برخی گمانهزنیها حاکی است که در صورت احیای توافق هستهای با ایران، بخت روسیه برای دور زدن تحریمهای غرب که در نتیجه تهاجم نظامی پوتین به اوکراین اعمال شده است، افزایش خواهد یافت.
پایگاه خبری-تحلیلی «پولیتیکو» روز چهارشنبه دوم شهریورماه به نقل از دیپلماتهای غربی گزارش داد که مسکو در صدد است تا از تهران به عنوان واسطهای برای دور زدن تحریمهای بینالمللی بهویژه در رابطه با فروش نفت خود به بازارهای جهانی استفاده کند.
پس از دیدار ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، با رهبر جمهوری اسلامی در ژوئیه امسال، مسکو هیاتهایی متشکل از مقامهای تجاری و مالی و همچنین مدیران اجرایی گازپروم و شرکتهای دیگر را به تهران اعزام کرده بود تا زمینههای همکاری نزدیکتر بین دو کشور فراهم شود.
در هفتههای اخیر نیز تهران دو هیات را برای گفتوگو در مورد مسائل مالی و حوزه انرژی به مسکو اعزام کرد.
علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، علی فکری، معاون وزیر اقتصاد و محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، از جمله مقامهای ارشد ایران هستند که در سفر به مسکو حضور داشتند.
دیپلماتها به رسانه آمریکایی پولیتیکو گفتهاند که ایرانیها ظرف چندین روز با همتایان روس خود و همچنین مدیران اجرایی بخش خصوصی روسیه دیدار و گفتوگو کردند.
از دسامبر آینده، صادرات نفت روسیه تقریبا با تحریم کامل از سوی کشورهای اتحادیه اروپا مواجه خواهد شد.
با وجود این، چنانچه توافق هستهای بینالمللی با ایران منعقد و نهایی شود، روسیه فرصت خواهد یافت تا طبق برنامهای کاملا زمانبندی شده طرح جایگزین خود را برای دور زدن تحریمهای غرب بهویژه در رابطه با فروش نفت خام خود که منبع اصلی درآمد ارزی کرملین است، عملی کند.
گزارش پولیتیکو میافزاید که بر اساس آنچه «معامله پایاپای» یا «سوآپ» نفتی خوانده میشود، ایران قادر خواهد بود نفت خام روسیه را به سواحل شمالی خود در دریای خزر وارد کند و سپس به همان میزان، مقادیری از نفت خام روسیه را با نفتکشهای خود و از طریق آبهای خلیج فارس، به سایر کشورها بفروشد.
ایران همچنین میتواند نفت روسیه را برای تامین نیاز داخلی خود پالایش کند، در حالیکه به لطف توافق احتمالی هستهای، از تحریمها معاف میشود و میتواند صادرات نفت خود را از جنوب آغاز کند.
در همین زمینه، جواد اوجی، وزیر نفت ایران، عصر چهارشنبه خبر داد که در آیندهای بسیار نزدیک قرارداد نهایی خرید و سوآپ گاز از روسیه بین شرکت ملی گاز ایران و طرف روس در مسکو امضا خواهد شد.
وزیر نفت ایران با اشاره به امضای «تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری» با شرکتهای بزرگ روس تصریح کرد: «اکنون برای توسعه هفت میدان نفتی و گازی با روسیه قرارداد داریم که پیشرفتی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد دارند و درباره ۱۴ میدان دیگر مذاکرات در حال انجام است».
قدرتهای جهانی حدود ۱۶ ماه برای احیای برجام مذاکره کردند و بنابر گزارش رسانههای غربی، ایران در پاسخ به متن نهایی مذاکرات که توسط اتحادیه اروپا ارائه شده بود، موضوعاتی از قبیل دریافت غرامت از آمریکا در صورت خروج دوباره این کشور از برجام را مطرح کرده است.
منابع آگاه که نام آنها فاش نشده است، به الجزیره گفتهاند آمریکا به ایران تضمین میدهد که بتواند طی ۱۲۰ روز، ۵۰ میلیون بشکه نفت خود را بفروشد. همچنین هفت میلیارد دلار از داراییهای مسدود شده ایران در کره جنوبی آزاد خواهد شد و تحریمها علیه ۱۷ بانک و ۱۵۰ نهاد اقتصادی ایران برچیده میشود.
همزمان با این گزارش، خبرگزاری اقتصادی بلومبرگ نیز روز چهارشنبه به نقل از مقامهای غربی نوشت که روسیه برای برخی از خریداران آسیایی نفت خود تا ۳۰ درصد تخفیف در نظر گرفته است.
صادرات نفت روسیه به غرب از ابتدای ماه مارس بهدلیل تحریمهای ناشی از تهاجم نظامی این کشور به اوکراین، دچار افت شد و مسکو برای جبران آن صادرات به بازارهای شرق آسیا را افزایش داد.
بر اساس تازهترین گزارش گمرک چین که در روزهای گذشته منتشر شد، روسیه برای سومین ماه متوالی به بزرگترین صادرکننده نفت به این کشور تبدیل شده است.