در پی رد قطعنامه ارائهشده از سوی دولت آمریکا برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی تهران در شورای امنیت، دونالد ترامپ میگوید واشینگتن در هفته آینده مکانیسم بازگرداندن همه تحریمها علیه ایران را فعال میکند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، ۲۵ مرداد به خبرنگاران گفته «ما بازگشت فوری [تحریمها] را فعال میکنیم».
او افزوده است که «هفته آینده شاهد این موضوع خواهید بود».
رئیسجمهوری آمریکا به این پرسش که آیا در نشست احتمالی پیشنهادی از سوی ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، با رهبران اعضای دائم شورای امنیت، آلمان و ایران، شرکت خواهد کرد؛ پاسخ داده است «احتمالا نه».
واشینگتن پیشتر نیز تاکید کرده بود در صورت تمدید نشدن تحریمهای تسلیحاتی ایران در شورای امنیت، به استفاده از ساز و کار پیشبینیشده در برجام برای احیا و بازگرداندن تمامی تحریمها علیه ایران، روی میآورد.
ایران، روسیه و چین میگویند ایالات متحده چون از توافق اتمی خارج شده، حق استفاده از این مکانیسم را ندارد.
آمریکا اما میگوید چون از امضاءکنندگان این توافق بود، میتواند آن را در هر زمانی دوباره فعال کند.
در پی خروج آمریکا از توافق اتمی، تهران نیز به «عدول مرحله به مرحله» از برجام روی آوردهاست.
مقامهای اروپایی بر حفظ توافق اتمی تاکید کردهاند. متحدان اروپایی آمریکا، به پیشنویس ارائهشده از سوی واشینگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی رای ممتنع دادند.
بریتانیا، از جمله این متحدان، صاحب حق وتو در شورای امنیت، گفته آماده همکاری با اعضای شورا و برجام برای جستوجوی راهیست که از حمایت شورای امنیت برخوردار شود، اما در بازه زمانی فعلی از بازگرداندن تحریمها، که برخلاف تلاشها برای حفظ برجام است، حمایت نمیکند.
قطعنامه پیشنهادی آمریکا، از دو رای آری، یکی از سوی ایالات متحده و دیگری از جمهوری دومینیکن، ۱۱ رای ممتنع و دو رای نه از سوی چین و روسیه برخوردار شد و در نتیجه بدون استفاده از وتوی کشورهای حامی جمهوری اسلامی، به تصویب نرسید.
بنا بر آنچه ساز و کار مکانیسم ماشه توصیف میشود، اعضای توافق هستهای تیر ماه ۱۳۹۴، میتوانند اظهار کنند طرف دیگر از تعهدات خود کوتاهی یا سرپیچی کرده است. به این ترتیب، بعد از طی یک فرایند حقوقی ۴ مرحلهای که در مجموع ۶۵ روز طول میکشد، تمامی تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بازگردانده میشود.
تهران در حال حاضر هم با تحریمهای گستردهای از سوی ایالات متحده روبهرو است که واشینگتن میگوید آنها را در راستای «کارزار فشار حداکثری» و برای «تغییر رفتار» جمهوری اسلامی، اعمال کردهاست.
رئیسجمهوری آمریکا چند بار پیشنهاد مذاکره بدون پیششرط با حکومت ایران را مطرح کرده است. علی خامنهای، رهبر و تصمیمگیرنده اصلی حکومت ایران، با هرگونه مذاکرهای مخالفت کردهاست.
تحریمهای تسلیحاتی ایران، وضعشده از سوی شورای امنیت، ۲۷ مهر امسال پایان مییابد. دولت آمریکا تاکید کرده اجازه نمیدهد که تهران قادر به خرید و فروش و تجارت سلاح شود، و بتواند جنگافزارهای پیشرفته به گروههای مورد حمایتش در خاورمیانه ارسال کند.