دو نماینده مجلس ایران خواستار برگزاری همه‌پرسی «برای حل برخی معضلات داخلی و خارجی» از جمله در موضوعات در حوزه سیاست خارجی، نحوه اداره صداوسیما، نظارت استصوابی شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری شدند.
پروانه سلحشوری و غلامرضا حیدری، دو عضو فراکسیون امید مجلس، همچنین در نطق‌های میان دستور خود در روز سه‌شنبه ۱۳ شهریور، شدیدا از عملکرد نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی و وضعیت کشور انتقاد کردند.
پروانه سلحشوری، عضو فراکسیون زنان مجلس، در نطق میان دستور خود با اشاره به سخنان حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران، مبنی بر اینکه «بحران نداریم»، افزود که «فعلا با ابر چالش‌ها درگیر هستیم و همه می‌دانند».
وی تاکید کرد که «با بسته نگه داشتن دهن منتقدان اثری از جمهوریت باقی نمانده است و با فساد و احکام ناعادلانه قضایی مدینه فاضله اسلامی که آرزوی آن را داشتیم نهادینه نکردیم».
نماینده تهران در مجلس ضمن انتقاد از عملکرد سپاه پاسداران گفت: «می‌خواستم از نهادهای نظامی و شبه‌نظامی و حضور همه جانبه آنها در امور کشور انتقاد کنم، ولی مگر می‌شود به گروهی که سه‌گانه قدرت، ثروت و نیروی نظامی را با هم دارند، اعتراض کرد».
خانم سلحشوری همچنین رهبر جمهوری اسلامی را خطاب قرار داد و گفت که «تنها راه برون‌رفت از ابر چالش‌های فعلی ورود رهبری برای نجات کشور است».
وی با اشاره به صدور دستور آیت‌الله خمینی برای تغییر قانون اساسی اعلام کرد که در حوزه سیاست خارجی، نحوه اداره صداوسیما، نظارت استصوابی شورای نگهبان برای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان که «بُعد جمهوریت نظام را به شدت تضعیف کرده است» نیاز به همه‌پُرسی و دریافت «رای و نظر مردم» وجود دارد.
مطرح کردن رفراندوم برای تغییر قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش از این همواره با واکنش های منفی نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی مواجه شده است.
سال گذشته نیز سخنرانی حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، در مراسم حکومتی ۲۲ بهمن که در آن به موضوع همه‌پرسی اشاره کرد، انتقاد شدید نزدیکان آیت‌الله خامنه‌ای را به دنبال داشت.
از جمله احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، این پیشنهاد را تلویحا نشانه طرفداری او از «مردم‌سالاری سکولار» خواند.
احمد خاتمی، امام جمعه تهران، نیز گفته بود: «به شبکه دولتی ضداسلامی، ضد ایرانی و به ضدانقلاب فراری که دلخوش به برخی اظهارنظرها شده‌اند می‌گویم که آنها هرگز به آرزوی خود برای رفراندوم و همه‌پرسی عمومی نخواهند رسید».
خانم سلحشوری درپایان سخنانش خواستار «بازگشت نهادهای نظامی به پادگان‌ها»، «ارائه راهکارهای حمایتی برای طبقات فرودست»، «آزادی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد»، «آزادی زندانیان سیاسی و عفو آنها و اعلام عفو عمومی برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور»، و «دادن مجوز قانونی به بخش خصوصی برای راه اندازی رادیو و تلویزیون و شکستن انحصار صداوسیما» شد.
«مسئولیت‌پذیری تمامی ارکان نظام»، «پایان یافتن تحقیر زنان و تغییر قوانین» و «آزادی مطبوعات و رسانه‌ها در فضای حقیقی و مجازی» دیگر خواسته‌های مطرح شده در نطق این نماینده مجلس است.
خانم سلحشوری در توئیتر خود خبر داد که برخی از نمایندگان اصول‌گرای مجلس با «ادبیاتی تند» به نطق او اعتراض کرده‌اند.
درهمین حال «۴۰ نماینده اصول‌گرای مجلس» در نامه‌ای به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان خواستار بررسی نطق‌های خانم سلحشوری و غلامرضا حیدری در این هیات شدند.
