مرحله رزمی بزرگترین رزمایش هوایی اروپا به نام «اینیوخوس ۲۰۲۲» (ارابه‌ران ۲۰۲۲) روز دوشنبه هشتم فروردین ۱۴۰۱ به مرکزیت پایگاه هوایی آندراویدا در غرب یونان آغاز شد.
در این رزمایش که توسط مرکز تاکتیک‌های هوایی نیروی هوایی یونان برگزار شد، بیش از یکصد هواپیمای جنگنده، هشدار زودهنگام هوابرد، پشتیبانی نزدیک هوایی و هلیکوپترهای نیروهای مسلح یونان، ایالات متحده آمریکا، اسرائیل، ایتالیا، اسلوونی، فرانسه و قبرس حضور داشتند.
رزمایش سالیانه ارابه‌ران از سال ۱۳۹۴ به صورت بین‌المللی توسط نیروی هوایی یونان برگزار شده و از آن تاریخ، نیروی هوایی اسرائیل از شرکت‌کنندگان دائمی و اصلی آن است.
این نیرو هر سال با هشت تا دوازده هواپیمای جنگنده در این رزمایش شرکت می‌کند؛ جنگنده‌هایی متعلق به دو اسکادران شکاری که خلبانان آن‌ها مأموریت‌های هوابه‌هوا و هوابه‌سطح را در شرایطی نزدیک به واقعیت در کنار همتایان خود از نیروهای هوایی یونان و ایالات متحده آمریکا تمرین می‌کنند.
در جریان رزمایش ارابه‌ران ۲۰۲۲، این بار نوبت اسکادران‌های ۲۰۱ و ۲۵۳ نیروی هوایی اسرائیل بود تا با اعزام مجموعاً ۱۱ فروند از جنگنده‌های اف-۱۶آی سوفا (طوفان) خود از پایگاه هوایی رامون به آندراویدا در این رزمایش شرکت کنند. خدمه پروازی این جنگنده‌ها از هشتم تا یازدهم فروردین ۳۲ سورتی پرواز شامل آموزشی و عملیاتی را به انجام رسانده و سرانجام در روز دوازدهم فروردین، پس از انجام مأموریت‌های خود، به پایگاه مادر در اسرائیل مراجعت کردند.
اسکادران‌های ۲۰۱ و ۲۵۳ نیروی هوایی اسرائیل که در اردیبهشت سال گذشته نقش مهمی در عملیات یازده‌روزه جهت انهدام زرادخانه راکتی حماس و جهاد اسلامی فلسطین در نوار غزه ایفا کردند، همچنین در سال‌های اخیر در ده‌ها عملیات برون‌مرزی علیه سپاه قدس و شبه‌نظامیان وابسته به آن در سوریه شرکت کرده‌اند.
رزمایش ارابه‌ران ۲۰۲۲ فرصتی منحصربه‌فرد برای خلبانان این دو اسکادران شکاری نیروی هوایی اسرائیل فراهم کرد تا انجام عملیات‌های بمباران هوایی را در شرایطی که خطر سامانه‌های پدافند هوایی چون تور ام۱ و اس-۳۰۰ وجود دارد، شبیه‌سازی کنند؛ خلبانانی که در کنار ناوبرهای خود به‌زودی از تجارب کسب‌شده در این رزمایش در جریان یک عملیات واقعی بهره خواهند گرفت.
درباره اسکادران‌های ۲۰۱ و ۲۵۳ شکاری چه می‌دانیم؟
هم‌اکنون نیروی هوایی اسرائیل ۳۲۱ فروند هواپیمای جنگنده شامل ۱۲۱ فروند هواپیمای جنگنده ضربتی در اختیار دارد. از این تعداد ۲۵ فروند اف-۱۵آی رآم و ۹۶ فروند اف-۱۶آی سوفا هستند. چهار اسکادران شکاری و یک مرکز آزمایش‌های پروازی این نیرو از جنگنده‌های سوفا بهره‌برداری می‌کنند.
سه اسکادران شکاری از میان اسکادران‌های کاربر جنگنده‌های سوفا در پایگاه هوایی رامون مستقرند. این اسکادران‌ها با شماره‌های ۱۱۹، ۲۰۱ و ۲۵۳ مجموعاً هفتاد فروند از این جنگنده‌ها را در اختیار دارند. سهم اسکادران ۲۰۱ ملقب به اسکادران یکم ۲۳ فروند و سهم اسکادران ۲۵۳ ملقب به اسکادران نقب ۲۷ فروند است.
