دادستانی کل اوکراین برای نخستین بار کیفرخواستی علیه یک فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اتهام دست داشتن جنایات جنگی روسیه علیه این کشور صادر کرده است.
براساس بیانیه دادستانی کل اوکراین که تاریخ صدور آن دوم شهریور است، این فرمانده سپاه که عباس موسی شریفی ملاسرایی معرفی شده، متهم است با حضور در مناطق اشغال‌شدهٔ اوکراین همراه با نظامیان روس حملات با پهپادهای ساخت ایران علیه اوکراین را تدارک و فرماندهی کرده است.
براساس این بیانیه، گروهی متشکل از هشت مستشار ایرانی در سپتامبر ۲۰۲۲ به کریمه الحاقی عازم شدند تا به نظامیان روس استفاده از پهپادهای ساخت ایران را آموزش دهند.
دادستانی کل اوکراین می‌گوید این گروه نه تنها مسئول آموزش نظامیان روس بودند بلکه به آن‌ها کمک کردند با این تسلیحات به اهدافی در خاک اوکراین حمله کنند.
به‌گزارش دادستانی کل اوکراین، عباس موسی شریفی ملاسرایی سرپرست این گروه بود و زیر نظر او نظامیان روس بیش از بیست حمله با استفاده از پهپادهای شاهد ۱۳۶ و مهاجر ۶ به اهدافی در استان‌های دنیپر و میکولایف در جنوب اوکراین انجام دادند؛ حملاتی که به تلفات و تخریب گستردهٔ تأسیسات غیرنظامی انجامید.
یک مسئول دادستانی کل اوکراین می‌گوید صدور این کیفرخواست علیه یک فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بدان معناست که از دید اوکراین، ایران طرف جنگ است و در جنایات جنگی که روسیه علیه اوکراین مرتکب شده، همدست تلقی می‌شود.
حکومت ایران اما همواره مدعی بی‌طرفی در جنگ روسیه علیه اوکراین بوده و بارها تأکید کرده که سلاحی به روسیه برای استفاده علیه اوکراین تحویل نداده است. با این حال شواهد متعددی در رد این ادعا وجود دارد.
در بیانیه دادستانی کل اوکراین، «عباس موسی شریفی ملاسرایی متولد ۱۹ فروردین ۱۳۶۵ یک سرتیپ سپاه پاسداران» معرفی شده و شماره گذرنامه او نیز درج شده است.
مطابق این بیانیه، این مقام مسئول سپاه پاسداران در چارچوب قوانین کیفری اوکراین به هماهنگی با مهاجمان و کمک به ادامه جنگ و همچنین نقض قوانین بین‌المللی جنگ متهم شده و با تهدید ۱۵ سال زندان در اوکراین روبه‌رو است.
کی‌یف و متحدانش از نخستین روزهای تهاجم گسترده نظامی روسیه علیه اوکراین پیگیرانه مشغول جمع‌آوری شواهد جنایات جنگی حکومت و ارتش روسیه هستند و بسیاری از مسئولین روس به طور غیابی تحت پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند.
دیوان کیفری بین‌المللی نیز برای عده‌ای از مقامات ارشد روسیه از جمله ولادیمیر پوتین رئيس‌جمهور این کشور حکم بازداشت صادر کرده. اما برای نخستین بار است که یک مقام نظامی غیرروس با اتهام دست داشتن در جنایات جنگی روسیه در اوکراین روبه‌رو شده است.
پهپادهای انتحاری شاهد به یکی از اصلی‌ترین تسلیحات روسیه برای حملات علیه غیرنظامیان اوکراینی شده است، این در حالی است که مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی، کشتار عمدی غیرنظامیان و تخریب تأسیسات غیرنظامی جنایت جنگی محسوب می‌شود.
پیگرد قانونی نظامیان ایرانی در اوکراین
یوری بلئوسوف، مسئول مقابله با جنایت در شرایط جنگی در دادستانی کل اوکراین، اعلام کرد با صدور نخستین کیفرخواست علیه یک مقام سپاه پاسداران، اوکراین به جهان نشان داده که به‌رغم انکار مسئولین جمهوری اسلامی ایران، مداخله این کشور در جنگ روسیه علیه اوکراین از لحاظ حقوقی ثابت شده است.
