روزنامه وال استریت جورنال روز دوشنبه هفتم فروردین به نقل از منابع مطلع گزارش داد که در ادامه گسترش همکاری‌های نظامی روسیه و جمهوری اسلامی، مسکو در زمينه ارتقا قابلیت‌های رصد و کنترل بر ارتباطات دیجیتال به ایران کمک می‌کند.
احتمال همکاری دو کشور در عرصه جنگ سایبری در شرایطی مطرح می‌شود که به گفته مقامات آمریکایی و ايرانی، تهران طی ماه‌های گذشته علاوه بر ارسال پهپادهای رزمی با ارسال موشک‌های با برد کوتاه موافقت کرده است و مهمات تانک و توپخانه نيز برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه می‌دهد.
به گفته مقامات آمریکایی و ایرانی، جمهوری اسلامی در مذاکرات با روسیه درخواست خرید ده‌ها هلی‌کوپتر تهاجمی ویژه، جت‌های جنگنده و کمک به برنامه تولید موشک‌های دوربرد را مطرح کرده است.
روسیه و ایران هر دو قابلیت‌های سایبری پیشرفته‌ای دارند و از مدت‌ها پیش در این زمینه همکاری می‌کنند. دو کشور حدود دو سال پیش در این عرصه یک قرارداد همکاری امضا کردند که به گفته کارشناسان محور اصلی آن شبکه‌های دفاع سایبری است.
به گفته منابع مطلع، روسیه در گذشته از فروش فناوری‌ها و تجهیزات سایبری تهاجمی به ایران خودداری کرده بود چون نگران بود که به شکل پنهانی به عوامل خودسر که در بخش‌های غیرقانونی (تاريک) شبکه اینترنت فعال هستند فروخته شود.
وال استریت جورنال به نقل از منابع مطلع بدون ذکر نام آن‌ها می‌افزاید که روسیه از زمان شروع تهاجم نظامی به اوکراین، علاوه بر تجهیزات دیجیتال رصد ارتباطات، دستگاه‌های شنود، تجهیزات عکاسی بسیار پیشرفته و دروغ سنج به ایران فروخته است.
منابع مطلع معتقدند که روسیه حتما در گذشته نرم‌افزارهای مخصوص رخنه در تلفن‌های همراه و سامانه‌های ارتباطی مخالفان حکومت را در اختیار جمهوری اسلامی قرار داده است. به گفته آن‌ها، روسیه به این نتیجه رسیده است که منافع ناشی از گسترش همکاری‌های نظامی و امنیتی با جمهوری اسلامی بر پیامدهای منفی فروش تجهیزات پیشرفته می‌چربد.
یکی از روش‌های اصلی سرکوب اعتراضات گسترده شش ماه گذشته در ایران قطع و یا فیلترینگ اینترنت با هدف جلوگیری از انتشار اخبار و تصاویر اعتراضات و ردگیری، تعقیب و دستگیری افراد فعال در اعتراضات با کمک تجهیزات جاسوسی بود.
بر اساس گزارش‌هایی که «سیتیزن لب»، مرکز پژوهش‌های سایبری در دانشگاه تورنتو، منتشر کرده است، شرکت روسی «پروتی» فروش دستگاه‌های سانسور اینترنت به شرکت ایرانی «آرین‌تل»، یکی از ارائه‌کنندگان مهم خدمات تلفن همراه، را از مدتی پیش آغاز کرده است.
«سیتیزن لب» می‌گوید شواهد قانع‌کننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد تجهیزات این شرکت روسی بخش مهمی از سیستم «رصد، رخنه، تغییر مسیر و یا قطع کامل ارتباطات تلفن همراه است که حکومت ایران از آن به‌طور گسترده در سطح کشور و در موارد مشخص علیه مخالفان رژیم استفاده می‌کند».
به گفته کارشناسان حوزه سایبری، شرکت «پروتی» در روسیه سخت‌افزار و نرم‌افزار مخصوص کنترل ارتباطات با تلفن همراه، ای‌میل و نقل‌وانتقال پول با کارت‌های اعتباری تولید می‌کند و با وزارت دفاع روسیه قراردادهای متعددی دارد.
جمهوری اسلامی از مدت‌ها پیش روی توسعه و ارتقا قابلیت‌های سایبری خود تمرکز داشته و پس از کشورهای قدرتمندی نظیر آمریکا، چین، روسیه و بریتانیا از نظر قدرت جنگ سایبری در رده دوم قرار دارد.
رد پای هکرهای وابسته به حکومت ایران در موارد متعددی از حملات سایبری در آمریکا، عربستان سعودی و اسرائیل کشف شده است.
آنی فیکسلر، پژوهشگر سایبری در بنیاد دفاع از دمکراسی، معتقد است که زیربنای برنامه جنگ سایبری جمهوری اسلامی در واکنش به اعتراضات سال ۸۸ پایه‌ریزی شد.
فعالیت اصلی این برنامه شنود، شناسایی و سرکوب مخالفان است و کمک‌های روسیه قابلیت‌های حکومت ایران برای کنترل ارتباطات دیجیتال را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد داد.
محمد آیت‌الهی‌تبار، استاد سیاست خاورمیانه در دانشگاه تگزاس، معتقد است که ارسال پهپادهای ایرانی به جبهه‌های جنگ در اوکراین نشانه تعمیق مناسبات و تقویت همسویی مسکو و تهران است که با همکاری دو کشور در حمایت از رژیم بشار اسد در سوریه به شکل فعالی آغاز شد.
«روسیه و ایران که هر دو از تهدیدهای آمریکا و متحدان آن کشور نگرانند واقعا مصمم هستند که این همکاری را گسترش دهند».
