مرور هفتگی رسانه‌های روسی؛ ایران چه جاذبه‌ای برای روسیه دارد؟

بازدید الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه از نمایشگاه بین‌المللی نفت و گار تهران در ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲

همزمان با افزایش همکاری‌های روسیه و ایران، شباهت دو کشور که در انزوای غرب و شرایط تحریمی قرار گرفته‌اند و توسط دیکتاتوری مطلق اداره می‌شوند بیش از پیش نمایان شده است.

چرا ایران برای روسیه مهم شده؟

از یک سال قبل تاکنون حجم واردات روسیه از اتحادیهٔ اروپا از ماهی هفت و نیم میلیارد یورو، تا چهار و نیم میلیارد یورو، و صادرات روسیه به اروپا به یک پنج تقلیل یافته اما حجم تجارت روسیه و چین تنها یک و نیم برابر افزایش یافته. «روسیه ناچار است شرکای جدید خود را در جنوب جستجو کند؛ قابلیت‌های ترانزیتی ایران برای گسترش تجارت روسیه با هند و کشورهای حوزه‌ٔ خلیج فارس و همچنین تجربه‌های ایران در دور زدن تحریم‌ها مهم‌ترین جاذبه‌های این کشور برای روسیه است.»

در حالی‌که یک هفته قبل معاون اول نخست‌وزیر روسیه برای نهایی کردن توافق احداث مسیر ریلی رشت-آستارا و تکمیل کریدور ترانزیتی شمال-جنوب به تهران سفر کرده بود، هفتهٔ گذشته رئیس بانک مرکزی روسیه مهمان ویژهٔ ایران بود و از گزارش‌ها حاکی است تجربه‌های ایران برای ورود ارزهای نقد در شرایط تحریمی و در مقابل تجربه‌های روسیه در مهار تورم مهم‌ترین موضوعات این رایزنی‌ها بود.

گزارش شده افتتاح شعبه‌ بانک‌های دو کشور از توافق‌های مهم این سفر بود؛ این توافق احتمالاً باعث تدوین لایحه‌ای شده که به ابتکار وزارت دارایی روسیه شرایط نوین افتتاح بانک‌های خارجی در روسیه را مجاز خواهد کرد. انتظار می‌رود این لایحه تا چند روز دیگر در دوما تصویب شود.

بیشتر در این باره: افتتاح نمایندگی بانک روسی در تهران برای «انتقال درآمدهای ارزی» جمهوری اسلامی
نقش پهپادها در جنگ اوکراین

در روزهای اخیر کی‌یف و مسکو هدف حملات پهپادی قرار گرفتند. در تمام مدت جنگ روسیه علیه اوکراین پهپادها نقش مهمی داشتند اما در استفاده از آنها می‌توان به سه مرحله اشاره کرد. در مرحلهٔ اول، پهپادهای بیرقدار ضربهٔ سنگینی به ارتش روسیه زدند اما اکنون به دلیل آسیب‌پذیری آنها در مقابل نیروهای مجهز به سامانه‌های جنگ الکترونیک و رادارهای پیشرفته تقریباً کاربردی در جبهه ندارند.

در مرحلهٔ بعدی، پهپادهای کوچک غیرنظامی عمدتاً تولید چین برای تجسس و اغلب (مجهز به بمب‌های دست‌ساز) کاربرد داشتند. در مرحلهٔ کنونی روسیه از پهپادهای انتحاری مدل شاهد که صدها فروند آن توسط ایران تأمین شده برای حملات علیه اوکراین استفاده می‌کند و اوکراین نیز بدون این‌که مسئولیتی برعهده گیرد، ده‌ها پهپاد انتحاری به اهدافی در روسیه و مناطق اشغال شده پرتاب کرده.

کرملین به رسانه‌ها دستور داد در گزارش حملات پهپادی علیه اهدافی در روسیه بر نکات زیر متمرکز شوند: موفقیت پدافند هوایی، کیفیت عملکرد سازمان‌های دولتی و خدمات شهری، مقاومت مردم «در مقابل حملات روانی».

ایران اعلام کرده تنها پیش از جنگ شمار معدودی پهپاد در اختیار روسیه قرار داده و روسیه نیز همواره ادعا کرده ارتش این کشور در اوکراین نیاز به تسلیحات کشورهای دیگر ندارد. این در حالی است تاکنون در هیچ گزارشی نیامده که ده‌ها پهپاد انتحاری که با نام «گران» به کار گرفته می‌شود (و مشابه شاهد ۱۳۱/۱۳۶ ایرانی است) در روسیه تولید شده، اما گزارش‌ها از تولید پهپاد مانند اورلان ویا لنست پیداست آنها نیز همچون شاهد از قطعات تولید غرب ساخته می‌شود.

