رایزنیهای روسیه و آمریکا دربارهٔ کنترل سلاحهای راهبردی هستهای در چارچوب پیمان «استارت» که قرار بود از سهشنبه آغاز شود، به تاریخی نامشخص موکول شد.
واشینگتن اعلام کرد مسکو در آخرین لحظه و بدون ارائهٔ دلیل مشخص این رایزنیها را لغو کرد.
نشست کمیسیون مشورتی پیمان کاهش تسلیحات هستهای قرار بود از هشتم آذر به مدت یک هفته در قاهره برگزار شود.
سفارت آمریکا در روسیه دوشنبه، هفتم آذر به روزنامهٔ روسی کامرسانت اطلاع داد که مسکو به طور یکجانبه در آخرین لحظه و بدون هیچ توضیحی، این رایزنیها را لغو کرد.
جان کربی، مشاور امنیت ملی کاخ سفید طی نشست مطبوعاتی گفت مشتاقانه منتظر این نشست بودیم و تلاش میکنیم دربارهٔ دلیل لغو آن اطلاعات به دست آوریم.
سهشنبه وزارت خارجهٔ روسیه اعلام کرد این رایزنیها به تاریخی موکول میشود که دیرتر اعلام خواهد شد؛ با این حال هیچ دلیلی برای این تصمیم بیان نشد.
از یک ماه پیش که تدارک نشست مشورتی آغاز شده بود روسیه اعلام کرد به ژنو که میزبان جلسات پیشین بود نمیرود، چراکه به گفتهٔ مقامات روس، سوئیس با پیوستن به تحریمها علیه روسیه به کشوری غیردوست تبدیل شده است.
به همین دلیل و پس از رایزنیهای طولانی، مصر میزبانی این نشست را برعهده گرفت.
سرگئی ستانکویچ، کارشناس مسائل بینالملل میگوید مسکو با لغو این نشست، «میخ دیگری به تابوت روابط با واشنگتن کوبید».
او میافزاید: «مناقشهٔ دو کشور بهقدری جدی است که حتی لغو یک نشست کارشناسی که چند سال پیش ممکن بود صرفاً مورد توجه دایرهٔ معدود متخصصان این رشته قرار گیرد، غوغا برپا کرده و حق هم دارند، چراکه با لغو این نشست، آخرین چارچوب دوجانبه برای کنترل تسلیحات هستهای نابود شد».
این کارشناس در گفتوگو با خبرنگار رادیو فردا اضافه کرده «از زمانی که خبر تدارک رایزنیهای کمیسیون مشورتی منتشر شد- نخستین مذاکرات روسیه و آمریکا پس از آغاز جنگ روسیه در اوکراین- بسیاری به آن امیدوار شدند که مسکو و واشنگتن بهرغم تنشهای شدید میتوانند در زمینههای مهم برای هر دو کشور همکاری کنند».
وی با بیان اینکه به باور وی، مسکو در این زمینه «اشتباهی جدی» کرده، افزوده که با لغو این نشست، «صدای مخالفان استارت در آمریکا بلندتر میشود و این امر به ضرر روسیه است».
پیمان استارت دربارهٔ کاهش زرادخانههای هستهای روسیه و آمریکا به بیش از ۳۰ سال پیش بازمیگردد و در سال ۲۰۱۰ در اوج بهبود روابط دوجانبه، استارت نو امضا شد.
پس از روی کار آمدن دولت جو بایدن، طرفین برای تمدید این معاهده به توافق رسیدند تا مهلتی برای بررسی چارچوب توافق جدید داشته باشند.
آندره باکلیتسکی، کارشناس مسایل بیناللمل میگوید وضعیت پیمان استارت در هالهای از ابهام قرار گرفته است.
چرا که به گفته او، «هدف این پیمان برقراری تعادل در زاغههای سلاحهای تهاجمی راهبردی روسیه و آمریکا است و از آنجا که روسیه کمتر از آمریکا کلاهکهای مستقر دارد همواره به اجرای این پیمان و انعقاد پیمان جدید در راستای خلع سلاح بیشتر علاقمند بوده است».
زمان ریاستجمهوری دونالد ترامپ، آمریکا مذاکره دربارهٔ پیمان جدید را به حالت تعلیق درآورده بود که نارضایتی شدید مسکو را در پی داشت.
اینکه تصمیم مشابه اکنون در کرملین اتخاذ میشود این نگرانی را برانگیخته که مسکو قصد دارد به «باجگیری هستهای» ادامه دهد و «گواهی دیگر بر تخریب کامل روابط با آمریکاست که سطح آن به پایینترین حد از دوران جنگ سرد رسیده است».
انتظار میرفت طی نشست کمیسیون مشورتی، طرفین نارضایتیهای متقابل خود را از روند اجرای پیمان استارت مطرح کنند و دربارهٔ ازسرگیری بازرسیها به توافق برسند.
از زمان انعقاد پیمان استارت نو تا سال ۲۰۲۰، بیش از ۳۰۰ بازرسی متقابل انجام شده بود، اما طی دو سال گذشته، به دلیل شیوع ویروس کرونا و جنگ روسیه علیه اوکراین این بازرسیها متوقف شد.
روسیه تابستان گذشته رسماً از تعلیق این بازرسیها خبر داد و ازسرگیری آنها را به لغو تحریمهای مرتبط با حملونقل هوایی مشروط کرد.
برخی جمهوریخواهان در کنگره ادامهٔ اجرای پیمان استارت بدون بازرسیها را زیر سوال بردهاند و یک نمایندهٔ وزارت خارجهٔ آمریکا که هویتاش فاش نشده دوشنبه به خبرنگاران گفت ازسرگیری این بازرسیها ضروری است.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد از لغو رایزنیهای روسیه و آمریکا ابراز نگرانی کرد.