صدور حکم جلب نخست وزیر و وزیر دفاع اسرائیل از سوی دیوان کیفری بین‌المللی با موجی از محکومیت و واکنش‌های منفی در ایالات متحده روبه‌رو شده است؛ در همین حال کانادا و برخی کشورهای اروپایی این احکام صادرشده را لازم الاجرا دانسته‌اند.
کریم خان، دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی، روز پنجشنبه اول آذر برای بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت، نخست‌وزیر و وزیر دفاع پیشین اسرائیل، و همچنین ابراهیم المصری معروف به محمد ضیف، فرمانده گروه افراطی حماس که احتمالا کشته شده است، حکم جلب صادر کرد.
این احکام جلب در ارتباط با اتهام‌های «جنایات جنگی» و «جنایت علیه بشریت» در جنگ غزه و عملیات گروه افراطی حماس علیه شهروندان اسرائیل صادر شده است.
حماس از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا گروهی تروریستی شناخته می‌شود.
واکنش‌های آمریکا و اسرائیل
جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، با انتقاد شدید از رای دیوان کیفری بین‌المللی آن را حیرت‌آور و تکان‌دهنده خواند.
آقای بایدن در پیام کوتاهی که در وبسایت کاخ سفید منتشر شد تاکید کرده است: بار دیگر به صراحت بگویم؛ فارغ از اینکه دیوان کیفری بین‌المللی به چه چیز ممکن است بپردازد، بین اسرائیل و حماس هیچ، مطلقا هیچ، تناسبی وجود ندارد.
رئیس جمهور ایالات متحده همچنین تاکید کرده است که آمریکا همواره برای مقابله با تهدیدها علیه امنیت اسرائیل در کنار این کشور می‌ایستد.
کارین ژان‌پی‌یر، سخنگوی کاخ سفید، هم با تاکید بر اینکه واشینگتن این حکم بازداشت را رد می‌کند، اقدام دیوان کیفری بین‌المللی را «فرایند معیوب» خواند.
شورای امنیت ملی آمریکا نیز با تاکید بر اینکه شتاب دادستان دیوان و وقوع اشتباهات منجر به صدور چنین حکمی شده است، اعلام کرد که واشینگتن در حال رایزنی و هماهنگی با شرکای خود، از جمله اسرائیل، برای گام‌های بعدی است.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی در دولت آینده دونالد ترامپ، نیز هشدار داد: «منتظر پاسخ محکم به سوگیری یهودستیزانه دیوان کیفری بین‌المللی و سازمان ملل در ژانویه [زمان شروع به کار دولت جدید دونالد ترامپ] باشید».
شماری از اعضای کنگره از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه نیز به شدت از رای دیوان کیفری بین‌المللی انتقاد کرده و به آن تاخته‌اند.
در اسرائیل نیز بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این کشور، احکام صادر شده از طرف دیوان کیفری بین‌المللی را «یهودستیزانه» خواند.
او با انتشار پیامی ویدئویی گفت احکام صادر شده نسخه مدرن «دادگاه دریفوس است و به همان ترتیب هم پایان خواهد یافت»؛ «ماجرای دریفوس» که در سال‌های پایانی قرن نوزدهم روی داد به عنوان یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های اشتباه قضایی و یهودستیزی به شمار می‌رود.
یوآو گالانت، وزیر دفاع پیشین اسرائیل و یکی از دو مقام این کشور که دیوان کیفری بین‌المللی برای او حکم جلب صادر کرده است، نیز به شدت به این احکام تاخت.
او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که این احکام به منزله مشروعیت بخشیدن به «کشتار و تجاوز» است و «سابقه خطرناکی در مبارزه دموکراسی‌های جهان علیه تروریسم ایجاد می‌کند».
آمریکا و اسرائیل عضو دیوان کیفری بین‌المللی نیستند و احکام این دیوان در ۱۲۴ کشور عضو آن لازم الاجرا است.
واکنش‌های کانادا، اروپا، حماس و سازمان‌های حقوق بشری
در همین حال کانادا و شماری از کشورهای اروپایی گفته‌اند از حکم دیوان تبعیت خواهند کرد.