نمایندگان یاد شده این سخنان را «خلاف واقع» و «موجب تشویش اذهان عمومی نسبت به ارکان نظام» جمهوری اسلامی دانسته‌اند.
در همین حال حمیدرضا حاجی بابایی، نماینده اصولگرا در تذکری گفت: «توهین‌های زیادی در این جا به نظام شد، کسانی که رادیوی مجلس را گوش می‌دهند به اشتباه می‌افتند که این رادیوی مجلس است یا رادیوی آن‌ور آب است».
غلامرضا حیدری، دیگر عضو فراکسیون امید مجلس، نیز در نطق روز دوشنبه خود خواستار مراجعه به آرای عمومی «برای حل برخی معضلات داخلی و خارجی» شد.
این نماینده تهران در مجلس تاکید کرد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی از ابتدا «با نگاهی منفی با دنیا مواجه شد».
وی با تاکید بر اینکه سفارت آمریکا «نقطه آغازینی برای شروع تحریم و جنگ شد» از ادامه جنگ ایران و عراق پس از بازپس گیری خرمشهر از نیروهای عراقی انتقاد کرد.
آقای حیدری اضافه کرد: «از بازسازی مناطق جنگی هنوز رها نشده بودیم که فعالیت‌های هسته ای را شروع کردیم و در این راه به قدری هزینه دادیم که به نرمش قهرمانانه رسیدیم که حاصل آن پذیرش برجام شد و هنوز جوهر برجام خشک نشده بود، موشک هوا کردیم که بهانه‌ای برای تشدید تنش آفرینی‌ها شد».
انتقاد از سیاست خارجی و برنامه اتمی جمهوری اسلامی در نطق‌های نمایندگان مجلس به ندرت مطرح می‌شود.
پیش از این احمد شیرزاد، نماینده مجلس ششم، در نطقی گفته بود: «از ما تصویر رژیمی ساخته‌اند که دروغ می‌گوید و به تعهدات خود در مقابل جامعه جهانی پایبند نیست... چند روز پیش تیتر درشت برخی از روزنامه‌های اروپا این بود که جمهوری اسلامی ایران ۱۹ سال به جهانیان دروغ گفت».
غلامرضا حیدری در نطق خود همچنین با اشاره به کاهش ارزش ریال در برابر دلار و افزایش شدید قیمت‌ها افزود: «مگر ما قیم دنیا هستیم که می‌خواهیم بینی همه را به خاک بمالیم؟»
این نماینده مجلس همچنین گفت که در جمهوری اسلامی «اختیارات در یک جا و مسئولیت‌ها در جای دیگری است و این امر موجب اصطکاک و کاهش شدید بهره‌وری در اداره امور کشور شده است».
آقای حیدری تاکید کرد: «اگر رئیس‌جمهوری ضعیف و مجلسی ناتوان از انجام وظیفه نمی‌خواهیم، باید ساختار اداره کشور به صورت شفاف به گونه‌ای دیگر طراحی شود».
وی همچنین از ادامه حصر سران جنبش سبز و ممنوع‌التصویری محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری اسبق ایران، انتقاد کرد.
آقای حیدری در پایان گفت: «به هوش باشیم که باندهای مافیایی پشت صحنه موسسات مالی، قاچاق کالا، بدهکاران بزرگ مالی، بازار شدیدا آشفته ارز و سکه، خفه کردن در استخر، ناگهان کلیت نظام را به خفگی نکشاند».
غلامرضا حیدری و پروانه سلحشوری، پیش از این نیز در تذکرهایی به ادامه حصر سران جنبش سبز اعتراض کرده‌اند.
در مجلس دهم و پیش از آن تعدادی از نمایندگان مجلس به دلیل نطق‌ها و تذکرهای خود در صحن علنی مجلس به دادگاه احضار و به زندان محکوم شده‌اند.
همچنین بر اساس گزارش‌ها، تعدادی از نمایندگان مجلس در دوره‌های گذشته به دلیل نطق های خود رد صلاحیت شده‌اند.
بسیاری از نمایندگان مجلس و حقوقدانان اما تحت تعقیب قرار دادن نمایندگان به دلیل سخنان‌شان در صحن علنی مجلس را غیر قانونی می‌دانند.
