وزیر خارجه ایران گفته‌های نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، دربارهٔ ضرورت دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های «ثبت نشده» اتمی ایران را «غلط»، «آمال و آرزو» و «نشان‌دهنده بی‌اطلاعی» او از متن توافق اتمی وین دانست.
محمد جواد ظریف در مصاحبه با وب‌سایت دولت ایران که روز شنبه، ۱۱ شهریور، منتشر شده، گفت که توافق اتمی وین «چارچوب کاملی است و در همه زمینه‌ها راه کارها را مشخص کرده» است.
به گفته آقای ظریف، طرفین در این توافق «به یک حد میانی» از خواسته‌هایشان رسیده‌اند و «هیچ توافقی همه خواسته‌های همه طرف‌ها را ندارد».
وی سخنان نیکی هیلی را «نشان‌دهنده بی‌اطلاعی» او از متن توافق اتمی وین «در همه حوزه‌هایی که در آن اظهارنظر» کرده‌است، دانست.
آقای ظریف تأکید کرد که توافق اتمی وین برای راستی‌آزمایی برنامه اتمی ایران چارچوب‌هایی را تعیین کرده و نماینده آمریکا در سازمان ملل نمی‌تواند «خواسته‌ها» و «آمال و آرزوهای» خود را «به‌عنوان ایراد برجام مطرح» کند.
نیکی هیلی روز چهارشنبه اول شهریور در سفر به وین با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیدار و بر راستی‌آزمایی دقیق برنامه‌های اتمی ایران و اجرای تعهدات این کشور در چارچوب توافق هسته‌ای تأکید کرده بود.
سفیر آمریکا در سازمان ملل همچنین گفته بود که بازرسان آژانس باید بتوانند به هر مکانی در ایران دسترسی داشته باشند که ظن آن می‌رود در آنجا فعالیت‌های مرتبط با برجام انجام گرفته باشد.
خانم هیلی پس از گفت‌وگو با مقامات آژانس گفت: «تعدادی مراکز ثبت نشده وجود دارند که مورد بازرسی قرار نگرفته‌اند و این یک مشکل است».
در همان روز وزیر خارجه ایران در نامه سرگشاده‌ای خطاب به یوکیا آمانو و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این سفر را «تخطی از مفاد» برجام ارزیابی کرده بود.
پس از آن نیز نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این سفر را «در تعارض با برجام و نقش آژانس» دانست.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز پنجم مرداد به نقل از مقام‌های ارشد آمریکا خبر داده بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به دنبال گفت‌وگو با کشورهای اروپایی برای تنظیم توافقی جدید است که بتواند پس از انقضای تاریخ برجام نیز مانع توسعه برنامه هسته‌ای ایران شود.
بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در تلاش است از محوطه‌های نظامی «مشکوک» ایران بازرسی انجام شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این موضوع را یک «خواب تعبیرناشدنی» و «طنز» توصیف کرده و علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، نیز این گزارش‌ها را «بیهوده‌گویی و گزافه‌گویی» خوانده‌است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه ۹ شهریور اعلام کرد که ایران به محدودیت‌های تعیین شده در چارچوب توافق هسته‌ای میان تهران و شش قدرت جهانی پایبند بوده‌است.
در همین حال خبرگزاری رویترز در گزارشی خبر داد که دولت آمریکا به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فشار می‌آورد تا برای تحقیق در مورد نقض توافق هسته‌ای ایران با جامعه بین‌المللی از مراکز نظامی آن کشور نیز بازرسی کند؛ ولی به گفته مقامات آژانس، برای انجام یک چنین بازرسی‌هایی ابتدا باید به این نتیجه رسید که این اقدام ضروری است ولی در حال حاضر ضرورتی به این کار نیست.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۲۵ آذر سال ۹۴ در جلسه ویژه‌ای پس از گزارش مدیرکل آژانس، پرونده ابعاد احتمالی نظامی پرونده اتمی موسوم به پی‌ام‌دی را بست.