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، در پاسخ به سوالی در این باره گفت: «کانادا از تمام احکام صادر شده توسط دادگاه‌های بین‌المللی تبعیت خواهد کرد».
سخنگوی کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، هم تنها گفت که لندن به استقلال دیوان کیفری بین‌المللی احترام می‌گذارد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز تاکید کرد که اجرای احکام صادر شده برای تمام کشورهای عضو این اتحادیه الزام‌آور است و باید محترم شمرده شود.
خبرگزاری فرانسه به نقل از یائل ویاس گورسمن، که وکالت ۳۰۰ قربانی اسرائیلی حملات هفتم اکتبر حماس را برعهده دارد، نیز نوشته: «این حکم بازداشت علیه آقای ضیف بسیار مهم است.»
او که از مقابل دادگاه لاهه با خبرگزاری فرانسه صحبت می‌کرد، افزود: «این بدان معناست که صدای قربانیان شنیده شد.»
اگنس کالامارد، دبیرکل عفو بین‌الملل، هم با استقبال از این حکم گفت: «نخست‌وزیر نتانیاهو اکنون رسماً یک فرد تحت تعقیب است و کشورهای عضو دیوان بین‌المللی کیفری و کل جامعه بین‌المللی تا زمانی که این افراد در برابر قضات مستقل و بی‌طرف دیوان بین‌المللی کیفری محاکمه نشوند، نباید دست از کار بکشند.»
دیده‌بان حقوق بشر نیز اعلام کرد که حکم دادگاه کیفری بین‌المللی این تصور را شکست که دست قانون به افراد خاصی نمی‌رسد.
دستور جلب دو مقام ارشد اسرائیلی و یک فرمانده حماس از سوی ترکیه نیز تقدیر شد. یلماز تونج، وزیر دادگستری ترکیه، در شبکه ایکس نوشت: «تصمیم دیوان کیفری بین‌المللی یک تصمیم دیرهنگام اما مثبت برای توقف خونریزی و پایان دادن به نسل‌کشی در فلسطین است.»
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، نیز صدور این حکم را «گامی بسیار مهم» توصیف کرد.
ایتالیا، اسپانیا، نروژ و بلژیک نیز با تقدیر از صدور این حکم، بر همکاری با دیوان و احترام به حکم آن به عنوان یک نهاد مستقل قضایی تأکید کردند.
اما خاویر مایلی، رئیس‌جمهور آرژانتین، با انتقاد شدید از این حکم در شبکه ایکس نوشت که این تصمیم «حق مشروع اسرائیل برای دفاع از خود در برابر حملات مداوم سازمان‌های تروریستی مانند حماس و حزب‌الله» را نادیده می‌گیرد.
گروه افراطی حماس هم باوجود اینکه این حکم شامل حال یکی از فرماندهان آن نیز می‌شود، از آن استقبال کرد. باسم نعیم، یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس، در این زمینه گفت: «این یک گام مهم به سوی عدالت است و می‌تواند به طور کلی به جبران خسارت قربانیان منجر شود، اما اگر همه کشورهای جهان از آن حمایت نکنند، محدود و نمادین خواهد بود.»
با این حال جمهوری چک اجرای حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت را رد کرد.
پتر فیالا، نخست‌وزیر چک، احکام صادرشده را «تأسف‌بار» خواند و در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که این دیوان «با یکسان دانستن نمایندگان منتخب یک دولت دموکراتیک با رهبران یک سازمان تروریستی اسلام‌گرا» از اقتدار خود در سایر پرونده‌ها نیز می‌کاهد.
در همین حال تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز از این احکام استقبال کرد و خواستار اجرای حکم جلب این افراد از سوی کشورهای عضو این دیوان شد.
صدور حکم جلب برای بنیامین نتانیاهو در روزی اعلام شد که او با آموس هاکستین، فرستاده ویژه دولت بایدن، برای دستیابی به آتش‌بس در جنگ لبنان دیدار و گفت‌وگو کرد.
به نوشته آسوشیتدپرس، صدور حکم جلب برای نخست وزیر اسرائیل ممکن است تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ غزه را هم با پیچیدگی‌های بیشتری روبه‌رو کند.
