یک مقام مرزبانی طالبان روز چهارشنبه ۱۷ آبان گفت تعداد مهاجرانی که از ایران به افغانستان بازمی‌گردند طی ماه گذشته دو برابر شده و به گفته مهاجران، فشارها در ایران برای اخراج آن‌ها افزایش یافته است.
عبدالله قیومی، رئیس امور پناهجویی در گذرگاه مرزی اسلام قلعه در غرب شهر هرات، گفت طی چهار روز گذشته فقط در این نقطه حدود ۱۵ هزار مهاجر با عبور از مرز به افغانستان بازگشته‌اند.
وضعیت در مرزهای شرقی افغانستان با پاکستان بدتر است. دولت پاکستان حدود دو ماه پیش به ۱.۷ میلیون نفر از اتباع افغانستان که آن‌ها را «مهاجران غیرقانونی» توصیف می‌کند دستور داد که از اول ماه نوامبر باید از آن کشور خارج شوند.
عبدالله قیومی افزود: «همزمان با صدور دستور اخراج هم میهنان ما در پاکستان تعداد مهاجرانی که از ایران بازمی‌گردند نیز افزایش یافت.»
به گفته او، تعداد مهاجرانی که هر روز از ايران به افغانستان برمی‌گردند در مقایسه با ماه قبل تقریبا دو برابر شده و از حدود هزار و ۵۰۰ تا دو هزار نفر در روز به حدود سه هزار تا چهار هزار و ۵۰۰ نفر افزایش یافته است.
آقای قیومی افزود: «دولت ایران رسما مسئله اخراج مهاجران افغانستانی را اعلام نکرده است ولی ما شاهد هستیم که هر روز تعداد مهاجرانی که به کشور بازمی‌گردند رو به افزایش است.»
گفته می‌شود اتباع افغانستان، حتی آن‌هایی که مدارک لازم برای ورود و اقامت در ایران دارند، به محض عبور از گذرگاه مرزی اسلام قلعه در ایران، بازداشت و به افغانستان بازگردانده می‌شوند.
عبدالرحیم احمدی، ۴۷ ساله، گفت به مدت ۱۱ سال با مدارک قانونی در ایران سکونت داشته ولی اخیرا به محض بازگشت به ایران بازداشت و به یک پادگان نظامی منتقل شد و روز دوشنبه به افغانستان بازگردانده شد.
او به خبرگزاری فرانسه گفت: «هیچ سئوال و جوابی در کار نبود. آن‌ها ما را به یک پادگان نظامی بردند و به همین سادگی ما را دیپورت کردند. همسر و فرزندم در ایران هستند. ما در ایران خانه کرایه کرده‌ایم. نمی‌دانم چه باید بکنم.»
ایران که با افغانستان حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد میزبان یکی از پرشمارترین جمعیت‌های مهاجر و پناهجو در جهان است. بخش اعظم این جمعیت اتباع افغانستان هستند که طی چهار دهه اخیر از جنگ گریخته و اکنون به خوبی در جامعه ایران ادغام شده‌اند.
سازمان بین‌المللی مهاجرت تعداد اتباع افغانستانی ساکن ایران را حدود ۴.۵ میلیون نفر تخمین زده است ولی دولت ایران این رقم را بالای پنج میلیون نفر اعلام کرده است.
سازمان بین المللی مهاجرت در گزارش سال ۲۰۲۳ گفت تعداد اتباع افغانستان که ایران را ترک می کنند از تعدادی که وارد این کشور می‌شوند بیشتر است و «دلیل اصلی آن سختگیری و فشارهای حکومت ایران در سال‌های اخیر است.»
مقامات و نهادهای مسئول در ایران به درخواست خبرگزاری فرانسه برای اظهارنظر در مورد افزایش چشمگیر خروج مهاجران افغان پاسخ ندادند.
ولی خبرگزاری دولتی ایرنا چندی پيش به نقل از یک مقام نیروی انتظامی گزارش داد که طی چهار روز گذشته بیش از ۱۵ هزار «مهاجر غیرقانونی» به افغانستان بازگشته‌اند و در سال جاری خورشیدی حدود ۳۲۸ هزار نفر دیپورت شده‌اند.
هیئتی از مقامات حکومت طالبان به ریاست ملا عبدالغنی برادرآخوند، معاون نخست‌وزیر در امور اقتصادی، هفته گذشته به تهران سفر کرد.
حکومت طالبان در بیانیه‌ای گفت که در جریان گفتگوهای دو طرف در مورد توسعه روابط تجاری، حسین امیرعبدالهیان، وزیر خارجه ایران، تعهد داده که «مسائل مربوط به پناهجویان» را حل کند.
