مردم اسرائیل از بامداد دوشنبه ۱۶ مهرماه در برنامههای مختلفی برای بزرگداشت نخستین سالگرد حمله ناگهانی گروه افراطی حماس به خاک این کشور شرکت کردهاند.
حمله گروه افراطی حماس که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا هم تروریستی شناخته میشود، منجر به آغاز جنگی خونین و طولانی شد که حالا به لبنان هم کشیده شده است.
سالگرد آغاز جنگ غزه همزمان شده با تشدید بحران نظامی و امنیتی در یمن، سوریه، عراق و کرانه باختری. در همین حال، دو حمله نظامی مستقیم جمهوری اسلامی ایران به خاک اسرائیل طی شش ماه اخیر هم، احتمال اقدام تلافیجویانه اسرائیل علیه ایران و نگرانیها از وقوع یک جنگ منطقهای را افزایش داده است.
آیینهای یادبود قربانیان اسرائیلی حمله هفتم اکتبر در ساعت ۶ و ۲۹ دقیقه بامداد دوشنبه آغاز شد؛ درست همزمان با آغاز حمله گروه افراطی حماس در سال گذشته؛ حملهای که به عنوان مرگبارترین روز در تاریخ اسرائیل ثبت شد. در پانزدهم مهرماه ۱۴۰۲، یکهزار و ۱۴۵ تن از جمله ۷۷۹ غیر نظامی در اسرائیل کشته شدند. در میان قربانیان، ۳۸ کودک هم وجود داشتند.
حماس در چند ساعت حمله و حضور نیروهایش در خاک اسرائیل ۲۵۱ تن را هم از شهرکها و کیبوتصهای جنوب اسرائیل ربود؛ رویدادی که احساس امنیت بسیاری از شهروندان اسرائیلی را از بین برد و اعتماد آنها را به رهبری کشورشان و به ارتش برای رسیدن به موقع در هنگام خطر متزلزل کرد.
خانوادههای گروگانها و حامیان آنها که در یک سال گذشته تجمعها و راهپیماییهای اعتراضی زیادی برگزار کردهاند، در سالگرد ربوده شدن عزیزان خود هم در برابر اقامتگاه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در اورشلیم گردهم آمدند.
انجمن خانواده گروگانها در این روز اعلام کرد یکی دیگر از گروگانها به نام عیدان شتیوی، ۲۸ ساله، که از محل جشنواره «نووا» ربوده شد، کشته شده و جسد او همچنان در دست حماس است.
یک نظرسنجی شبکه تلویزیونی «کان» به مناسبت این سالگرد حاکی است که ۸۷ درصد از اسرائیلیها نسبت به «اسرائیلی بودن» خود احساس قویتری دارند، که دلیل آن را روبهرو شدن موجودیت کشورشان با یک خطر حیاتی میدانند.
در همین حال ارتش و پلیس اسرائیل اعلام کردند هشدارهای اطلاعاتی زیادی حاکی از احتمال «حملات تروریستی» در سالگرد حمله هفتم اکتبر در اختیار دارند. روز یکشنبه و در آستانه سالگرد آغاز جنگ غزه، یک عرب-اسرائیلی در ایستگاه مرکزی قطار شهر بئرشبع به روی حاضران در یک رستوران آتش گشود که در نتیجه، یک پلیس زن ۱۹ ساله کشته و ۱۰ تن دیگر زخمی شدند.
سالروز حمله «طوفان الاقصی» در شرایطی فرا رسیده که ارتش اسرائیل از آغاز این هفته عملیات تازهای را در بخشهایی از نوار غزه عملی کرد و از ساکنان بخشهایی از این باریکه خواست که بار دیگر جابهجا شوند.
در طول یکسال جنگ غزه، نزدیک به ۴۲ هزار فلسطینی کشته شدند و این باریکه شاهد ویرانی گستردهای بوده است. در سالگرد جنگ نشانی از تحرکات دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ دیده نمیشود. مذاکرات ماههای گذشته در قطر و مصر هم برای معاملهای که به آزادی ۱۰۱ گروگان اسرائیلی منجر شود، ناکام مانده بود.
