وزیر خارجه ایران می‌گوید، سه کشور اروپایی عضو برجام «در موقعیتی نیستند» که بتوانند از این توافق خارج شوند و «از نظر حقوقی حق این کار را ندارند».
این در حالی است که برخی گزارش‌ها حاکی از هشدار اروپایی‌ها نسبت به این موضوع است که اگر ایران گامی دیگر در مسیر کاهش تعهدات برجامی خود بردارد اروپا احتمالاً از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد.
به گزارش وب‌سایت خانه ملت، محمد جواد ظریف، روز یکشنبه، ۱۴ مهر ، گفت: «اروپایی‌ها در انجام تعهدات خود در برجام کوتاهی کرده‌اند و در مواردی آن را نقض کرده‌اند علاوه برآمریکا که صراحتاً با خروج خود این توافق را نقض کرده اروپایی‌ها نیز این رفتار را در مواردی تکرار کرده‌اند».
مقامات جمهوری اسلامی پیش از این اعلام کرده‌اند که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در تائید برجام صادر شده و خروج آمریکا از این توافق «نقض» این قطعنامه است. در مقابل آمریکا ایران را به دلیل برنامه موشکی متهم به «نقض» این توافق می‌کند.
آقای ظریف که در مجلس سخن می‌گفت تاکید کرد که «کاهش تعهدات برجامی» ایران، بر اساس پیش‌بینی انجام شده در این توافق صورت گرفته اما اروپا «نمی‌تواند از آن خارج شود».
مقامات جمهوری اسلامی اعلام کرده‌اند که «کاهش تعهدات برجامی» از سوی آنها بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام انجام شده است.
بند ۲۶ برجام نیز از جمله می‌گوید: «ایران اعلام کرده است که تحمیل یا بازگرداندن تحریم‌های مشخص شده در پیوست دو یا وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود که در برجام آمده، تلقی خواهد کرد».
روز یکشنبه همچنین بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، نیز خبر داد که گام‌های بعدی «کاهش تعهدات برجامی»در صورت عدم اقدام طرف‌های مقابل «در راه است».
این در حالی است که روزنامه گاردین روز جمعه، پنجم مهرماه، در گزارشی به نقل از منابع خود خبر داده بود که اتحادیه اروپا در هفته جاری هشدار داده است که گامی دیگر از طرف ایران برای خروج از برجام این اتحادیه را «وادار به» کناره‌گیری از توافق اتمی خواهد کرد.
به نوشته این روزنامه، اروپایی‌ها همچنین تهدید کرده‌اند که در چنین حالتی به بند مکانیزم حل اختلاف در برجام معروف به «مکانیزم ماشه» (اسنپ‌بک) رجوع خواهند کرد.
بر اساس بند ۳۷ برجام، سازوکار حل اختلاف که «مکانیزم ماشه» نیز خوانده می‌شود در صورت نقض پایبندی به برجام از سوی ایران، قدرت‌های جهانی به طور خودکار می‌توانند در نهایت تمام تحریم‌های بین‌المللی گذشته ایران را بار دیگر فعال کند. بر اساس متن برجام و این مکانیزم، هر یک از اعضای گروه ۱+۵ به تنهایی می‌تواند ظرف مدت ۷۵ روز همه تحریم‌های ایران را بازگرداند.
با این حال عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، اقدام احتمالی اروپا درباره خروج از برجام و بازگردانده شدن تحریم‌ها را اقدامی «خنده‌دار و اشتباه» خوانده است.