همان‌طور که در مقدمه ذکر شد، این اسکادران‌ها در جریان عملیات یازده‌روزه جهت مقابله با تهدید راکت‌های غیرهدایت‌شوندهٔ گروه‌های افراط‌گرای فلسطینی در نوار غزه چون حماس و جهاد اسلامی فلسطین در سال گذشته مورد استفاده واقع شدند. عمده تسلیحات مورد استفاده آن‌ها جهت مقابله با انبارهای زیرزمینی حماس در نوار غزه بمب‌های سنگرشکن ساخت ایالات متحده آمریکا بود.
خلبانان و ناوبرهای این اسکادران‌ها همچنین سابقه حضور در ده‌ها عملیات نظامی علیه نیروی قدس سپاه و شبه‌نظامیان وابسته به آن در خاک سوریه دارند. در این راستا این جنگنده‌ها از تسلیحات دورایستا چون موشک‌های کروز دلیله استفاده می‌کنند. از میان این عملیات‌ها می‌توان به عملیات خانه پوشالی اشاره کرد که در جریان آن این جنگنده‌ها ده‌ها هدف وابسته به نیروی قدس سپاه و ارتش عربی سوریه را در خاک این کشور در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ در پاسخ به راکت‌باران بلندی‌های جولان توسط نیروهای نیابتی نیروی قدس سپاه مورد هدف قرار دادند.
آن‌چه اسکادران ۲۵۳ را منحصربه‌فرد می‌کند، شرکت جنگنده‌های آن در کنار جنگنده‌های اسکادران‌های ۶۹ و ۱۱۹ جهت انهدام راکتور اتمی سوریه در منطقه دیرالزور در جریان عملیات بیرون جعبه در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۸۶ بود. جنگنده‌های سوفای این اسکادران از بمب‌های سنگرشکن هدایت ماهواره‌ای بی اِل یو-۱۰۹ با وزن دو هزار پوند جهت انهدام ساختمان این راکتور در دست احداث استفاده کردند.
بررسی عملکرد اسکادران‌های ۲۰۱ و ۲۵۳ در رزمایش ارابه‌ران-۲۰۲۲
همان‌طور که در مقدمه ذکر شد، نیروی هوایی اسرائیل با ۱۱ فروند هواپیمای جنگنده ضربتی اف-۱۶آی سوفا از پایگاه هوایی ۲۵ خود در رامون در رزمایش ارابه‌ران ۲۰۲۲ شرکت کرد. از این میان شش فروند متعلق به اسکادران ۲۰۱ و پنج فروند جمعی اسکادران ۲۵۳ بود.
رهبری عملیات‌های انجام‌شده در جریان این رزمایش بر عهده اسکادران ۲۵۳ قرار داشت و این اسکادران با ۲۷ فروند سوفای در خدمت خود بزرگترین کاربر این نوع از جنگنده در خدمت نیروی هوایی اسرائیل بوده و محل خدمت باتجربه‌ترین و با سابقه‌ترین خلبانان و ناوبران این نوع از جنگنده در خدمت نیروی هوایی اسرائیل است.
هر یک از جنگنده‌های سوفای شرکت‌کننده در رزمایش، ضمن مجهز بودن به دو مخزن سوخت اضافی (هر کدام با قابلیت حمل ۳۷۰ گالون سوخت)، یک تیر موشک مشقی هدایت حرارتی پایتون ۵، یک غلاف هدفگیری لایتنینگ ۲ و یک غلاف ناوبری داشتند.
جهت پایش و فرماندهی و نظارت عملیات‌های هوایی صورت‌گرفته توسط خلبانان و ناوبرهای این جنگنده‌ها، نیروی هوایی اسرائیل روز هشتم فروردین یکی از دو فروند هواپیمای ناچشون ایتام خود را به پایگاه هوایی آندراویدا اعزام کرد. پیش از انجام مأموریت‌های روزانه سوفا‌های شرکت‌کننده در رزمایش، این هواپیمای هشدار زودهنگام هوابرد به پرواز درمی‌آمد و پس از پایان مأموریت‌ها به پایگاه آندراویدا بازمی‌گشت.
خلبانان و ناوبرهای جنگنده‌های سوفا چندین مأموریت رزم هوایی علیه همتایان یونانی خود شبیه‌سازی کردند. در جریان این درگیری‌ها که تمامی در میدان دید خلبان صورت گرفت، خلبانان تاکتیک‌های نبرد نزدیک و تن‌به‌تن موسوم به جنگ سگی (داگ فایت) را شبیه‌سازی کردند. در این راستا، خلبانان اسرائیلی با استفاده از نمایشگرهای تعبیه‌شده در کلاه پروازی خود در حین تعقیب و گریز تلاش می‌کنند عمل قفل تصویرگر حرارتی موشک‌های هوابه‌هوای مشقی پیتون ۵ را بر روی جنگنده حریف به انجام برسانند.