گسترش جنگ به لبنان
سالگرد «جنگ غزه» در شرایطی فرا رسید که بخش بزرگی از نیروهای ارتش اسرائیل که در یک سال گذشته در غزه مستقر بودند، به سوی مرزهای شمالی فرا خوانده شدهاند.
ارتش اسرائیل از دو هفته پیش دو لشکر خود را به تدریج وارد جنوب لبنان کرده است. دهها هزار تن دیگر از نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل هم، فرمان بازگشت به خدمت دریافت کردهاند.
ارتش اسرائیل تأکید دارد که عملیات زمینیاش در بخشی محدود از جنوب لبنان «هدفمند» است و از جمله تعدادی از تونلهای حزبالله را کشف کرده است.
همزمان نیروی هوایی اسرائیل دامنه بمبارانها در ضاحیه و نقاط دیگری در لبنان را که ادعا میکند فعالیت شبهنظامیان گروه حزبالله لبنان در آن جریان دارد، گسترش داده است.
حزبالله از یک روز پس از حمله گروه افراطی حماس به خاک اسرائیل، برای حمایت از این گروه متحد تهران، کارزار نظامی علیه اسرائیل را آغاز کرد و با شلیک روزانه راکت و پهپاد انتحاری موجب تخلیه دهها هزار تن از مردم اسرائیل از خانه خود در شمال اسرائیل شد.
عملیات ارتش اسرائیل علیه حزبالله پس از آن تشدید شد که دولت اسرائیل زیر فشار افکار عمومی و آوارگان شمال، ۲۷ شهریورماه، بازگشت امن این جابهجا شدگان را رسماً به اولویتهای خود افزود.
خبرگزاری رویترز میگوید مجموعهای از اقدامات اسرائیل از جمله کشتن سران حماس و بهویژه طرحهای پیاپی با هدف از بین بردن رهبری حزبالله و حملات پیچیده منتسب به اسرائیل در انفجار هزاران پیجر و تجهیزات ارتباطی حزبالله که همگی در یک دوره کوتاه رخ داد، باعث بازگشت «احساس امنیت در میان اسرائیلیها» شده است.
درگیری تازه ایران و اسرائیل
شش روز پیش از نخستین سالگرد حمله حماس به خاک اسرائیل، ایران با ادعای انتقام کشته شدن اسماعیل هنیه، عباس نیلفروشان و حسن نصرالله، ۱۸۱ موشک بالستیک به اسرائیل شلیک کرد. اسماعیل هنیه، رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس، دهم مردادماه در تهران کشته شد و دبیر کل حزبالله لبنان و عضو ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران هم ششم مهرماه، در بمباران اسرائیل در ضاحیه لبنان جان باختند.
اسرائیل تأکید کرده که به حملات جمهوری اسلامی ایران که نخستوزیر اسرائیل آن را «سنگینترین حمله موشکی تاریخ» نامید، پاسخ خواهد داد.
پیشتر احتمالاتی از جمله حمله اسرائیل به تأسیسات هستهای یا نفتی ایران مطرح شده بود. جو بایدن رئیسجمهور آمریکا، ضمن تأکید بر حق اسرائیل برای دفاع از خود، از این کشور خواسته بود از حمله به تأسیسات هستهای ایران خودداری کند و پیشنهاد داده بود که بهجای تأسیسات نفتی هم، گزینههای دیگری را برگزیند. با وجود این، مقامهای اسرائیلی تاکنون نشانی از پذیرش هیچیک از این پیشنهادها بروز ندادهاند و صرفاً از قطعی و سنگینبودن پاسخ به ایران سخن گفتهاند.
در همین حال شبکه «کان» اسرائیل گزارش داده که دولت آقای بایدن روز یکشنبه طرحی را با اسرائیل در میان گذاشته که بر اساس آن اسرائیل از مجموعهای از حمایتهای ویژه سیاسی و تسلیحاتی آمریکا برخوردار شود و در ازای آن، از حملهای سخت به ایران که احتمال گسترش جنگ منطقهای را در بر داشته باشد، دوری کند. مشخص نیست واکنش بنیامین نتانیاهو و اعضای تندروی کابینهاش به چنین طرحی چه باشد.