منتقدان امروز برجام اما می‌گویند پرونده «پی‌ام‌دی» به دقت بررسی و بسته نشد و همچنان پرسش‌هایی باقی مانده، که دولت دونالد ترامپ باید پیگیر آنها باشد.
دولت دونالد ترامپ همچنین تأکید می‌کند که برنامه موشکی ایران و همچنین فعالیت‌های نیروی قدس پاسداران نقض روح توافق هسته‌ای است، چرا که بر پایه این توافق، ایران قرار است در ایجاد صلح و ثبات در منطقه و در سطح جهانی مشارکت کند.
در همین حال سفیر آمریکا در سازمان ملل، روز پنجشنبه ۹ شهریور گفته بود که ایران با احیا و بهبود روابطش با گروه ستیزه‌جوی حماس، چهره واقعی خود را نشان داده‌است و جامعه بین‌المللی می‌بایست تهران را در این زمینه وادار به پاسخگویی کند.
آمادگی برای «همکاری» با عربستان
آقای ظریف در این مصاحبه همچنین ضمن ابراز خوشحالی از حضور دوباره زائران ایرانی در مراسم حج، دربارهٔ تأثیر این موضوع بر روابط با عربستان سعودی گفت که سیاست جمهوری اسلامی در قبال همسایگان «روابط مبتنی بر احترام متقابل» است.
وی تأکید کرد که امنیت منطقه باید «با اتکای به ارتباطات و هماهنگی‌های» بین کشورهای منطقه تأمین شود و «خارجی‌ها نمی‌توانند برای منطقه قدرت و امنیت ایجاد کنند».
وزیر خارجه ایران گفت که «هر زمان که همسایگان ما آمادگی داشته باشند، جمهوری اسلامی را یک همکار و یک همسایه قدرتمند و خواهان تعامل و همکاری خواهند دید».
سخنان ظریف همزمان است با شرکت ۸۶ هزار و ۵۰۰ زائر ایرانی در حج امسال.
زائران ایرانی آخرین بار سال ۹۴ در مراسم حج شرکت داشتند. در آن زمان به دلیل ازدحام بیش از حد جمعیت در هنگام عبور زائران از منطقه منا، بیش از دو هزار تن جان خود را از دست دادند که بیش از ۴۶۰ تن از آنها ایرانی بودند.
آقای ظریف روز چهارشنبه، اول شهریور، خبر داده بود که هیئت‌های دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی پس از پایان مراسم حج از سفارتخانه‌های خود در دو کشور بازدید خواهند کرد.
درهمین حال حسین جابری انصاری، معاون وزیر خارجه ایران، در روز ۲۸ خرداد از توافق اولیه ایران و عربستان برای بازدید از سفارتخانه‌های‌شان خبر داده بود.
روابط دیپلماتیک تهران و ریاض از دی‌ماه ۹۴ به دنبال اعدام یک روحانی شیعه در عربستان سعودی و حمله اعتراض‌آمیز به اماکن دیپلماتیک این کشور در تهران و مشهد قطع شد.
روز روز سه‌شنبه ۱۰ مرداد رسانه‌های ایران خبر داده بودند که وزیران خارجه ایران و عربستان سعودی در نشست کمیته اجرایی سازمان همکاری‌های اسلامی در استانبول، یکدیگر را در آغوش گرفته و گفت‌وگوی کوتاهی با هم داشته‌اند.
بر اساس گزارش‌ها، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، به سوی محمدجواد ظریف آمده و «پس از در آغوش کشیدن» او، با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند.
درگیری‌ها در سوریه و یمن یکی از مهم‌ترین دلایل تیره شدن روابط دو کشور در سال‌های گذشته بوده‌است.
ایران در سوریه از حکومت بشار اسد حمایت می‌کند، در حالی که عربستان از مهم‌ترین حامیان گروهی از شورشیان آن کشور است.
در یمن روندی معکوس حاکم است و در حالی که ائتلاف عربی به رهبری ریاض دست به حملات هوایی علیه شورشیان حوثی، برای بازگرداندن قدرت به عبدربه منصور هادی زده‌است، مقام‌های ایرانی از شورشیان حوثی حمایت می‌کنند.