در جریان این رزمایش، خلبانان همچنین عملیات بمباران هوایی با استفاده از بمب‌های سقوط آزاد را در میدان‌های تیر نیروی هوایی یونان تمرین کردند. در مسیر خود به سمت میدان تیر، خلبانان این جنگنده‌ها در میان دره‌های مناطق کوهستانی مرکز یونان پرواز کردند تا از دید رادارهای حریف پنهان بمانند. این مناطق کوهستانی شباهت بسیار زیادی به کوه‌های شرق لبنان، جنوب و جنوب غربی سوریه و همچنین مناطق کوهستانی زاگرس در غرب ایران دارند.
در حالی که خلبان سوفا تمرکز خود را بر پرواز در میان دره‌های مناطق کوهستانی معطوف می‌کند، ناوبر او وظیفه پایش منطقه و مقابله با تهدید موشک‌های هدایت راداری زمین‌به‌هوا و هوابه‌هوای دشمن را بر عهده دارد. در این راستا، نیروی هوایی یونان از سامانه‌های پدافندی تور ام۱ و اس-۳۰۰ پی اِم یو-۱ خود جهت شبیه‌سازی تهدید سامانه‌های پدافندی دشمن استفاده می‌کند.
حضور محدود اما مفید
حضور نیروی هوایی اسرائیل در رزمایش ارابه‌ران هر سال محدود به پنج تا هفت روز است، در حالی که بسیاری از شرکت‌کنندگان دست‌کم ۱۰ روز در رزمایش حضور دارند. با توجه به مدت زمان محدود حضور جنگنده‌های اسرائیلی در این رزمایش، مرحله تمرین و آموزش به‌طور فشرده و بسیار کوتاه انجام می‌شود.
همان‌طور که اشاره شد، حضور نیروی هوایی اسرائیل در رزمایش ارابه‌ران ۲۰۲۲ در روز دوازدهم فروردین ۱۴۰۱ به پایان رسید. در صبح آن روز، هواپیمای هشدار زودهنگام ناچشون ایتام و پس از آن جنگنده‌های سوفا پایگاه هوایی آندراویدا را به مقصد رامون در اسرائیل ترک کردند. پس از ترک پایگاه، این جنگنده‌ها یک دسته شش‌فروندی و یک دسته پنج‌فروندی موسوم به سرنیزه تشکیل دادند.
در مسیر بازگشت به اسرائیل، هر یک از جنگنده‌ها از یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان بوئینگ کِی سی-۷۰۷ اسکادران ۱۲۰ نیروی هوایی اسرائیل بر فراز دریای مدیترانه سوخت دریافت کردند.
وظیفه انتقال تجهیزات زمینی و پرسنل زمینی شامل تکنسین‌ها و مهندسان تعمیر و نگهداری اسکادران‌های ۲۰۱ و ۲۵۳ بر عهده یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان کِی سی-۱۳۰اِچ آی کارناف و یک فروند هواپیمای ترابری متوسط سی-۱۳۰جِی-۳۰ بود. این دو هواپیما پس از بارگیری تجهیزات و سوار کردن پرسنل زمینی، آندراویدا را به مقصد رامون ترک کردند.
در ساعت دو بعدازظهر به وقت محلی روز دوازدهم فروردین، مراسمی رسمی با حضور فرمانده نیروی هوایی یونان، ریاست ستاد مشترک این کشور و زیر دفاع آن در مرکز تاکتیک‌های هوایی نیروی هوایی یونان در پایگاه آندراویدا برگزار شد که در جریان آن فرمانده طرح و برنامه نیروی هوایی اسرائیل به همراه شماری دیگر از مقامات این نیرو حضور داشتند.
خلبانان و ناوبرهای جنگنده‌های سوفا از اسکادران‌های ۲۰۱ و ۲۵۳ شکاری نیروی هوایی اسرائیل تجارب ارزشمند کسب‌شده خود در جریان رزمایش ارابه‌ران ۲۰۲۲ را در مقابله با تهدیدات امنیتی ناشی از اقدامات خرابکارانه گروه‌های نیابتی وابسته به نیروی قدس سپاه در سوریه و نوار غزه به کار خواهند گرفت.
