در بحبوحه افزایش فشار سیاسی اقتصادی بر جمهوری اسلامی ایران، رئیس دستگاه دیپلماسی ایران از فرصتی استفاده کرد و راهی نیویورک شد. بهانه این سفر شرکت در نشستی در سازمان ملل متحد به مناسبت روز «چندجانبه‌گرایی» بود، اما آنچه از این سفر خبرساز شد، حضور محمدجواد ظریف در محافل تصمیم‌سازی آمریکا و گفت‌وگو با خبرنگاران در این کشور بوده و نه حضورش در مقر سازمان ملل متحد.
محمدجواد ظریف از همان دوران مذاکراتی که به دستیابی به برجام منتهی شد، متوجه اهمیت استفاده از ابزار نوین در دیپلماسی شده بود؛ چه پیشبرد اهداف در عرصه رسانه‌ای و چه استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی.
در شهرهای مختلف اروپا و همچنین در سفرهایش به آمریکا، او و دستیارانش، به طور مرتب جلساتی را با خبرنگاران و تصمیم‌سازان آمریکایی برگزار می‌کردند. جلساتی که خبرنگاران رسانه‌های فارسی‌زبان به آن دعوت نمی‌شدند و بیشتر خبرنگاران غیرایرانی از رسانه‌های غیرفارسی بودند.
هدف رئیس دستگاه دیپلماسی ایران از این اقدام بیشتر توضیح مواضع تیم مذاکره‌کننده ایرانی و در عین حال فرستادن سیگنال‌هایی در مقاطع مختلف مذاکرات بود. حال چه تأکید بر خطوط قرمزی که او را محدود می‌کرد، یا اینکه نشان دهد که برخی از این خطوط آنچنان هم سفت و سخت نیست و طرف مقابل باید بداند که شاید راهی برای نرم شدن آنها وجود دارد.
در دوران همان مذاکرات، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی که نماینده کشوری بود که شبکه‌های اجتماعی مجازی، از جمله توئیتر و فیس‌بوک، با محدودیت قابل دسترسی است، اما او از این ابزار نوین، برای فرستادن پیام‌هایش استفاده کرد؛ توئیت‌هایی در خلال مذاکرات و پیام‌های ویدئویی از تهران.
حال آقای ظریف با فضایی به غایت متفاوت از دوران مذاکرات هسته‌ای روبه‌روست. روزی نیست که مقام‌های ارشد آمریکایی درباره ایران اظهارنظر نکنند، و در حاشیه کارزار فشار حداکثری، تلاش نکنند که در مقایسه با جمهوری اسلامی، در فضای رسانه‌ای نیز دست بالا را داشته باشند.
وزیر امورخارجه در ماه‌های اخیر، هربار که یک مقام آمریکایی اظهارنظری کرده یا این کشور تحریم تازه‌ای برای ایران در نظر گرفته، متوسل به همان شبکه اجتماعی توئیتر شده و سعی کرده تا از میزان فشار رسانه‌ای این اقدامات علیه جمهوری اسلامی بکاهد. او هم‌اینک با رئیس‌جمهوری در ایالات متحده آمریکا روبه‌روست که فضای رسانه‌ای را روزانه چندین بار با توئیت‌هایش تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
اما رفتار دیپلماتیک محمدجواد ظریف در سفر اخیر به نیویورک تفاوتی معنادار با گذشته دارد.
اولین اقدام او زمانی بود که در اندیشکده «جامعه آسیا» از عزم ایران به گفت‌وگو درباره تبادل زندانیان سخن گفت. آقای ظریف نه تنها گفت ایران می‌خواهد در این زمینه با آمریکا گفت‌وگو کند و بارها به حاضر بودن «میز مذاکره» اشاره کرد، بلکه گفت او اختیار این موضوع را نیز دارد. موضوعی که برخی ناظران این حوزه آن را سیگنالی از سوی جمهوری اسلامی برای آمادگی به مذاکره ارزیابی کردند و در داخل ایران هم اصولگرایان و تندروها آنچنان مقاومتی در قبال آن نشان ندادند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در همین نشست با یادآوری موضوعی در گذشته نشانه دیگری از تمایل جمهوری اسلامی به مذاکره را یادآور شد. او در اظهارنظری که کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت برای اولین بار از گفتگویی دو روزه در آوریل ۲۰۱۵ نیز پرده برداشت که طی آن با جان کری همتای آمریکایی خود در آن زمان پیرامون موضوع یمن گفتگو کرده و به نتایجی رسیده بود که به گفته آقای ظریف علیرغم توافق اولیه با کنارکشیدن عربستان سعودی، به نتیجه نرسید.
محمدجواد ظریف در نیویورک و در کنار این سخنرانی، طبق روال همیشه گروهی از خبرنگاران را برای گفت‌وگو دعوت کرد. دیداری که در آن از جمله باز درباره موضوع زندانیان از او سؤال شد و او توضیحات بیشتری ارائه کرد.
اما یکی از نکات جلسه اخیر این بود که تیم دیپلماسی ایران، به این نتیجه رسیده بود که صحبت با گروه همیشگی مدعوین به اینگونه جلسات کافی نیست. از همین رو هم افراد دیگری که شاید نگاهی نزدیک‌تر به دولت کنونی آمریکا دارند در این جمع حاضر بودند. از جمله این افراد جرالدو ریوِرا، از تحلیلگران شبکه خبری فاکس بود. فردی که خود را دوست دونالد ترامپ می‌داند، تحقیقات در زمینه رابطه روسیه با کارزار انتخاباتی آقای ترامپ را نمی‌پسندد اما در عین حال منتقد برخی از سیاست‌های آقای ترامپ نیز هست.
محمدجواد ظریف اما برای رساندن پیام ایران به رئیس‌جمهور ایالات متحده به همین اقدامات اکتفا نکرده است. او در اقدامی نادر، در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی فاکس شرکت کرده که قرار است روز یکشنبه (آخر هفته در آمریکا) پخش شود.
شبکه خبری فاکس، رسانه محبوب دونالد ترامپ است و او به طور مرتب درباره این رسانه در توئیتر خود می‌نویسد و آن را ستایش می‌کند.
حال با این ابزار دیپلماسی عمومی، چه با خبرسازی و پوشش اظهاراتش در رسانه‌های آمریکایی و چه با حضور در گفتگویی با شبکه تلویزیونی فاکس، به نظر می‌رسد رئیس دستگاه دیپلماسی ایران بیش از پیش تلاش می‌کند تا پیام تهران را به طور مستقیم به گوش رئیس‌جمهور ایالات متحده برساند.