برای نخستین بار هفتهٔ گذشته خبرنگاری در روسیه که از یک کارخانهٔ تولید پهپاد استعلام کرده بود چه پهپادهایی تولید می‌کنند محاکمه و به پرداخت جریمه محکوم شد.

فلسفهٔ رژیم پوتین چیست؟

گفته می‌شود مهم‌ترین هدف رژیم‌های تمامیت‌خواه قرن ۲۱، جلوگیری از آیندهٔ متفاوت است، به همین دلیل برخلاف اعتقادات ترقی‌خواه، از اصول اخلاقی‌ صرف‌نظر کرده‌اند. در روسیه طی ۲۰ سال گذشته نظریه‌ای شکل گرفته که «زندگی صادقانه» - پایه و اساس پرسترویکا و اوایل دورهٔ یلتسین – را نفی می‌کند و «روشنفکران» که به طور سنتی حافظ آرمان‌های انسان‌دوست بوده‌اند بی‌ارزش خوانده می‌شوند و مهم‌ترین نمایندگان آنها به اشکال مختلف تحت تعقیب‌اند.

رژیم پوتین برخواسته از این جنبش است که هرچند برخلاف ناسیونالیسم و سنت‌گرایی صراحتاً تبلیغ نمی‌شود اما در همهٔ زمینه‌ها و مدام به شهروندان روس القا شده. اصول اصلی پروپاگاندای کرملین این است که «حقیقتی وجود ندارد چراکه هر گفته بسته به زاویهٔ دید متفاوت بخشی حقیقت است» و «همه عین هم‌اند پس هیچ رهبری بهتر از آنچه هست نخواهد آمد».

پس از دو دهه ترویج این اصول، بسیاری معتقدند «رژیم کنونی خوب نیست و حتماً خیلی بد هم است اما براندازی آن باعث هرج‌ومرج و فروپاشی و جنگ داخلی می‌شود. اصلاحات هم خاصیت ندارد چراکه نه تنها همه دزد و دروغگو‌ هستند بلکه با حاکمان جدید وضعیت بدتر نیز خواهد شد زیرا کسانی‌که اکنون در قدرتند تا اندازهٔ زیادی سیر شده‌اند در حالی‌که جدیدها تازه به فکر غارت دوباره می‌افتند».

در این شرایط، حکومت آرمانی جدید به وجود نمی‌آورد، برعکس «امید به آیندهٔ بهتر» را بدترین دشمن خود می‌داند و عمداً در شهروندان خود ترس و نگرانی از هرگونه اصلاح و تحول را تشدید کرده. «با آغاز جنگ، این فشارها به اوج رسیده و اکثر شهروندان روس از ترس این‌که ناچار باشند وحشت وضعیت کنونی را بپذیرند، از آینده فراری‌اند و به همین دلیل حامی حکومت هستند».

یکی از جنجالی‌ترین گزارش‌های هفتهٔ گذشته به شرح حال فرماندار پیشین استان بلگورود اختصاص یافت که سال گذشته پس از ۲۷ سال ادارهٔ این استان هم‌مرز با اوکراین، سناتور شورای فدراسیون شد، خاطرات خود را منتشر کرد. او در این کتاب اذعان می‌کند بیش از ۱۰ سال است که تمام ابتکارهایش هم در سمت فرمانداری و هم به عنوان قانونگذار ارشد روس هنگام همنشینی با زنی شکل می‌گیرد که «دهمین حلول مادر یوحنای معمدان است و ارتباط مستقیم با خدایی به نام مونوستون دارد».

مدیازونا با بازگویی جزئیات «معاشرت فرماندار استان بلگورود با خدا» از نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت روسیه یاد می‌کند که برای اثبات «خصومت غرب با روسیه» به «بازخوانی مغز مادلین آلبرایت وزیر خارجهٔ پیشین آمریکا» استناد کرده بود و همچنین ماجرای کرسان یلیومژینوف که بارها تعریف کرده چگونه هنگام ریاست بر جمهوری خودمختار قالمیقستان توسط موجودات فرازمینی ربوده شده بود و به این نتیجه می‌رسد «بقای طولانی‌مدت در قدرت باعث جنون می‌شود».

مرور هفتگی رسانه‌های روسی

مرور هفتگی رسانه‌های روسی؛ قانون جدیدی که می‌تواند هر شهروند روسیه را «مأمور بیگانه» معرفی کندمرور هفتگی رسانه‌های روسی؛ تغییرات معنادار فعالیت‌های رسمی پوتین در یک سال اخیرمرور هفتگی رسانه‌های روسی؛ آیا چالش تحریم‌ها برای روسیه جدی‌تر از ایران است؟مرور هفتگی رسانه‌های روسی؛ «رنج و انتقام‌جویی» پوتین در جنگ با اوکراینمرور هفتگی رسانه‌های روسی؛ پوتین چگونه «بهشت دیجیتال» را به «جهنم» تبدیل کرد؟