این مسئول اوکراینی با حضور در تلویزیون ملی این کشور افزود سازمان امنیت اوکراین و دفتر دادستان کل به جمع‌آوری شواهد برای اثبات دست داشتن ایران در جنایات جنگی روسیه ادامه می‌دهند و «این روند با صدور یک کیفرخواست پایان نمی‌یابد».
دفتر دادستانی کل اوکراین افزود کیفرخواست به‌طور غیابی صادر شد اما تمام شواهد در اختیار متحدان اوکراین قرار گرفته و تحویل اینترپل می‌شود تا «فرد مظنون و همه کسانی که مرتکب جنایت شده‌اند، نتوانند از مسئولیت اقدامات خود شانه خالی کنند».
در مقابل، جمهوری اسلامی بارها کی‌یف را متهم کرده که بدون ارائه شواهد کافی اتهاماتی علیه ایران مطرح می‌کند.
سلاح‌های ایرانی در جنگ روسیه علیه اوکراین
بنابه بیانیه جدید دادستانی کل اوکراین، شواهدی در دست است که نشان می‌دهد درخواست روسیه برای کمک‌های نظامی ایران به تابستان ۲۰۲۲ (۱۴۰۱ خورشیدی)، حدود چهار ماه پس از آغاز تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه و در میان پیشروی چشمگیر نیروهای اوکراینی در جبهه‌های شمال شرق و جنوب بازمی‌گردد.
مطابق این گزارش، ایران با پذیرش این درخواست، ظرف دو ماه دست‌کم ۱۵۰۰ پهپاد به روسیه تحویل داد. در اواخر شهریور همان سال روسیه از پهپادهای شاهد در جبهه و سپس در حملات علیه شهرهای اوکراینی استفاده کرد.
تاکنون هزاران پهپاد مدل شاهد علیه اهدافی در اوکراین پرتاب شده و از شواهد برمی‌آید حکومت ایران به روسیه کمک کرده تا خط تولید این پهپادها را راه‌اندازی کند.
گزارش‌هایی از تدارک ایران برای صادرات موشکهای بالستیک به روسیه نیز منتشر شده است. از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، همکاری مسکو و تهران و دیدوبازدیدهای مقامات دو کشور از جمله مسئولین نظامی-امنیتی به طور بی‌سابقه افزایش یافته است.
پس از ماه‌ها تکذیب تحویل پهپاد به روسیه، تهران اذعان کرد که «شمار محدودی قبل از جنگ» به مسکو ارسال کرده است.
به‌رغم ادعاهای جمهوری اسلامی، آمریکا و اتحادیه اروپا ایران را به‌دلیل ارسال پهپاد و کمک‌های نظامی دیگر به روسیه هدف تحریم‌های بیشتر قرار داده و هشدار داده‌اند تحویل موشک با پاسخ سریع و شدید مواجه می‌شود.
وزارت خارجه اوکراین از دو سال پیش در واکنش به حملات پهپادهای شاهد علیه غیرنظامیان و تأسیسات حیاتی در اوکراین بارها ایران را متهم کرده که «شریک اقدامات تروریستی و جنایات جنگی روسیه شده» است. ولودیمیر زلنسکی، رئيس‌جمهور اوکراین، نیز تاکید دارد مسکو و تهران «مسئول همکاری تروریستی» هستند.
به‌گفتهٔ یوری بلئوسوف، نماینده دادستانی کل اوکراین، با نخستین کیفرخواست علیه یک فرمانده سپاه، اوکراین از لحاظ حقوقی ایران را طرف جنگ اعلام کرده است.
او تشریح کرد: تحویل سلاح، آموزش نظامیان و اقدامات دیگری که شرایط ادامهٔ جنگ روسیه علیه اوکراین را هموار می‌کند «مصداق دست داشتن در تهاجم نظامی روسیه است».
