رادیو عمومی ملی آمریکا، انپیآر، در گزارشی با اشاره به ادامه مبارزه ایرانیها برای حقوق زنان نوشته است که معترضان در حال یافتن راههای جدید برای شنیده شدن صدای خود هستند.
این گزارش که روز سهشنبه ۳۰ خرداد منتشر شد، میافزاید اعتراضات مردمی در ایران به قوانینی که زنان را مجبور به پوشش و حجاب اجباری مورد تایید جمهوری اسلامی میکند، ظاهرا پایان یافته، اما مبارزه برای احیای حقوق زنان ادامه دارد.
پیتر کنیون، خبرنگار این رسانه آمریکایی در استانبول، میگوید از طریق واتساپ با برخی از شهروندان ایرانی صحبت کرده و از جمله میدانهای جدید نبردِ زنان برای دستیابی به حقوق انسانی خود، مراکز خرید و مشاغل خصوصی است.
طرلان ۳۶ ساله، محقق و تحلیلگر بازار، از تهران که بهدلیل نگرانی از اقدامات تلافیجویانه رژیم جمهوری اسلامی نخواست نام خانوادگیاش در گزارش ذکر شود، گفته است اعتراضات گسترده با کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد ممکن است ظاهرا متوقف شده باشد، اما مبارزه برای حقوق زنان قطعا ادامه دارد.
بهگفته او، مشاهده نشانهها و دستاوردهای اعتراضات کار سختی نیست: «برای مثال، برای دههها، مقامات جمهوری اسلامی کسبوکارها را مجبور میکردند به زنان بدون حجاب اجباری اجازه حضور در محل را ندهند وگرنه تعطیل میشوند. در گذشته، کسبوکارها به طور معمول به زنان هشدار میدادند که روسری بپوشند یا آنجا را ترک کنند. اما حالا دیگر آنها را اذیت نمیکنند».
او در ادامه گفته است بعد از اعتراضات، برخی از مراکز به خاطر حضور زنان بدون حجاب اجباری بسته و دوباره باز شدند، اما باز هم صاحبان مغازهها، رستورانها و اماکن به زنان بدون حجاب اجباری هشدار نمیدهند و کاری به آنها ندارند.
طرلان در ادامه میگوید قبلا، اگر در رستورانها روسری زنی میافتاد، پیشخدمت با عجله به او هشدار میداد که حجابش را دوباره سر کند، اما دیگر چنین وضعیتی وجود ندارد.
معین خزائلی، حقوقدان و مشاور سازمانهای حقوق بشر در سوئد، نیز به این رسانه گفته است بیتردید هنجارهای جامعه ایران از زمان مرگ مهسا امینی در حال تغییر است، اما متأسفانه نگرش حکومت تغییر نکرده است.
آقای خزائلی برای نمونه میگوید، مقامات جمهوری اسلامی در اوایل سال جاری میلادی (بهمنماه) برای هزاران معترض، حکم عفو اعلام کردند. اما پس از «درو کردن تبلیغات مثبت»، مجموعه جدیدی از محاکمهها را به راه انداختند: بسیاری از معترضان اکنون با اتهامات جدیدی روبرو هستند که در گذشته با آن مواجه نبودند.
خبرنگار «انپیآر» در ادامه با اشاره به تلاش مجلس شورای اسلامی برای تصویب قوانین سختگیرانه حجاب مینویسد تحلیلگران میگویند که تندروها بر تنبیه و سرکوب شدیدتر معترضان تمرکز کردهاند.
تارا سپهریفر، از دیدهبان حقوق بشر، نیز گفته است به نظر میرسد مقامات، بهویژه نگران بیحجابی بازیگران زن و دیگر زنان سرشناس ایرانی هستند، زیرا این پیام را به میلیونها زن ایرانی میدهد که آنها نیز میتوانند در صورتی که دلشان بخواهد، روسری را کنار بگذارند: «از حدود یک ماه گذشته شاهد شکایت قوه قضائیه علیه چند بازیگر بودهایم، بازیگران زن که بدون حجاب در انظار عمومی ظاهر شدهاند و پیشنویس قانون حجابی که ارائه شده، مفاد بسیار روشنی دارد که مجازات متفاوتی برای شخصیتهای مطرح در نظر گرفته است».
این رسانه آمریکایی در ادامه از قول خانم سپهریفر میافزاید دیدن اینکه تغییرات بزرگ ماههای اخیر بتواند معکوس شود، دشوار است.
او گفته که «نارضایتی مردم به اوج خود رسیده است. واقعیت این است که گستره پیام احترام به آزادی انتخاب روز به روز شتاب بیشتری میگیرد. این تحولی است که در حال شکلگیری بود و زنان پیشتاز آن بودهاند. همچنین در لایههای مختلف جامعه، از جمله خانواده، عاملیت زنان تثبیت میشود و این قابل بازگشت نیست».
این گزارش میافزاید به اعتقاد این فعال حقوق بشری قوانین جدید حجاب نمیتواند نگرش مردم را تغییر دهد.