به حامل‌های انرژی پرداخت شده است».
وی می افزاید: «این موضوع باعث مصرف فزاینده انرژی و تحمیل هزینه های سرسام آور به دولت‌ها شده است ولی بار تورمی حاصل از حذف یارانه‌ها نیز درنهایت بر دوش مردم خواهد بود».
آقای شبان می گوید که برای نمونه ازبکستان طی دو سال گذشته سه بار قیمت بنزین را افزایش داده است که در کل، باعث شد قیمت بنزین ۹۰ درصد افزایش یابد. همچنین جمهوری آذربایجان از سال ۲۰۱۳ تاکنون دو بار قیمت بنزین را افزایش داده که در کل، قیمت آن را ۵۹ درصد افزایش داده است.
به‌گفته وی، ترکمنستان پنج سال پیش ارائه بنزین رایگان سهمیه ای به مردم را متوقف کرد و بنا به مصوبه دولت، از اول سال جاری میلادی قیمت‌های بنزین دوباره افزایش خواهد یافت.
آقای شبان با اعلام اینکه تاثیر افزایش قیمت بنزین بر تورم در اقتصادهای تک محصولی همواره بالا است،می افزاید: «تورم در ازبکستان در سال گذشته ۵.۷ درصد بود که در سال جاری به ۱۲.۷ درصد افزایش یافت. تورم جمهوری آذربایجان نیز طی دو سال گذشته بعد از سال‌ها دو رقمی شد و به ۱۲.۶ درصد رسید».
وی گفت که عوامل زیادی بر این تورم تاثیر دارد و دقیقا نمی‌توان گفت چه میزان از تورم بستگی به افزایش قیمت بنزین دارد. «برای نمونه ارزش پول آذربایجان و ازبکستان طی دو سال گذشته دو برابر نسبت به دلار کاهش یافته است که خود عامل تورمی است».
بر اساس گزارش رسمی وزارت نفت، ایران در نیمه سال روزانه ۱۳ میلیون و ۳۸۰ هزار لیتر واردات بنزین داشته که نسبت به دور مشابه سال گذشته افزایشی ۱۶ درصدی نشان می دهد.
کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز از دو سال گذشته افزایش قیمت بنزین و دیگر حامل‌های انرژی را اعمال کرده‌اند. عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ قیمت بنزین را افزایش داد و تا سال ۲۰۲۰ در نظر دارد قیمت بنزین را ۸۰ درصد افزایش دهد.
